وقتی صحبت از نگهداری باغ و باغچه و گیاهان می‌شود، افراد زیادی با توجه به نیازهای گیاهان و شرایط آب و هوایی از شیوه‌های گوناگون آبیاری استفاده می‌کنند. یکی از شیوه‌های اصلی آبیاری گیاهان، آبیاری قطره‌ای است. استفاده از این شیوه موجب می‌شود که از هدر رفتن آب جلوگیری شود و در عین حال نیاز گیاهان به آب تأمین گردد.
آبیاری قطره‌ای چیست؟
همانطور که از اسم این شیوه مشخص است، آبیاری گیاهان به صورت قطره قطره انجام می‌شود و شبکه‌ای از لوله‌های کم فشار در این روش استفاده میشوند که با توجه به الگوی از پیش تعیین شده به آبیاری فضای سبز و گیاهان می‌پردازد.
بخش‌هایی که موجب بیرون آمدن آب به طرف خاک میشوند یا همان قطره چکان‌ها با استفاده از یک نازل باریک قادر خواهند بود که فشار داخل شبکه لوله‌ها را کمتر کنند و زمانبندی و فشار آب را تحت کنترل داشته باشند. در حقیقت نکته مهم در مورد آبیاری قطره‌ای این است که مدت آبیاری به این شیوه طولانی‌تر خواهد بود تا خاک گیاهان خشک نشود و هوای اطراف آن هم به صورت مرطوب و تازه باقی بماند.
آبیاری قطره‌ای فضای سبز و درختان از اوایل دهه ۵۰ بین کشاورزان بسیار محبوب شد و در آن دوره به عنوان یکی از راهکارهای جدید به خوبی در بین افراد جا افتاد. از معایبی که در آن زمان وجود داشت این بود که روزنه‌هایی که از آنها با فشار کم آب خارج می‌شد، دچار گرفتگی و انسداد می‌شدند و در نتیجه آبیاری با مشکلاتی مواجه می‌شد. با پیشرفت تکنولوژی امروزه استفاده از آن به مراتب به راحت‌تر و ساده‌تر شده است.
بهتر است بدانید که در آبیاری قطره‌ای حتماً دریچه‌ها، لوله‌ها و همچنین فشار آب مصرفی را به همان اندازه لازم باید تنظیم نمایید. یعنی گیاه شما باید تحمل لازم در برابر فشار آب تعیین شده را داشته باشد و با مشکل و آسیب دیدگی مواجه نگردد. استفاده از روش آبیاری قطره‌ای یکی از انتخاب‌های هوشمندانه برای بسیاری از فضاهای سبز می‌باشد.
چرا از آبیاری قطره‌ای باید استفاده نمود؟
یکی از دلایل بسیار مهمی که می‌توان در مورد استفاده از آبیاری قطره‌ای بیان نمود، این است که این شیوه امروزه به تمام اتوماتیک انجام می‌شود و می‌تواند آبیاری باغ و باغچه را به صورت خودکار انجام دهد. آبیاری قطره‌ای به صورت یکنواخت و یکدست انجام می‌گردد. به همین سبب خیال افراد از بابت آبیاری همه بخش‌های فضای سبز و باغ خود راحت است.
در این شرایط ممکن است که این سوال به ذهن شما آید که استفاده از آبیاری قطره‌ای چگونه می‌تواند نوع گیاه را تشخیص داده و به صورت متفاوت به آنها آب برساند؟ در پاسخ باید بگوییم که شما سیستم آبیاری را بر اساس نیاز گیاه خود با فاصله‌های معین تنظیم می‌نمایید. نکته مهم این است که میزان فشار و آب با تنظیم آبیاری قطره‌ای دارای اهمیت زیادی است و استفاده درست از آبیاری قطره‌ای سبب صرفه‌جویی زیادی در مصرف آب می‌شود.
مزایای آبیاری قطره‌ای
استفاده از شیوه آبیاری قطره‌ای همانند روش‌های دیگر که برای آبیاری استفاده می‌شود دارای مزایا و معایبی است که با داشتن اطلاعات کافی و آشنایی با آنها می‌توانید انتخاب اصولی‌تر، درست‌تر و هوشمندانه‌تری داشته باشید.
صرفه‌جویی در مصرف آب و هزینه
همانطور که قبلاً گفته شد آبیاری قطره‌ای موجب می‌شود که میزان مصرف آب تا حد زیادی کاهش پیدا کند و به دنبال آن هزینه‌های مربوط به آن کاهش پیدا خواهد کرد. برای نمونه اگر می‌خواهید با استفاده از روش آبیاری قطره‌ای باغی با درختان جوان را آبیاری نمایید، فقط نصف آب مصرفی در آبیاری سطحی یا بارانی را لازم خواهید داشت.
عملیات زراعی راحت‌تر می‌شود
وقتی از آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود، بیشتر بخش‌های سطح خاک به صورت کامل خیس نمی‌شود و به این ترتیب میزان رشد علف‌های هرز تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. به همین سبب هم هزینه‌هایی که برای استفاده از مواد شیمیایی یا کارگر برای کنترل علف هرز استفاده می‌شود، بسیار کمتر شده و یا به صورت کامل از بین خواهند رفت.
استفاده از آب شور
وقتی که به صورت مکرر از آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود، رطوبت خاک به گونه‌ای حفظ خواهد شد که بین خیلی تر و خیلی خشک تغییری نمی‌کند و ثابت است. به همین علت به سبب نبود جریان هوا و تغییر حجم بیشتر بخش‌های خاک از هوای کافی برخوردار هستند. در صورتی که خاک در بین آبیاری‌ها مرطوب بماند، می‌تواند نمک‌های محلول را رقیق‌تر نگه دارد. به همین سبب می‌توان در این شیوه از آب شور بیشتر استفاده کرد.
معایب آبیاری قطره‌ای
اگر قصد استفاده از آبیاری قطره‌ای را برای آبیاری فضای سبز و باغ خود در نظر دارید، بهتر است نگاهی به معایب این شیوه بندازید. به این ترتیب می‌توانید با داشتن اطلاعات کامل انتخاب مناسب‌تری داشته باشید.
گرفتگی لوله‌های آبیاری
با توجه به اینکه روزنه‌ها و قطره‌چکان‌هایی که در این شیوه مورد استفاده قرار می‌گیرند، بسیار ریز می‌باشند، معمولاً مواد عالی یا ذرات معدنی آب موجب انسداد آنها میشوند. به همین سبب مشکلاتی مانند پخش غیر یکنواخت آب موجب می‌شود که به گیاهان صدماتی وارد شود.
یکنواختی
همانطور که گفتیم آبیاری قطره‌ای به صورت یکنواخت انجام می‌شود که این مورد در مزارع و فضاهایی که دارای شیب‌های تندتری هستند، مناسب نخواهد بود. چون آب به گیاهانی که روی شیب و به ویژه در بخش‌های بالایی هستند به صورت مناسب نخواهد رسید. به همین علت استفاده از این روش در این شرایط توصیه نمی‌شود.
تجمع نمک در آبیاری قطره‌ای
اصولاً وقتی در سطح خاک نمک‌ها جمع میشوند، می‌توانند برای گیاهان خطرات زیادی به وجود آورند و موجب آسیب دیدن و یا حتی از بین رفتن آنها شوند. چون املاح با باران‌های سبک به نواحی ریشه گیاه انتقال می‌یابند.
توجه به بافت خاک در آبیاری قطره‌ای
مهمترین و اولین نکته‌ای که در آبیاری قطره‌ای درختان باید به آن توجه داشته باشید نوع بافت خاک است. اگر بافت خاک سبک باشد، نیازی به بیشتر کردن دوره آبیاری نخواهد بود. برای رشد دادن گیاهان و درختان مختلف می‌توانید در هر ساعت هشت لیتر آب استفاده نمایید، اگر بافت خاک سنگین‌تر است، زمان آن را تا شش یا پنج روز باید بیشتر کنید. در صورتی می‌باشد که در صورت سبک بودن بافت خاک دوره آبیاری نهایتاً چهار روز طول می‌کشد.
در صورتی که خاک مورد نظر از این دو حالت خارج باشد، یعنی خیلی سبک یا شنی باشد، دوره آبیاری تقریباً دو روز خواهد بود. بنابراین اگر می‌خواهید مدت زمان دوره آبیاری را تخمین بزنید، لازم است که حتماً بافت خاک را در نظر داشته باشید.
آبیاری قطره‌ای درختان کهنسال
یکی دیگر از نکات مهمی که در زمان آبیاری قطره‌ای اتومات و هوشمند باید به آن توجه کافی داشته باشید، سن درختان است. برای اینکه بتوانید درختان کهنسال و مسن را با استفاده از این شیوه آبیاری نمایید، باید دو نوار مرطوب را در دو سمت درختان قرار دهید. به کمک آنها می‌توان موجب محکم‌تر شدن ریشه درختان شد و آبرسانی را به بهترین شکل انجام داد.
این مورد را نیز مد نظر داشته باشید که هر چه درختان خاک مرطوب‌تری داشته باشند، بازدهی بیشتری خواهند داشت. با بیشتر شدن رطوبت خاک، حتی ریشه درختان هم محکم‌تر از پیش میشوند. بنابراین برای اینکه درختان کهنسال را با آبیاری قطره‌ای آبیاری نمایید، لازم است که دوره آن را بیشتر کنید. اما درختان کم سن و سال و کوچک اینگونه نیستند. اگر درخت کمتر از دو سال دارد، دو عدد قطره چکان برای آن کافی خواهد بود.
عدم استفاده از آب سخت و شور
یکی دیگر از نکات قابل توجه در آبیاری قطره‌ای این است که نباید از آب‌های سخت و شور استفاده شود. معمولاً مزارعی که دارای این گونه آب‌ها هستند، نمی‌توانند از این سیستم استفاده کنند. در صورتی که مجبور هستید از آبیاری قطره‌ای استفاده نمایید، بهتر است که قبل از راه‌اندازی آب را به صورت کامل آزمایش و آنالیز نمایید. در این صورت می‌توانید از برخی راهکارها برای پیشگیری از انسداد روزنه‌ها انجام دهید.
هزینه‌های مربوط به آبیاری قطره‌ای
قیمت از جمله فاکتورهای بسیار مهم برای ایجاد زیرساخت‌های آبیاری قطره‌ای می‌باشد. هزینه‌های مربوط به این کار به عوامل گوناگونی بستگی دارد که می‌توان از جمله به میزان هزینه خرید لوله نوار و طول نوار و همچنین دستمزد پیمانکار برای راه اندازی نوار قطره‌ای اشاره کرد. همه این موارد در قیمت آن تأثیرگذار خواهند بود. همچنین بهتر است بدانید که هزینه راه‌اندازی سیستم آبیاری قطره‌ای تمام اتوماتیک بیشتر است. بنابراین نمی‌توان برای همه سیستم‌های آبیاری قطره‌ای قیمت ثابتی را به صورت مشخص بیان کرد.
سخن تکمیلی
برای افزایش راندمان آبیاری درختان و فضای سبز از شیوه‌های گوناگونی برای آنها استفاده می‌شود که یکی از تکنیک‌ها استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای می‌باشد. آبیاری قطره‌ای از جمله سیستم‌هایی است که برای هر درخت از قطره چکان ویژه‌ای استفاده می‌گردد. آبیاری قطره‌ای به دو صورت مدرن و سنتی انجام می‌شود که هر یک دارای ویژگی‌های خاصی هستند.
هنگام آبیاری قطره‌ای باید به همه نکات مربوط به این موضوع توجه داشته باشید تا هم در مصرف آب به خوبی صرفه‌جویی شود و هم گیاهان آب مورد نیاز خود را دریافت کرده و آسیب نبینند. نحوه استفاده از آبیاری قطره این گونه می‌باشد که ابتدا آب به لوله‌های نصب شده وارد می‌شود و پس از آن با استفاده از روزنه‌ها به گیاه می‌رسد. با استفاده از این شیوه صرفه‌جویی در آب انجام خواهد شد.
هر آنچه باید در مورد آبیاری قطره‌ای بدانید
امتیاز سردبیر
مجموع امتیازات
بررسی سیستم آبیاری قطره‌ای
