چنانچه در خانه و یا محل کار خود از اینترنت ADSL استفاده می نمایید احتمالاً نام یک دستگاه به نام اسپلیتر را هم شنیده اید ولی ممکن است نحوه کار آن و روش کاربرد آن را ندانید و به طور دقیق با آن آشنا نباشید. اسپلیتر یکی از قطعات مربوط به مودم کامپیوتر می باشد و بر روی خط اینترنت تاثیراتی دارد.
اسپلیتر چیست؟
اسپلیتر و یا نویز گیر مودم که نام دیگر آن میکرو فیلتر است یک قطعه الکترونیکی به اندازه قوطی کبریت می باشد که به تفکیک امواج صوتی و دیتا روی خط تلفن می پردازد. اسپلیتر به معنی جدا کننده یا تقسیم کننده است و در عمل کار جدا کردن صدا و دیتا را روی خط ADSL انجام می دهد. یک طرف اسپلیتر دارای یک سوکت می باشد و طرف دیگر آن دو سوکت قرار داده شده و روی هر کدام از این سوکت ها یک نام نوشته شده است. سوکتی که به تنهایی در یک سمت اسپلیتر قرار داده شده Line نام دارد و روی دو سوکت دیگر که در سمت مقابل وجود دارد کلمات Phone و Modem تعبیه شده است. در برخی از اسپلیترها به جای اسم بر روی این دو سوکت عکس مودم و تلفن درج گردیده است.
اسپلیتر چه کاربردی دارد؟
همانطور که می دانید ADSL بر روی خط تلفن نصب و راه اندازی می گردد. پیش از آمدن ADSL از کابل مسی در تلفن ها جهت انتقال صوت استفاده می شد. امواج صوتی در بازه فرکانس ۳۰۰ هرتز تا ۳/۴ کیلوهرتز قرار دارند. پس از آن ADSL بر روی خطوط مخابراتی ارائه گردید. فرکانس امواج ADSL در بازه ۲۵ کیلو هرتز تا ۱.۱ مگاهرتز قرار دارند. این تفاوت در بازه فرکانس باعث شد تا بتوان از خط تلفن به صورت همزمان جهت انتقال سیگنال صوتی و ADSL بدون هیچگونه تداخلی استفاده نمود. یکی از مشکلاتی که ممکن است با راه اندازی کردن اینترنت پر سرعت پدید آید، پارازیتی است که بر روی خطوط تلفن ایجاد خواهد شد. 
پارازیت و یا همان نویز موجب می شود که هنگام مکالمه از طرف مقابل صدای واضح دریافت و ارسال نگردد. بنابراین همیشه باید در کنار مودم یک دستگاه کوچک به نام اسپلیتر هم وجود داشته باشد که قیمت زیادی ندارد و به راحتی می توان آن را تهیه نمود. یک مشکل دیگر قطع شدن تلفن هنگام استفاده کردن از اینترنت و یا قطع شدن اینترنت زمان برقراری تماس می باشد. وجود این مشکلات می تواند به علت استفاده ناصحیح از اسپلیتر هم باشد و یا خراب شدن اسپلیتر می تواند یکی دیگر از دلایل ایجاد این مشکل باشد.
ساختار مدار داخلی اسپلیتر
یک مدار الکترونیکی و سه پورت در داخل اسپلیتر وجود دارد. مدار الکترونیکی از یک سیم پیچ و خازن و مقاومت تشکیل گردیده است. وظیفه اسپلیتر دریافت فرکانس بالای ADSL و انتقال سیگنال صوتی به طرف دستگاه تلفن می باشد. در اسپلیتر از قسمت Line سیگنال ورودی دریافت می شود و به پورت ADSL انتقال داده خواهد شد. وقتی که خازن به شکل سری در مدار قرار بگیرد فرکانس بالا از آن نمی تواند عبور نماید. به همین شکل چنانچه در مدار سیم پیچ به طور سری قرار بگیرد از عبور فرکانس بالا جلوگیری خواهد کرد. بنابراین می توان این طور گفت سیم که از طرف سوکت Line به طرف سوکت Phone رفته از فیلتر پایین عبور می نماید. یک سیم پیچ و یک خازن در فیلتر پایین گذر وجود دارد که از عبور فرکانس بالا ممانعت می کند. در این صورت از خروجی Phone سیگنال صوتی خارج می گردد.
روش اتصال اسپلیتر به تلفن و مودم
اسپلیتر مودم دارای یک ورودی برای خط تلفن و همچنین دو خروجی برای تلفن و مودم می باشد. محل قرار گرفتن اسپلیتر باید نزدیک ورودی سیم تلفن خانه باشد و بعد از آن سیم کشی به طرف تلفن و مودم انجام شود. جهت نصب و راه اندازی کردن اسپلیتر لازم است که سوکت خط تلفن به ورودی اسپلیتر متصل شود. به طور معمول این ورودی با Line نمایش داده می شود. پس از آن به دو خروجی که در طرف دیگر اسپلیتر تعبیه شده است سوکت هایی که به تلفن و مودم متصل می باشد را وصل نمایید. برای آنکه سوکت مخصوص تلفن و مودم روی خروجی ها را مشخص کنید به کلمه‌های modem که تصویر کامپیوتر دارد و کلمه phone که تصویر تلفن روی آن درج شده است دقت کنید. پس از آن باید سیم های خروجی را به مودم و تلفن وصل نمایید. وقتی که اسپلیتر را وصل می کنید نویز تلفن از بین رفته و از قطع شدن اینترنت هم جلوگیری خواهد شد. به روش اتصال هم دقت کنید چنانچه اتصال درست نباشد گاهی ممکن است صدای بوقی شنیده شود و یا اینترنت وصل نشود.
آیا اسپلیتر سرعت اینترنت را کند می کند؟
چنانچه اسپلیتر درست نصب شده باشد روی سرعت مودم هیچ تاثیری نخواهد داشت. علاوه بر آن کیفیت اینترنت را هم بیشتر می کند. جهت اطمینان از تاثیر اسپلیتر بر روی قدرت سیگنال می توانید قبل و بعد از نصب اسپلیتر قدرت سیگنال را اندازه بگیرید. 
معمولاً به ندرت پیش می آید که نصب کردن اسپلیتر موجب کاهش سرعت اینترنت شود ولی چنانچه به هر علتی سرعت اینترنت پس از نصب اسپلیتر کاهش پیدا کرد بهتر است که خط تلفن را از ADSL جدا نمایید.
برندهای سازنده اسپلیتر مودم
شرکت ها و برندهای مختلفی اقدام به ساخت و تولید اسپلیتر و یا نویز گیر مودم نموده اند. معمولا داخل جعبه مودم های ADSL اسپلیتر هم قرار داده می شود ولی بسیاری از برندها هم این کار را انجام نمی دهند و لازم است که این قطعه به صورت جداگانه خریداری شود. برندهایی که اقدام به ساخت و تولید اسپلیتر کرده‌اند عبارتند از:
- K-NET
- TP-LINK
- D-LINK
- هواوی
- نوتیس
- باسئوس
- تی تل
- دی ایکس
- دی تک
- جنریک و …
نکات مهمی که هنگام نصب کردن اسپلیتر باید به آن دقت شود
- هنگام نصب کردن حتماً به سوکت ها دقت کرده و کیفیت آنها را مورد بررسی قرار دهید تا اسپلیتر درست متصل شده باشد.
- اگر با نصب کردن اسپلیتر باز هم متوجه شدید که تلفن شما نویز دارد بهتر است که مودم را از تلفن فاصله بدهید.
- چنانچه در منزل و یا محل کار خود دو یا چند خط تلفن دارید می توانید به ازای هر کدام یک اسپلیتر هم قرار دهید.
- اسپلیتر باید در محلی قرار گیرد که دور از آب و رطوبت باشد.
- چنانچه پس از نصب کردن اسپلیتر متوجه شدید که اینترنت قطع و وصل می گردد ممکن است که اسپلیتر خراب باشد در این صورت باید اقدام به خرید یک اسپلیتر نو کنید.
نشانه‌ها و علائم خراب شدن اسپلیتر
اسپلیتر هم ممکن است مانند هر دستگاه دیگری در اثر نوسانات برق، اضافه بودن جریان برق ورودی و یا پایان یافتن عمر آن دچار مشکلاتی شود. در این حالت خراب شدن اسپلیتر موجب می شود که کیفیت اینترنت کاهش پیدا کرده و سر و صدای عجیبی از گوشی تلفن به گوش برسد. در مورد علائم و نشانه های خراب شدن و وجود ایراد در اسپلیتر در ادامه صحبت می کنیم.
- وجود نوسانات شدید در اینترنت و همچنین استفاده از خطوط تلفن می تواند یکی از نشانه های خراب شدن نویز گیر و یا اسپلیتر باشد.
- وجود پینگ بالا یکی دیگر از علائم خراب شدن اسپلیتر است.
- چنانچه متوجه قطع شدن مکرر اینترنت شدید ممکن است که اسپلیتر خراب شده باشد.
- اگر متوجه شدید هنگام استفاده کردن از اینترنت ارتباط تلفن قطع می شود و یا برعکس، این مورد هم می تواند یکی از نشانه های وجود مشکل در نویز گیر یا اسپلیتر باشد.
چگونه تشخیص دهیم که اسپلیتر خراب شده است؟
یکی از روش های معمول برای اطمینان از سلامت اسپلیتر در ادامه بیان شده است.
- مودم را از کار انداخته و آن را خاموش کنید.
- پس از آن اسپلیتر را از تلفن جدا نمایید.
- سیم تلفن را به طور مستقیم به مودم وصل کنید و پس از آن مودم را روشن نمایید.
- اجازه دهید عملیات وصل شدن مودم به شبکه کاملاً انجام شود.
- کلید ترکیبی ورود به Run در ویندوز را بفشارید.
- عبارت cmd را در پنجره run تایپ کنید.
- اکنون محیط خط دستور ویندوز اجرا می شود.
- این کد دستوری را وارد کنید.
- Ping 4.2.2.4-t
- مودم را خاموش کنید و سیم تلفن را به اسپلیتر وصل نمایید.
- صبر کنید تا اینترنت متصل شود.
- مجدداً همین کار را تکرار کنید.
- چنانچه اعدادی که نمایش داده می شوند تغییرات زیادی داشتند احتمالاً اسپلیتر دچار مشکل شده است و نمی تواند داده ها را به خوبی از هم تفکیک کند.
- معمولا اسپلیترها ارزش این را ندارند که تعمیر شوند به همین خاطر وقتی خراب شدند، بهتر است که یک قطعه نو جایگزین آنها شود.
سخن آخر
اسپلیترها یک دستگاه جمع و جور و کوچک هستند که جهت پایداری اینترنت ADSL بسیار ضروری و مهم می باشند. قیمت این محصول بسیار پایین است و چنانچه خراب شد بهتر است به جای تعمیر آن یک اسپلیتر نو تهیه کرده و جایگزین قبلی کنید. با استفاده از اسپلیتر می توانید کیفیت اینترنت را بهتر کرده و نویز آن را از بین ببرید. همچنین از قطع و وصل شدن اینترنت هم جلوگیری خواهد شد. اگر در مورد نصب و راه اندازی مودم و اسپلیتر سوالی داشتید می توانید از کارشناسان ایبک امداد کمک بگیرید.
اسپلیتر چیست و روش کار آن چگونه است؟
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
اسپلیتر چیست و روش کار آن چگونه است؟ راهنمای نصب درست اسپلیتر
