فرش بافی و ریشه زنی فرش | روش های مختلف ریشه بافی فرش

شاید شما هم شنیده باشید که فرش های کهنه و حتی جدید ماشینی و دستباف را می توان مجدد ریشه زد. فرش ها به دلیل رفت و آمدی که بر روی آنها انجام می شود به سرعت دچار فرسودگی می شوند. از اصلی ترین قسمت فرش که در اولین وهله دچار این فرسودگی می شود، ریشه های آن است که در زیباسازی دکوراسیون خانه نیز نقش بسزایی دارد. علاوه براین یکی از روش های تشخیص دادن اصالت فرش ها، ریشه های آنها می باشد. حال سوالی که ممکن است برای بسیاری از شماها پیش بیاید، این است که، آیا فرشی که ریشه های آن دچار فرسودگی شده را می توان مثل روز اول کرد؟ جواب خیلی ساده و مثبت است. ولی این موضوع به نوع ریشه و نوع فرش بستگی دارد. البته ریشه زنی فرش علاوه بر استحکام و طول عمر فرش بر زیبایی آن نیز می افزاید.

ریشه زنی فرش

نخستین کاری که یک رفوگر برای ریشه زنی یک فرش باید انجام دهد، انتخاب رشته های نخ و سوزن متناسب با ریشه ها یا همان تارهای قالی می باشد. بعد از آن تعمیرگر یا مرمت گر با در نظر گرفتن اینکه چه مقدار از ریشه دچار فرسودگی شده است کار خود را شروع می کند. در این قسمت اگر کل ریشه ها فرسوده شده باشند، بخش های باقی مانده ریشه را از جایی که به بافت فرش متصل است قیچی می کنند و ریشه دورزی را انجام می دهند.

اما اگر فقط قسمت هایی از ریشه فرسوده باشد، همان بخش را قیچی می کنند و با رشته های نخ جدید ریشه زنی فرش را انجام می دهند. ریشه دوزی را به دو روش دوخت با استفاده از ریشه های آماده و یا ریشه های خود فرش تقسیم بندی می کنند.

روش اول که استفاده از ریشه های آماده می باشد، عموماً زمانی کاربرد دارد که بیشتر ریشه ها پوسیده شده و باید از اول تمام ریشه ها را دوخت زد.

از روش دوم هم زمانی استفاده می شود که ریشه ها کم و بیش فرسوده شده اند و تعمیرگر باید دانه دانه تارهای فرش را با رشته های نخ یک رنگ و یک جنس متناسب با تارهای فرش ریشه دوزی کند.

انواع ریشه فرش

ریشه های فرش براساس دستبافت یا ماشینی بودن، به گونه های مختلفی تقسیم بندی می گردند. انواع ریشه های فرش های دستبافت شامل گونه های زیر می باشد:

• ریشه زنجیره ای
• ریشه توری
• ریشه گیس بافت
• ریشه های ساده
• ریشه تار پیچیده
• ریشه گره دار
• ریشه های اریب و پنجره ای

تعریف ریشه بافی فرش

فرش های دستبافت به مرور زمان و استفاده زیاد از آنها دچار فرسودگی می شوند. به همین دلیل لازم است که برای جلوگیری از فرسودگی بیشتر و افزایش ماندگاری آنها اقداماتی را برای مرمت شان انجام داد. یکی از اقدامات اصلی ریشه بافی یا ترمیم کردن فرش می باشد که از این طریق فرسودگی به وجود آمده در فرش را رفع می کنند.

توجه کنید که ریشه بافی باید بر اساس قواعد و اصول خاص خود انجام شود تا بتواند نتیجه خوبی را دربر داشته باشد. مرمت گران خبره در این عرصه در اولین قدم ریشه قدیمی فرسوده را با تمرکز و ظرافت تمام جدا می کنند تا صدمه بیشتری به فرش وارد نشود. در قدم بعدی ریشه جدید را به طور دقیق و با حساسیت بالا بر روی فرش می بافند.

شیوه های ریشه بافی فرش

براساس نوع خرابی وارد شده به فرش، ریشه زنی فرش به سه شیوه مغزی، بطلمه و متصل انجام می شود. که در زیر توضیح اجمالی از هر کدام از شیوه ها را برای شما شرح می دهیم.

ریشه بافی متصل

در این شیوه از ریشه بافی برای بازسازی ریشه های فرسوده شده، در مرحله اول ریشه های قدیمی را به طور کامل توسط قیچی مختص این کار قطع می کنند. در مرحله بعدی با نخ مخصوص که نخ چله نام دارد توسط رج شمار کار متصل کردن ریشه های جدید را شروع می کنند. اتصال ریشه های جدید باید حتماً برطبق قواعد خاص و اصولی انجام شود؛ زیرا ریشه هایی که وصل می شوند باید سفت و محکم باشند.

ریشه بافی بطلمه

در ترمیم فرش های ریزبافت و دارای رج شمار بالایی و همچنین فرش های با تار و پود بسیار محکم، از روش ریشه بافی بطلمه استفاده می شود. در این شیوه سوزن و نخ را برای اتصال ریشه های جدید به گونه ای در فرش فرو می کنند که، از باز شدن گره ها و در ادامه صدمه دیدن ریشه ها جلوگیری شود.

ریشه بافی مغزی

از ریشه بافی مغزی به علت نیاز به ظرافت و تمرکز بالا برای انجام آن، کمتر از دو روش قبلی استفاده می شود.

علل پوسیدگی ریشه فرش

فرش ها از آن قسم وسایلی هستند که آسیب دیدگی در آنها بسیار است. فرش ها به مرور زمان و قرار قرار گرفتن در برابر آفتاب و تماس مواد شیمیایی با آنها ریشه هایشان به خصوص فرش هایی که دارای ریشه از جنس پنبه هستند، دچار پوسیدگی می شود. فرسودگی فرش علاوه بر اینکه ظاهر فرش را بدشکل می کند، در صورت ادامه داشتن این موضوع به بافت اصلی آن نیز صدمه خواهد زد.

ترمیم ریشه فرش یک کار تخصصی است و نیاز به یک تعمیرگر ماهر و خبره دارد. پس بهتر است زمانی که فرش تان دچار آسیب دیدگی می شود و نیاز به بازسازی دارد، حتماً برای ترمیم آن اقدام کنید و این کار را به یک مرمت گر حرفه ای واگذار کنید. بازسازی ریشه ها در حالت کلی به دو صورت جزئی و کلی انجام می شود.

در هر دو صورت ترمیم و بازسازی را از قسمت سالم تا قسمت آسیب دیده شروع می کنند. بدین گونه که ریشه جدید را از سمتی که بافت فرش شروع شده کار می گذارند و ریشه فرسوده را با قیچی مخصوص قطع می کنند و ریشه دوزی را انجام می دهند.

اهمیت رفو کردن ریشه فرش

علیرغم این تفکر مردم که گمان می کنند ریشه های موجود در فرش فقط برای زیبایی آن می باشد. باید اظهار داشت یکی از پراهمیت ترین بخش های فرش ریشه های آن می باشد. در صورت آسیب دیدگی و فرسودگی ریشه فرش، با گذشت زمان نسبتاً کوتاهی، کل بافت فرش نیز پوسیده شده و از بین می رود.

ریشه زنی فرش دستبافت و ماشینی به دلیل اینکه در سالم ماندن فرش تاثیر زیادی دارد، به حساسیت و تمرکز بیشتری در حین کار نیاز دارد. دلیل خرابی و آسیب دیدن این قسمت از فرش، در حاشیه و لبه قرار گرفتن آن ها می باشد.

مزیت های بازسازی ریشه فرش ماشینی

بازسازی و ترمیم ریشه فرش های ماشینی باعث کاستن از هزینه های مرتبط با فرش و حتی تعویض فرش در دراز مدت خواهد شد. از مزیت های اصلاح کردن ریشه فرش می توان موارد زیر را نام برد:

• حفظ حالت نرمال و اصلی بافت فرش
• کاسته نشدن از ارزش و قیمت فرش به دلیل آسیب دیدگی
• پوسیده نشدن ریشه و بالا رفتن طول عمر فرش
• پیشگیری از خرابی بیشتر و صدمه دیدن سایر قسمت های فرش

در حقیقت نکته قابل توجه این است که ترمیم ریشه فرش همواره به دلیل خرابی یا پوسیدگی آن نیست و در اکثر مواقع برای هماهنگ سازی با دکوراسیون داخلی خانه و تغییر رنگ ریشه های فرش می باشد.

تفاوت ریشه زنی فرش دستباف و ماشینی

حائز اهمیت است که ریشه بافی فرش های ماشینی با فرش های دستبافت دارای تفاوت می باشد. زیرا برای فرش های ماشینی بافتن ریشه های آن به هر میزان که باشد، توسط دستگاه صورت می گیرد. ولی در ریشه بافی فرش های دستبافت از صفر تا صد ریشه زنی فرش به وسیله یک مرمت گر ماهر و باتجربه به شیوه دستی صورت می گیرد.

در نظر داشته باشید که فرش های دستبافت دارای ریشه های متفاوتی می باشند. از این رو پیشنهاد می گردد در انتخاب ریشه فرش دستبافت دقت فراوان داشته باشید. و از کارشناسان و متخصصین در این زمینه راهنمایی دریافت کنید.

نکات مهم برای گزینش ریشه فرش

ریشه های فرش از اصلی ترین قسمت های فرش می باشند. و به همین علت در صورت فرسودگی یا آسیب دیدگی آنها، باید سریعاً برای ترمیم و بازسازی آنها اقدام کرد. ولی در برخی شرایط آسیب دیدگی ریشه بسیار زیادتر از حد معمول می باشد، که در این صورت باید از ریشه های جدید برای ترمیم فرش کمک گرفت. در انتخاب جنس و رنگ ریشه جدید باید به نکات زیر دقت کنید:

• در صورت نداشتن تجربه در عرصه فرش و امور مرتبط با آن، برای گزینش ریشه از فردی مجرب کمک بگیرید.
• در صورت تمایل به استفاده از ریشه های آماده، کیفیت آن را مدنظر قرار دهید.
• اصولی ترین روش برای ریشه زنی فرش، تحویل فرش به قالی‌شویی می باشد.

نتیجه گیری

بیشتر مردم حوصله و مهارت ریشه بافی و ترمیم فرش در خانه را ندارند. در این صورت ممکن است به جای درست کردن آسیب های فرش باعث صدمه بیشتر به ریشه ها و بافت فرش و حتی تعویض کل فرش شوند. بهترین کار برای بازسازی فرش آسیب دیده واگذار کردن آن به متخصصین این امر، یعنی قالی‌شویی ها و افراد ماهر و حرفه ای در این زمینه می باشد.