فن کوئل ها که معمولاً به آنها فن کوئل یونیت هم گفته می شود یکی از اجزای تاثیرگذار و مهم در سیستم تهویه مطبوع ساختمان‌ها می باشد. همانطور که از نام این دستگاه مشخص است این سیستم جهت تامین دمای مطلوب در فصل های سرد و گرم به کار برده می شود.
فن کوئل چیست؟
فن کوئل یا Fan coil unit از دو قسمت اصلی که شامل فن دمنده و مبدل حرارتی می باشد تشکیل شده است و با فیلتر و مدار کنترلی ساده ترکیب می شود. آب سرد در فصل تابستان و آب گرم در فصل زمستان داخل کوئل ها که همان لوله های مسی هستند در جریان است و فن کوئل با وزش هوا از طرف کوئل باعث برخورد هوا با سطوح داغ و یا سرد کوئل شده و هوای گرم یا سرد را به فضای داخلی ساختمان انتقال می دهد. در فصل گرم آب سرد تولید شده توسط چیلر و یا مینی چیلر و در فصل سرد آب گرم تولید شده توسط پکیج یا دیگ داخل لوله کوئل ها به گردش در می آید.
مزایای به کار بردن فن کوئل
- سیستم فن کوئل به کانال کشی نیازی ندارد و فقط به لوله کشی و برق کشی داخل ساختمان احتیاج دارد به همین خاطر فضای بسیار کمی را در ساختمان اشغال کرده و هزینه های جاری آن هم کمتر خواهد بود.
- اجرا و طراحی متفاوت سیستم فن کوئل به صورت دیواری و سقفی دارای تنوع بیشتری است و مصرف کنندگان به راحتی می توانند در انتخاب راحت باشند.
- این سیستم دارای مصرف انرژی بهینه ای است به همین خاطر می توان با توجه به نیاز هر قسمت فن کوئل را در آن محیط روشن کرده و نیازی نیست که فن کوئل ها در کل ساختمان کار کنند و همچنین برق زیادی مصرف گردد.
- یکی از ویژگی های بسیار مهم فن کوئل این است که این تجهیزات در تابستان و هم در زمستان مورد استفاده قرار می گیرد.
- در فصل سرد آب گرم توسط بویلر موتورخانه به کوئل ها وارد شده و فن بعد از عبور از کوئل ها به ورزش باد گرم اقدام می کند و دمای واحد را افزایش می دهد.
- در فصل گرم هم آب سرد از چیلر به کوئل وارد می شود و به همان ترتیب که قبلاً گفتیم به وزش باد خنک اقدام می نماید.
معایب به کار گرفتن فن کوئل
فن کوئل ها مثل همه دستگاه های دیگر تهویه هوا در کنار مزایا، معایبی هم دارند که در ادامه مطلب به آنها می پردازیم.
- نگهداری و تعمیر
تعمیر کردن و نگهداری از این سیستم نسبت به دیگر وسایل گرمایشی و سرمایشی به مهارت و تخصص بیشتری نیاز دارد.
- اجرای کانال کشی به صورت جداگانه جهت خروج هوا
برخی اوقات در فضای بسته جهت خروج هوا نیاز به کانال کشی جداگانه می باشد.
- تامین نشدن هوای تازه
برخی از فن کوئل ها از محیط اطراف جریان هوا را می گیرند و به همین خاطر از هوای تازه هیچ خبری نخواهد بود. جهت رفع این مشکل بهتر است که نوعی از فن کوئل را خریداری کنید که دریچه هوای تازه داشته باشد.
- کندانس
در فصل تابستان وقتی که آب سرد از درون کوئل ها عبور می کند بر روی لوله کوئل قطرات آبی ایجاد خواهد شد و باید این قطرات از درون فن کوئل به طرف فضای خارجی انتقال یابد. در سیستم تاسیسات جهت خروج آب از لوله درین استفاده می شود.
روش عملکرد فن کوئل به چه صورت است؟
برای آنکه ساختار فن کوئل را توضیح دهیم باید بگوییم که کوئل مثل رادیاتور ماشین است. روش کار آن به این صورت است که ابتدا آب سرد یا گرم از طریق لوله ورودی از موتورخانه به لوله مسی وارد می شود و پس از چرخش داخل لوله مسی سرما یا گرمای خود را از دست داده، از طریق لوله بیرونی به موتورخانه مرکزی برمی گردد. 
در این هنگام فن هوا را از ورودی فن کوئل به درون مکش کرده و به داخل فین آلومینیومی به چرخش در می آورد و پس از آن انتقال سرما یا گرما در محیط اطراف انجام خواهد شد. برای آنکه حرارت بهتر انتقال پیدا کند بهتر است که جنس لوله کوئل از مس باشد به عبارتی می توانیم بگوییم که کوئل وسیله ای است که با کنار هم قرار دادن تعدادی لوله ساخته شده و جنس آنها جهت انتقال بهتر حرارت مسی است. به عنوان مثال وقتی که آب دمای ۵۰ درجه و یا ۶۰ درجه سانتیگراد به کوئل وارد می شود از طریق یک فن که در قسمت پشتی کوئل قرار گرفته است خیلی سریع هوای اتاق را گرم می کند و یا اینکه وقتی آب با دمای ۵ درجه تا ۱۰ درجه به کوئل وارد می شود سریعاً هوای اتاق را سرد می کند.
فن کوئل سقفی و کاربرد آن
این نوع از فن کوئل ها پر کاربرد هستند و در سقف کاذب یا زیر سقف نصب می گردند. یکی از ویژگی های این نوع از فن کوئل ها کم صدا بودن آنها است زیرا به صورت توکار قرار می گیرند و فضایی را در محیط اشغال نخواهند کرد. سیستم هوادهی در فن کوئل سقفی به صورت افقی و از دریچه جلویی می باشد. فن کوئل سقفی در ساختمان های مسکونی استفاده می شود و قیمت آنها نسبتا مناسب بوده و یکی از لوازم سرمایشی و گرمایشی محبوب بین خانواده ها می باشد. از موارد مصرف این نوع از فن کوئل ها می توانیم موارد زیر را نام ببریم.
- دانشگاه ها
- ادارات
- مکان هایی که دارای فضای کوچکی هستند.
فن کوئل روکار سقفی و کاربرد آن
یکی دیگر از انواع مختلف فن کوئل نوع سقفی روکار می باشد و امروزه این نوع از فن کوئل ها کمتر در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند. فن کوئل روکار سقفی به صورت کابینی می باشد و در سقف و به صورت روکار نصب می گردد و به علت نوع کارایی آن محبوبیت زیادی ندارد.
فن کوئل زمینی و کاربرد آن
انواع مختلفی از دستگاه های مختلف سرمایشی و گرمایشی در ساختمان ها وجود دارد که جهت تامین سرما و گرما در فضا مورد استفاده قرار می گیرد. اگر مکانی که قرار است فن کوئل در آنجا نصب شود فضای کافی جهت نصب داشته باشد می توان از نوع زمینی آن استفاده کرد. یکی از معایب این نوع از دستگاه ها این است که فضای ساختمان را اشغال می کند اما مزیت آن نسبت به دیگر فن کوئل ها این است که تعمیر این نوع از دستگاه ها نسبت به سایر فن کوئل ها راحت تر است. فن کوئل زمینی از پایین مکش هوا را انجام می دهد و از بالا دهش هوا دارد. تنظیمات هوادهی در این نوع از فن کوئل ها نسبت به نوع سقفی آن متفاوت می باشد. این نوع از فن کوئل ها معمولاً در بیمارستان ها، مراکز آموزشی و ساختمان هایی که در آنجا امکان شکافتن سقف جهت نصب فن کوئل نمی باشد مورد استفاده قرار می گیرد. همانطور که گفتیم فن کوئل زمینی بیشتر در مدارس و مجتمع های مسکونی نصب می شود.
فن کوئل دیواری و کاربرد آن
این نوع از فن کوئل‌ها ظاهری شبیه به کولر گازی یا همان کولر اسپلیت دارد و تفاوت آنها در این است که گاز مبرد در کولر گازی در جریان می باشد اما در فن کوئل دیواری داخل لوله ها آب در گردش است. فن کوئل دیواری امروزه کمتر کاربرد دارد و از دستگاه های نسبتاً گران می باشد. نصب کردن این نوع از سیستم های تهویه مطبوع آسان است و جهت تعمیر و سرویس دوره ای لازم نیست که حتماً متخصصان این کار را انجام دهند.
فن کوئل کانالی و کاربرد آن
این نوع از فن کوئل ها از نظر نحوه نصب و شکل ظاهری شبیه به فن کوئل سقفی توکار می باشند و هر دوی آنها داخل سقف کاذب نصب می گردند و سیستم آنها از طریق کانال کشی می باشد. فن کوئل سقفی توکار سروصدای بیشتری دارد و برای فضاهایی مانند اداره جات، خانه ها و … مناسب نیست. معمولا از فن کوئل های کانالی در اماکن بزرگ و راهروها که سروصدا معمولاً آزاردهنده نباشد استفاده می شود. هوادهی در این سیستم ها نسبتاً بالاست و به همین خاطر نقطه قوت بزرگی برای این نوع از فن کوئل ها به شمار می آید.
فن کوئل کاستی و کاربرد آن
یکی از انواع فن کوئل‌ها نوع کاستی می باشد که به علت قابلیت نصب در ارتفاع کم و زیاد مخصوصاً داخل سقف های کاذب محبوب می باشد. فن کوئل کاستی به علت پرتاب باد در یک سمت معمولاً در قسمت خاصی از اتاق نصب می گردد. 
فن کوئل کاستی چهار طرفه به علت پرتاب باد در هر چهار سمت بسیار پرفروش و محبوب است. همچنین این نوع از فن کوئل ها نصب سریع و آسانی هم دارد. فن کوئل چهار طرفه باید در مرکز سقف قرار بگیرد زیرا باد را در هر چهار طرف پرتاب می کند. فن کوئل کاستی یک طرفه باد را در یک جهت و فن کوئل کاستی دو طرفه باد را در دو جهت هدایت می کند.
اجزای فن کوئل
فن کوئل از قطعات و اجزای مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
- فن دمنده و یا بلوور
- کوئل حرارتی
- فیلتر هوا
- موتور
- ترموستات و یا کلید سلکتوری
- پلنیوم باکس
- شیر هواگیری
- سینی درین
سخن پایانی
یکی از تجهیزات تهویه هوا دستگاه های فن کوئل می باشد که امروزه جهت سرمایش و یا گرمایش محیط در ساختمان های اداری، مسکونی، تجاری و … نصب می شود. در این مقاله از ایبک امداد انواع مختلف فن کوئل ها را عنوان کردیم و نحوه کارکرد هر کدام را توضیح دادیم. مدل های سقفی فن کوئل بیشتر در محیط های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد و مدل های دیواری بیشتر در محیط های اداری مانند مراکز آموزش استفاده می شود. کارشناسان ایبک امداد آماده اند تا در زمینه نصب و راه اندازی فن کوئل و همچنین تعمیر و نگهداری آن به شما عزیزان مشاوره بدهند.
فن کوئل چیست و انواع آن کدام است؟
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
فن کوئل چیست و انواع آن کدام است؟ مزایا و معایب فن کوئل ها
