تقویم تاریخ

فلسفه و تاریخچه سفره سیزده بدر نوروز

شماره تلفن نمایندگی تعمیر یخچال، تلویزیون 021

به ۱۳ فروردین که همه مردم در کنار خانواده خود این روز را جشن می گیرند، سیزده بدر می گویند. در تقویم ما ایرانیان این روز، روز طبیعت نامیده شده و تعطیل رسمی هم می باشد. در روز سیزده بدر مردم به داخل طبیعت رفته و طبق رسومی که از قدیم برای آن‌ها مانده، نحسی سیزده را از خانه های خود بیرون می کنند و آن را در طبیعت بدر می کنند. یکی از آداب و رسومی که در این جشن وجود دارد، گره زدن سبزه است. مردم معتقدند که با گره زدن سبزه و نیت کردن، به آرزوهای خود می رسند.

جشن سیزده بدر بسیار سابقه طولانی داشته ولی به مرور زمان، دچار تغییراتی شده است که باید آن را به طور موشکافانه و دقیق بررسی کنیم.

باورهای مردم در مورد سیزده بدر

طبق منابع مختلف گفته می شود که ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که عدد ۱۳ نحس می باشد به همین دلیل در روز ۱۳ فروردین جشنی در طبیعت می گرفتند تا نحسی را از خود دور کنند. ایرانیان اعتقاد داشتند که در این روز نباید در منزل بمانند زیرا احتمال دارد دیو هایی که در منزل وجود دارند به خانواده آنها آسیب برسانند و نحسی این روز دامن همه اعضای خانواده را بگیرد و به همین دلیل از محل زندگی خود از روستا و شهر ها خارج می شدند و در داخل صحرا این روز را در زیر سقف آسمان و هوای آزاد می گذراندند.

هیچ منبع معتبری در این مورد نیست که تأیید کند مردم قدیم در مورد نحسی این روز حرفی زده باشند ولی امکان دارد که در یکی دو سده اخیر این تفکر در بین مردم رواج پیدا کرده باشد. گروهی از مردم اعتقاد داشتند که سیزده بدر روز خوش یمنی بوده و بسیار مبارک است. ایرانیان کهن ۱۲ روز اول بهار را جشن می گرفتند و به شادی می‌پرداختند و در انتهای این جشن، در روز سیزدهم فروردین به صحرا و باغ رفته به همراه خانواده در طبیعت شادی می کردند.

دلیل اینکه مردم سیزده بدر را نحس می دانستند چیست؟

شاید سؤال کنید چرا مردم آن زمان تصور می کردند که سیزده بدر نحس است؟ باید بگوییم که این تفکر به دلیل این بود که بعضی از مردم عدد ۱۳ را نحس می دانستند به همین علت تصور می کردند که سیزده بدر هم نحس است. البته دلیل محکمی هم برای نحس بودن عدد ۱۳ وجود ندارد ولی شاید دلیل این تفکر موارد زیر باشد:

سیزده بدر

۱- در بین اعراب سیزدهم ماه قمری نحس محسوب می شود.

بعضی ها اعتقاد دارند که بعد از وارد شدن اسلام به کشور ایران، ایرانیان هم مانند اعراب، که سیزدهمین روز تمام ماه ها را نحس می دانستند، سیزده رو نحس بدانند و این باعث شده از سیزده نوروز هم برداشت غلطی داشته و به این روز لقب نحسی بدهند.

۲- نحس بودن عدد ۱۳ بین مسیحیان

بعضی از تاریخ نویسان اعتقاد دارند که به دلیل نزدیک بودن ایرانیان با مسیحیان، در هنگامی که صفویان حکومت می کردند، باعث شد باور اینکه مسیحیان عدد ۱۳ را نحس می دانستند، به مردم ایران هم منتقل شود. نحس بودن عدد ۱۳ بین مسیحیان به داستانی بر می گردد که مربوط به دوازده یار حضرت عیسی مسیح بود. دوازدهمین یار حضرت عیسی، یهودای استخر یوطی نام داشت. او نقشه کشید تا حضرت مسیح را به مخالفان تسلیم کند. در این نقشه قرار بود یهودای با حضرت مسیح به مجلسی وارد شده و روی حضرت را ببوسد و به این صورت دشمنان تشخیص بدهند که مسیح واقعی کیست، این جریان باعث شد تا حضرت موسی به دست مخالفان بیفتد و او را به صلیب بکشند. به دلیل اینکه حضرت مسیح و شاگردانش با یکدیگر ۱۲ نفر بوده و با پیوستن یهودای به آنها ۱۳ نفر می شدند، مسیحیان این عدد را نحس می دانند.

پیشنهاد آی‌بک امداد :  روز جهانی مادر زمین جهان ۲ اردیبهشت

۳- عدد ۱۳ در علم ریاضیات

یک نشانه دیگر که باعث نحس بودن این عدد در فرهنگ ما ایرانیان شده است، خاصیت بخش پذیری ۱۳ می باشد. بعضی ها اعتقاد دارند که این دلیل نحس شناختن عدد ۱۳ می باشد زیرا ایرانیان از قدیم به ریاضیات علاقه بسیاری داشتند.

جشن سیزده بدر چه فلسفه ای دارد؟

یکی از سنت های ایرانیان قدیم، جشن سیزده بدر است که آنها معتقد بودند در این روز ایزد باران توانست بر دیو خشکسالی پیروز شود. ایرانیان قدیم بعد از اینکه دوازده روز جشن نوروز را برگزار می‌کردند، اعتقاد داشتند که روز سیزدهم متعلق است به ایزد باران، به همین دلیل این روز را به صحرا رفته و در آنجا جشن و شادی می کردند و از خداوند آرزوی بارش باران داشتند. در روز سیزدهم از خداوند می خواستند تا بارش باران شروع شده و ادامه داشته باشد. نیایش و دعا برای باریدن باران در زرتشتیان قدیم برای این بود که معتقد بودند ایزد باران در سال نو توانسته بر اپوش پیروز شود.

ایرانیان در روز سیزده بدر از خانه‌های خود به مزارع و دشت رفته و زندگی خود را به زیبایی ها و سرسبزی طبیعت گره می زنند. شاید جالب باشد که بدانید ایرانیان کهن معتقد بودند که عمر جهان ۱۲۰۰۰ سال می باشد و بعد از به پایان رسیدن این دوره، نبرد با اهریمن و تیرگی هم به پایان خواهد رسید و بعد از آن دیگر جهان مادی وجود ندارد و انسان به جای اولیه خود برمی گردد. آنها معتقد بودند که باید در سال جدید، روز سیزدهم را روز برگشت به جهان مینو و روز رها شدن آدم ها از جهان مادی دانست. به همین دلیل بود که مردم می گفتند دوازدهمین روز اول سال، نماد عمر دوازده هزار ساله ی جهان بوده و باید روز سیزدهم را برای رها شدن از جهان مادی به طبیعت رفته و خوش گذرانی کنند.

آداب و رسوم سیزده بدر نوروز

ایرانیان در سیزدهمین روز فروردین که روز طبیعت هم نام دارد به شادی و نشاط می پردازند و با این کار خود نحسی را از خانواده دور می کنند و خود را برای شروع سال نو آغاز می کنند. آداب و رسوم زیادی از زمان های قدیم برای روز سیزده بدر وجود دارد که به مرور این رسومات کمرنگ شد. ولی بعضی از آنها هنوز هم پابرجا می باشد.

آداب و رسومی که از جشن های سیزده بدر به جا مانده عبارت است از:

  1. سبزه گره زدن
  2. بازی های متداول در جشن سیزده بدر
  3. به آب انداختن سبزه
  4. سنگ انداختن در آب
  5. برپا کردن پیک نیک

۱- سبزه گره زدن

یکی از آداب جشن سیزده بدر، گره زدن سبزه است. پسران و دختران دم بخت برای اینکه بخت آنان باز شود در روز سیزده بدر سبزه گره می زنند البته این فقط مخصوص دختران و پسران دم بخت نبوده و تمام افرادی که نیتی دارند، سبزه گره زده و نیت می کنند تا مشکلشان برطرف شود.

پیشنهاد آی‌بک امداد :  روز جهانی پرواز فضایی انسان چه زمانی بود؟

سبزه گره زدن جزو افسانه های زرتشتیان است که در بین ایرانیان بسیار رواج دارد و مردم معتقدند برای بخت گشایی جوانان باید سبزه گره بزنند و نیت کنند تا مشکلاتشان برطرف شود.

۲- بازی های متداول در جشن سیزده بدر

در روز سیزده بدر مردم به داخل طبیعت رفته و دور هم جمع می شوند  و استراحت کرده و از تمام لحظات آن استفاده می کنند. بازی هایی که در روز سیزده بدر معمولاً انجام می شود  هفت سنگ، وسطی و زوو می باشد زیرا این بازی ها به صورت دسته جمعی بوده و بسیار پر تحرک است. بازی های دیگری مانند توپ بازی، دوچرخه سواری و چوب بازی هم در بعضی از استان های کشور رایج است.

۳- به آب انداختن سبزه

یکی دیگر از رسومات قدیمی ایرانیان کهن به آب انداختن سبزه است. با این کار ایرانیان می خواستند به ایزد آب یعنی آناهیتا و همچنین ایزد باران یعنی تیر، پیشکش بدهند. ایرانیان باستان معتقد بودند که خدایان گیاهان را پرورانده اند و ما هم باید این گیاهان را با آنها برگردانیم تا سال پر برکت و باروری داشته باشیم.

یک اعتقاد دیگر هم وجود دارد که مردم ایران در گذشته معتقد بودند سبزه سفره نوروزی، انرژی های منفی را از محیط اطراف را به خود جذب کرده است و به همین علت باید آن را در سیزده بدر، داخل آب رها کنند زیرا آب نشانه زلالی و پاکی است.

۴- سنگ انداختن در آب در جشن سیزده بدر

این رسم بیشتر در بین مردمان شمال ایران رایج بود به این شکل که وقتی سبزه را در داخل آب می انداختند، یک سنگ هم در داخل رودخانه می‌انداختند و هر سنگی که می انداختند نشانه یکی از آرزوهای آنها بود.

۵- بر پا کردن پیک نیک در روز سیزده بدر

در سیزده بدر مردم وسایل خود را جمع کرده و سبد های پر از خوراکی را برداشته و با سماور های کوچک به داخل دشت و صحرا می رفتند. در قدیم آوازخوان های دوره گرد و حاجی فیروز ها هم بساط خود را به آنجا آورده و با گرفتن پول مردم را سرگرم می کردند.

سیزده بدر

سفره سیزده بدر نوروز

در مناطق مختلف کشور ایران، سیزده بدر به شکل های مختلفی برگزار شده و غذا های مختلفی هم دارد. بعضی از روستا ها لباس های محلی به تن کرده و به خواندن آواز و رقص برای مردم می پردازند. یکی از رسوم سیزده بدر، به پا کردن آتش و درست کردن جوجه کباب است که بسیار هم در بین مردم رایج بوده و مخصوص یک استان و یا یک شهر هم نیست.

البته بعضی از غذاهای سنتی هم هستند که معمولاً مادربزرگ ها در روز سیزده بدر آن را در روی آتش درست می کنند. یکی از غذاهای روز سیزده بدر، آش رشته است که با حبوبات، رشته و سبزیجات درست شده و رنگ و بوی بسیار خوبی دارد که یادآور نعمت های خداوند است.

مردم آذربایجان در روز سیزده بدر کوفته تبریزی درست می کنند البته کوفته را از  قبل آماده می‌کنند و در یخچال قرار می‌دهند و روز سیزده بدر، سر سفره می گذارند. یکی دیگر از غذاهای ایرانی ها در روز سیزده بدر، دمی بلغور و دمی باقلا است که طرفداران زیادی بین تهرانی ها دارد. شمالی ها هم در روی سفره سیزده بدر خود انواع حلواها را درست می کنند. مردم در استان فارس و بروجرد در سیزده بدر تخم مرغ پخته و گردو گذاشته و برای ناهار، گردو و تخم مرغ و برنج می خورند.

تعمیر یخچال شبانه روزی

31

فلسفه و تاریخچه سفره سیزده بدر نوروز

امتیاز سردبیر

مجموع امتیاز

جشن سیزده بدر چه فلسفه ای دارد؟

امتیاز کاربر: اولین نفر باشید !

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا