عید بندگی یا عید قربان جزو بزرگترین اعیاد ما مسلمانان است که در همچنین روزی حضرت ابراهیم جهت انجام فرمان خداوند، تصمیم گرفت که اسماعیل را که تنها فرزندش بود، در راه خدا قربانی کند.
تاریخ دقیق عید قربان ۱۴۰۲ عبارت است از:
- عید قربان ۱۴۰۲ در تاریخ شمسی مصادف است با ۸ تیر ۱۴۰۲
- عید قربان ۱۴۰۲ در تاریخ قمری مصادف است با دهم ذیحجه ۱۴۴۴
- عید قربان ۱۴۰۲ در تاریخ میلادی مصادف است با ۲۹ جون ۲۰۲۳
به عید قربان، عید الاضحی هم گفته می‌شود که یکی از مهمترین اعیاد مسلمانان است. در این روز مسلمانان به یاد حضرت ابراهیم و فرزندش اسماعیل، عید قربان را جشن می گیرند.
طبق روایات اسلامی، در روز عید قربان خداوند به حضرت ابراهیم خلیل الله فرمان داد که فرزند خود اسماعیل را قربانی کند. ابراهیم هم فرزندش را به قربانگاه برد ولی جبرئیل با قوچی به ابراهیم نازل شده و از او خواست که قوچ را به جای اسماعیل قربانی کند. به یاد این اتفاق، سنت قربانی در عید قربان هر ساله در سرزمین منا انجام می شود و مسلمانانی که به حج می روند طبق شرایط خاصی باید در منا گوسفندی را قربانی کنند.
اعمال عید قربان
در شب عید قربان و همچنین روز عید، عبادت بسیار سفارش شده است و شب زنده داری در شب عید هم جزو اعمال این شب می باشد. دعا و نیایش و نماز های مخصوص شب عید قربان فضیلت زیادی دارند. روز عید قربان هم اعمال خاصی مثل قربانی کردن، نماز عید قربان، غسل کردن، زیارت امام حسین علیه‌السلام و خواندن دعای ندبه ثواب زیادی دارد. بر اساس منابع دینی، روزه گرفتن در این روز جایز نیست. در کشورهای اسلامی روز عید قربان تعطیل رسمی بوده و مسلمانان این روز را به شادمانی و سرور پرداخته و جشن می گیرند. عید خون و عیدالاضحی نام های دیگر عید قربان هستند. دهخدا از روز عید قربان به نام عید گوسپندکشان هم یاد کرده است. عید قربان روزی است که حضرت ابراهیم علیه السلام از آزمایش الهی سربلند بیرون آمد.
تاریخچه قربانی
طبق رویایی که حضرت ابراهیم دیده بود مأمور شد تا فرزند خود را در راه خدا قربانی کند. هنگامی که ابراهیم می خواست فرزندش اسماعیل قربانی کند پیشانی او را بر زمین گذاشته و تیغ تیز را بر گلوی او نهاد ولی چاقو نبُرید تا جایی که ابراهیم و اسماعیل نشان دادند که در برابر فرمان خدا به طور کامل تسلیم هستند، خداوند عمل ایشان را قبول کرد. ابراهیم به جای اینکه فرزندش را قربانی کند قوچی را که جبرئیل برای او آورده بود به جای اسماعیل قربانی کرد.
سنت قربانی کردن در این روز یادبودی برای ذبح اسماعیل است در بعضی روایات گفته شده همه حیواناتی که در منا در این روز ذبح می شوند، فدیه اسماعیل می باشند. در عصر جاهلیت قربانی کردن با شرک همراه بود و خانه ی خدا را با خون قربانی انجام‌شده، آلوده می کردند و گاهی گوشت آن را هم بر در خانه کعبه آویزان می‌کردند تا خدایان قربانی را از آنها قبول کنند. خداوند در قرآن کریم این رسم جاهلیت را مذموم خوانده و شرط قبول کردن قربانی را تقوا نامیده است. خلوص و تقوا برای قربانی در این روز جزو حج اکبر محسوب می شود.
شب عید قربان
شب عید قربان شب دهم ذیحجه است که یکی از چهار شب پر برکت می باشد. در روایات آمده است در شب عید، شب زنده داری مستحب است و درهای آسمان در این شب باز می شوند. عید قربان هم مثل عید فطر از اعیاد بزرگ ما مسلمانان محسوب می شود که در روایات آن را «یوم الاضحی» و «یوم النحر» نامیدند. عید قربان در بین اهل بیت آنقدر اهمیت داشت که نماز این روز بزرگ را واجب اعلام کردند و فرمودند که نماز عید قربان و عید فطر واجب است. ولی فقها می گویند نماز عید قربان با استناد به روایتی از امام باقر علیه السلام که فرمودند: «نماز عید قربان و عید فطر باید همراه با امام باشد»، آن را واجب نمی دانند.
اعمال مخصوص شب عید قربان
شب عید قربان اعمال مخصوصی دارد که انجام دادن آن ثواب زیادی هم دارد، همچنان که امام صادق علیه السلام در این مورد می فرمایند:
قال امام صادق علیه السلام:
«امام علی علیه السلام دوست داشت چهار شب از سال خود را برای عبادت فارغ کند. شب اول رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان»
به نظر می رسد که منظور از فراغت، فراغت برای عبادت در آن با زنده نگهداشتن آن باشد.
اعمال مخصوص شب عید قربان عبارتند از:
- شب زنده داری و احیا نگه داشتن
- زیارت امام حسین علیه السلام
- خواندن دعای: یا دائم الفضل علی البریه …
البته این دعا برای شب جمعه هم سفارش شده است.
اعمال مخصوص روز عید قربان
روز عید قربان هم اعمال مخصوصی دارد که عبارتند از:
- غسل: در این روز تأکید شده که غسل انجام بدهید و بعضی از علما هم آن را واجب می دانند.
- نماز عید قربان: نماز عید قربان در روز عید قربان انجام می شود که مانند نماز عید فطر است. با این فرق که بعد از نماز مستحب است که با گوشت قربانی شخص افطار کند.
- دعای ۴۸ صحیفه سجادیه «اللهم هذا یوم مبارک…»
- دعای ۴۶ صحیفه سجادیه «یا من یرحم من لا یرحمه…»
- دعای ندبه
- قربانی کردن، مستحب می باشد که در هنگامی که قربانی می کنید دعای «وجهت وجهی للذی فطر السموات..» را بخوانید.
- خواندن تکبیرات برای شخصی که در منا است بعد از خواندن ۱۵ نماز که اولین آن نماز ظهر در روز عید و آخرین آن هم نماز صبح در روز سیزدهم می باشد.این تکبیرات در اصول کافی جلد ۴، صفحه ۵۱۷ آمده است. مستحب است که به اندازه ای که توانایی دارید بعد از نمازهای واجب و همچنین نوافل این تکبیرات را تکرار کنید.
نماز عید قربان
نماز عید قربان مانند نماز عید فطر بوده و دو رکعت است شما باید در اولین رکعت بعد از اینکه حمد را می خوانید سوره ای را تلاوت کرده و پنج بار هم تکبیر بگویید. بعد از انجام هر تکبیر، باید یک بار قنوت بخوانید و بعد از پنجمین قنوت هم دوباره تکبیر بگویید. سپس به رکوع رفته و بعد از آن دو سجده را هم انجام داده و بلند شوید. در دومین رکوع دوباره ۴ تکبیر گفته و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخوانید. وقتی تکبیر پنجم را هم گفتید به رکوع رفته و دو سجده را به جا بیاورید. سپس تشهد خوانده و سلام بدهید.
در عید قربان مستحب می باشد که بعد از خواندن نماز عید، با گوشت قربانی روزه خود را باز کرده و افطار کنید. نماز عید قربان سوره خاصی نداشته ولی بهتر است که در اولین رکعت سوره «شمس» را خوانده و در دومین رکعت هم سوره «غاشیه» را بخوانید و یا می توانید در اولین رکعت سوره «سبح اسم» را بخوانید و در دومین رکعت هم سوره «شمس» را تلاوت کنید. در قنوت نماز عید فطر و عید قربان، شما می توانید هر ذکر و دعایی را بخوانید ولی بهتر است که دعای اللهم اهل الکبریاء و العظمه …. خوانده شود.
حکم روزه در عید قربان
روزه گرفتن در عید فطر حرام بوده و در عید قربان هم حرام است و شخص باید بعد از نماز عید، با گوشت قربانی افطار کند.
قربانی در مناسک حج چگونه است؟
صبح عید قربان، حجاج در محلی به نام منا وارد می شوند و اعمال مخصوصی را انجام می دهند که عبارتند از:
- رمی جمره
- قربانی
- حلق و تقصیر
قربانی بعد از رمی جمره باید انجام بگیرد.
شرایط قربانی در مناسک حج چیست؟
یکی از حیوانات گوسفند، گاو و شتر را باید برای قربانی تعیین کنید. به ترتیب قربانی کردن شتر بهتر از آن دو بوده و سپس گاو بهتر از گوسفند است. در صورتی که حیواناتی به غیر از این سه حیوان را قربانی کنید، کافی نیست.
بنابر احتیاط مستحب باید قربانی ذبح شده را به سه قسمت بکنید: یک قسمت را هدیه داده، یک قسمت را صدقه بدهید، و یک قسمت دیگر را هم بخورید.
در کشورهای اسلامی عید قربان چگونه است؟
در کشور ایران اسلامی ما، عید قربان در تقویم تعطیل رسمی اعلام شده است. کشورهای اسلامی دیگر از یک روز تا یک هفته، به دلیل بزرگداشت عید قربان تعطیل است و در مدت این یک هفته هم مراسم و جشن‌های باشکوهی در کشورهای اسلامی برگزار می شود. در ایران اسلامی ما، یک روز به مناسبت عید قربان تعطیل رسمی اعلام شده است.
سخن پایانی
عید الاضحی یا همان عید قربان، یکی از اعیاد بزرگ ما مسلمانان است که در این روز خداوند به حضرت ابراهیم فرمان داد که فرزند خود اسماعیل را در راه او قربانی کند. وقتی حضرت اسماعیل به قربانگاه رفت، جبرئیل قوچی را بر ابراهیم نازل کرد تا بجای اسماعیل، قوچ را قربانی کند. مسلمانان روز عید قربان به یاد آن اتفاق، سنت قربانی را در روز عید قربان انجام می دهند.
نماز عید قربان چگونه است؟
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
عید قربان سال ۱۴۰۲
