روش های درمان گرفتگی بینی در کودکان و نوزادان چیست؟

یکی از مشکلاتی که ممکن است شما هم با آن روبرو شده باشید گرفتگی بینی در نوزادان است. این اتفاق وقتی می افتد که بافت های پوشش بینی به دلیل التهاب عروق خونی متورم می شوند. با وجود اینکه گرفتگی بینی در کودکان و نوزادان خطرناک نیست ولی در صورتی که به موقع آن را درمان نکنید ممکن است باعث اختلالات گفتاری و شنوایی در کودک شود و همچنین باعث اختلالات تغذیه و بدخلقی نوزاد خواهد شد. گاهی هم ممکن است متوجه خروپف در خواب کودک شوید. اگر اطلاعات لازم را برای نگهداری از نوزاد ندارید می توانید از یک پرستار با تجربه بخواهید تا از فرزند شما مراقبت کند.

علائم گرفتگی بینی در کودکان چیست؟

شاید سؤال کنید از کجا متوجه شویم که کودک ما دچار گرفتگی بینی شده است؟ این سوال بسیاری از مادران جوان است. معمولاً گرفتگی بینی با علائمی همراه است که عبارتند از:

• آبریزش بینی
• خس خس سینه
• خروپف
• عطسه و سرفه
• مشکلات خواب

چرا بینی نوزاد دچار گرفتگی می شود؟

وقتی نوزاد دچار مشکلات تنفسی می شود باعث ناراحتی او شده و احساس ناخوشایندی دارد ولی نمی تواند آن را بازگو کند. پس باید والدین دلیل آن را تشخیص داده و مشکل را برطرف کنند. دلایل گرفتگی بینی می تواند آلودگی هوا، خشکی، عفونت، آلرژی و یا سرماخوردگی باشد، که در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد.

۱- خشکی هوا یکی از دلایل گرفتگی بینی در کودکان و نوزادان

بینی نوزاد بسیار کوچک و حساس بوده و در نتیجه به خشکی هوا واکنش نشان خواهد داد. برای اینکه مشکل را برطرف کنید، می توانید از دستگاه های بخور و یا دستگاه های مرطوب کننده هوا استفاده کنید. این دستگاه ها برای برطرف کردن خشکی هوا بسیار مؤثر هستند.

۲- مبتلا شدن نوزاد به بعضی از عفونت ها

وقتی فردی دچار آنفولانزا یا سرماخوردگی می شود معمولاً دچار گرفتگی بینی هم خواهد شد. نوزاد هم مانند افراد دیگر، وقتی به یکی از مشکلات عفونت ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا مبتلا می شود، دچار گرفتگی بینی خواهد شد.

همانطور که می دانید سیستم ایمنی بدن نوزاد به مرور تکامل پیدا می کند و این باعث می شود در مقابل باکتری و ویروس ها حساس تر باشد. اگر نوزاد شما به آنفولانزا و سرماخوردگی مبتلا شد باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید و به درمان نوزاد اهمیت بدهید.

۳- آلرژی دلیل گرفتگی بینی

در تمام محیط اطراف ما موادی وجود دارند که بسیار حساسیت زا هستند ولی فقط افرادی که دچار آلرژی هستند نسبت به آن واکنش نشان می دهند. مو و کرک حیوانات و یا حتی گرده گلها و درختان باعث آلرژی بینی می‌شوند. بعضی از نوزادان وقتی در معرض این مواد قرار می گیرند، دچار گرفتگی بینی خواهند شد. از علائم گرفتگی بینی در اثر آلرژی، می توانیم به خارش دست ها، جوش و عطسه اشاره کنیم.

۴- عوامل محرک در اطراف زندگی

در محیط اطراف ما عوامل محرکی وجود دارند که می توانند باعث گرفتگی بینی شوند ولی معمولاً مردم از حساسیت زا بودن آنها بی خبرند. این عوامل عبارتند از:

• امولسیون ها
• خوشبو کننده ها
•  مواد شیمیایی
• بخار بنزین
• اسپری مو
• دود سیگار
• و….

در صورتی که نوزاد شما به دلیل موارد نام برده شده دچار حساسیت شد، می توانید برای تخلیه کردن مجاری بینی او از آب نمک استفاده کنید. برای اینکه کودک دچار حساسیت نشود بهتر است که نوزاد خود را از محرک‌های گفته شده دور نگه دارید.

۵- گرفتگی بینی بدلیل اجسام خارجی

کودکان روحیه ای کنجکاو داشته و تمایل به تجربه های جدید دارند. ممکن است چیزهای ریز مانند تیله، دکمه، دانه های تسبیح، نخود، آجیل و… را داخل بینی خود قرار دهند. گرفتگی بینی می تواند به دلیل گیر کردن این اشیاء در بینی کودک اتفاق بیفتد. برای رفع علائم گرفتگی بینی، باید اشیاء را از بینی کودک خارج کنید. توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از این اتفاق اجسام کوچک را حتماً از دسترس کودکان دور کنید و حتی اسباب بازی هایی که دچار قطعات ریز هستند برای کودک خود خریداری نکنید زیرا ممکن است آنها را خورده و یا در بینی خود فرو کند.

چه زمانی لازم است به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر مشکل گرفتگی بینی کودک شما درمان نشود احتمال دارد که مشکلات دیگری برای او به وجود بیاید. در صورتی که علائم گرفتگی بینی را در نوزاد مشاهده کردید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. در صورت مشاهده علائم زیر مراجعه به پزشک ضروری است:

• اگر تغییراتی در رنگ پوست و یا بافت آن مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید.
• گرفتگی بینی همراه با تب
• اگر گرفتگی بینی باعث شد که مجرای بینی نوزاد کاملاً مسدود شود و نوزاد نتواند درست نفس بکشد باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
• اختلال در تغذیه و بی اشتهایی کودک
• تورم در پیشانی، گونه ها، چشم و بینی نوزاد که بیشتر از دو هفته طول بکشد.

گرفتگی بینی چه تأثیری بر تنفس نوزاد دارد؟

اگر گرفتگی بینی شدید باشد، باعث اختلال تنفس نوزاد خواهد شد. همانطور که می دانید بزرگسالان دقیقه‌ای ۱۲ تا ۲۰ بار نفس می کشند و این در کودکان دقیقه ای ۴۰ بار است. اگر متوجه شدید که کودک شما بیشتر از ۶۰ بار در دقیقه نفس می کشد تنفس او غیر عادی بوده و باید حتماً به اورژانس مراجعه کنید. اگر هم گرفتگی بینی نوزاد طولانی شد حتماً باید نوزاد به وسیله پزشک متخصص معاینه شود.

گرفتگی بینی چه تأثیری بر تغذیه نوزاد دارد؟

وقتی نوزادی دچار گرفتگی بینی می شود نه تنها تنفس او نامنظم و مشکل خواهد شد بلکه بر تغذیه نوزاد هم اثر می گذارد. نوزاد باید حتماً کالری مورد نیاز خود را از طریق تغذیه بدست بیاورد و در صورتی که تغذیه کافی نداشته باشد، ممکن است با کمبود آب و افت قند خون مواجه شود. شما باید با توجه به پوشک نوزاد متوجه مقدار تغذیه مناسب او بشوید. هر ۶ ساعت یکبار باید پوشک نوزاد عوض شود این به معنای تغذیه مناسب نوزاد است ولی اگر متوجه شدید که کودک شما به مقدار کمتری پوشک خود را خیس می کند و یا گرفتگی بینی او زیادتر شده است، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.

چگونه می توان گرفتگی بینی را در نوزادان درمان کرد؟

همانطور که در ابتدا هم گفتیم اگر گرفتگی بینی در نوزادان طولانی شد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. در ادامه شما را با روش‌هایی آشنا خواهیم کرد که بتوانید گرفتگی بینی را در نوزادان برطرف کنید:

1. استفاده از دستگاه بخور
2. دادن آبمیوه گرم به نوزاد
3. استفاده از دستگاه مکش
4. حمام با آب گرم
5. کنترل وضعیت خواب نوزاد
6. استفاده از روش های دارویی
7. بینی نوزاد را مرطوب کنید.

۱- استفاده از دستگاه بخور

همانطور که گفتیم یکی از دلایل گرفتگی بینی نوزاد خشکی هوا است. می توانید به وسیله دستگاه بخور هوای اتاق را مرطوب کنید، برای این منظور لازم است دستگاه بخور را از داروخانه خریداری کرده و از بخور گرم آن برای روان شدن و مرطوب کردن مخاط بینی کودک خود استفاده کنید. توصیه می کنیم دستگاه بخور را در کنار تخت نوزاد بگذارید و هر روز آن را تمیز کنید. بالا نگه داشتن سطح کیفیت هوای اتاق می تواند باعث کم شدن گرفتگی بینی نوزاد شود. مثلاً از سیگار کشیدن در محیط زندگی کودک جداً خودداری کنید.

۲- به کودک خود آب میوه گرم بدهید.

اگر نوزاد بیشتر از ۶ ماه دارد، می توانید از آبمیوه گرم برای رفع گرفتگی بینی او استفاده کنید. آب سیب که گرم هم باشد، باعث نرم شدن مخاط گلوی نوزاد خواهد شد.

۳- استفاده از دستگاه مکش برای تخلیه مخاط بینی کودک

می توانید از دستگاه مکش یا پوآر استفاده کنید. اگر مخاط بینی نوزاد خیس است، نیازی به استفاده از چیز اضافه ای نمی باشد ولی اگر مخاط بینی نوزاد خشک است، باید از قطره سالین کمک بگیرید تا مخاط بینی نرم شود و بعد از آن به وسیله دستگاه مکش آن را از بینی خارج کنید. دقت داشته باشید که کودکان دارای بینی حساسی هستند حتماً این کار را به صورتی انجام دهید که بینی نوزاد آسیب نبیند.

۴- استفاده از حمام آب گرم

نوزادانی که بیشتر از ۹ ماه داشته باشند می توانند در حمام آب گرم بنشینند. اگر کودک شما توانایی نشستن دارد او را در آب گرم نشانده تا مخاط بینی او روان شود. می توانید چند قطره اکالیپتوس و یا اسانس نعنا هم به آب اضافه کنید. اکالیپتوس و نعنا می توانند گرفتگی بینی نوزاد را درمان کنند. البته توجه کنید که آب نباید زیاد داغ باشد.

۵- خوابیدن نوزاد را به درستی کنترل کنید.

در صورتی که بینی نوزاد شما دچار گرفتگی شده است، باید در طول شب بیشتر به او توجه کنید. برای این منظور می‌توانید سر نوزاد را کمی بالاتر بگذارید تا نفس کشیدن برای او آسان شود.

۶- استفاده از روش های دارویی برای رفع گرفتگی بینی نوزاد

اگر گرفتگی بینی نوزاد شدید بود باید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید و تا پزشک داروهای مناسب را برای کودک تجویز کند.

۷- بینی نوزاد را مرطوب کنید

مرطوب کردن بینی یکی از بهترین روش ها جهت رفع درمان خشکی بینی در نوزادان است. می توانید چند قطره آب نمک و یا قطره سالین را برای کودک استفاده کنید. قطره سالین نیازی به نسخه پزشک ندارند و باعث نرم شدن و خارج شدن مخاط بینی نوزاد می شوند. کافی است تا چند قطره سالین را در سوراخ بینی نوزاد بچکانید و بعد از یک دقیقه، بینی او را به راحتی تخلیه کنید.