ضرورت تزریق واکسن به کودک | وظیفه پرستار کودک

با اینکه امروزه مزایای تزریق واکسن به کودکان و همچنین اثرات مثبت واکسن در سلامتی کودک، برای همگان به اثبات رسیده است ولی باز هم والدینی هستند که تمایلی به تزریق واکسن برای کودکان خود ندارند به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مقاله از مجله ایبک، شما را با واکسن و ضرورت تزریق واکسن به کودک آشنا کنیم.

واکسن چیست؟

واکسیناسیون یا ایمن سازی فعال، اقدامی با ارزش و مهم است که برای کاهش بیماری و یا پیشگیری از عفونت ها با تجویز پادتن ( آنتی بادی) به بدن کودک، صورت می گیرد. به کمک واکسن می توانید با هزینه بسیار کم از بیماری های کودکان جلوگیری کنید. انجام واکسیناسیون همگانی در تمام جهان می تواند از شیوع بیماری های خطرناکی بین کودکان، شیرخواران و حتی بزرگسالان هم جلوگیری کرده و این بیماری ها را کاهش دهد، به صورتی که امروزه بیماری هایی مانند کزاز، دیفتری، فلج اطفال و سیاه سرفه تا حدودی کنترل شده است و در بیشتر کشورها به کمترین مقدار خود رسیده است.

واکسن ها چگونه می توانند از بیماری در کودکان پیشگیری کنند؟

واکسن از ویروس و یا میکروب کشته شده و ضعیف شده که می‌تواند عامل بیماری خاصی باشد، درست شده است. تزریق واکسن باعث می شود دستگاه ایمنی بدن مورد حمله میکروب ها قرار گرفته و پادتن ترشح کند. این پادتن یا آنتی بادی، در بدن کودک فعال باقی مانده و اگر بدن کودک با این بیماری روبرو شود، آنگاه می تواند در مقابل میکروب یا ویروس، از کودک محافظت کند.

وظیفه ی پرستار کودک

پرستار کودک وظیفه دارد بر زمان دقیق واکسن های کودک نظارت کند و مراقب باشد تا واکسن های او به موقع زده شده و وقفه ای در بین واکسن ها ایجاد نشود. پرستار کودک باید مراقب سلامت کودک باشد. البته پرستاران کودک دوره های لازم را دیده و با ضرورت تزریق واکسن آشنایی کامل دارند.

ضرورت تزریق واکسن به کودک چیست؟

واکسیناسیون نوزادان و کودکان طبق برنامه های زمانبندی شده، مشخص شده است. وقتی کودک متولد می شود واکسن ب ث ژ، قطره فلج اطفال و هپاتیت ب، برای کودک زده خواهد شد. ب ث ژ دارای باکتری های ضعیف شده سل می باشد که به شکل زیر جلدی در بالای بازوی کودک تزریق می شود.

وقتی نوزاد به دنیا می آید در برابر بعضی از بیماری ها محافظت می شود زیرا در بدن مادر آنتی بادی ها ( پروتئین هایی که بدن جهت مبارزه با بیماری می سازد) از همان لحظه تولد، به نوزاد منتقل می شود. نوزادی که با شیر مادر خود تغذیه می کند، آنتی بادی بیشتری هم از شیر مادر دریافت خواهد کرد. ولی در هر دو مورد این حفاظت موقت می باشد. واکسیناسیون یا همان ایمن‌سازی، راهی است برای ایجاد مصونیت و محافظت در برابر بعضی از بیماری ها بوده که گاهی این کار با استفاده از مقدار کمی میکروب ضعیف شده و یا کشته شده، انجام می گیرد و در مواردی هم واکسن یک تکه کوچکی از میکروب می باشد.

واکسن های بدو تولد کدامند؟

همانطور که گفتیم بعد از تولد کودک، سه واکسن برای او زده می شود که واکسن ب ث ژ یا همان واکسن سل، هپاتیت ب و واکسن فلج اطفال است. واکسن ب ث ژ از میکروب های ضعیف شده تهیه شده و به شکل تزریق به بدن کودک وارد می شود ولی واکسن فلج اطفال قطره های خوراکی بوده که بر پایه ویروس های ضعیف شده و گاهی هم ویروس کشته شده می باشد.

از بدو تولد نوزاد، به او واکسن هپاتیت ب هم تزریق می کنند. هپاتیت ب، یک بیماری ویروسی بوده و باعث ایجاد سرطان کبد و سیروز می شود. امروزه هپاتیت ب در تمام بیمارستان های کشور ما موجود می باشد.

جدول واکسن نوزادان تا یک سالگی

در ادامه شما را با واکسن هایی که باید از بدو تولد تا دو سالگی به نوزاد تزریق شود آشنا خواهیم کرد:

1. ویروس سل از راه نفس کشیدن وارد بدن کودک شده و باعث بیماری او خواهد شد. علامت های بیماری سل سرفه های طولانی، تب، خارج شدن خون از دهان، لاغری، ضعف و گاهی هم ممکن است منجر به مرگ کودک شود.
2. در ۲ ماهگی واکسن سه گانه یا همان ثلاثه (که شامل: سیاه سرفه، گزاز و دیفتری است)، قطره هپاتیت ب و قطره فلج اطفال، و در ۴ ماهگی هم قطره فلج اطفال و سه گانه به کودک تزریق می شود.
3. فلج اطفال یک بیماری بسیار حاد ویروسی می باشد که در صورت بروز می‌تواند، عضلات بدن را کاملاً فلج کند. قطره خوراکی فلج اطفال از بروز این بیماری پیشگیری می کند.
4. هپاتیت ب هم یک بیماری خطرناک و سخت است که از راه خون مادر به جنین منتقل خواهد شد. ویروس هپاتیت ب نشانه هایی مانند استفراغ، تب، بی اشتهایی و همچنین زردی نوزاد دارد. ویروس هپاتیت ب باعث خواهد شد که کبد به شکل وحشتناکی ورم کرده و حتی در موارد پیشرفته تر، باعث سرطان کبد هم می شود.
5. برای اینکه از بروز بیماری هپاتیت ب، جلوگیری کرده باشید باید حتماً واکسن هپاتیت ب، در نوزادی تزریق شود. علائم و نشانه های هپاتیت ب بیقراری، قرمزی، درد و کسالت می باشد.
6. در شش ماهگی باید به کودک واکسن فلج اطفال که خوراکی می باشد و همچنین واکسن پنج گانه که شامل سیاه‌سرفه، کزاز و دیفتری است، تزریق کنند، و واکسن هموفیلوس آنفولانزا نوع ب و همچنین واکسن هپاتیت ب هم باید به کودک تزریق شود.
7. بیماری های اپی گلوتیت یا همان تورم دریچه نای، بیماری مننژیت و بیماری ذات الریه جز عفونت هایی می باشند که از راه هموفیلوس آنفولانزا نوع ب، بوجود آمده و در صورتی که رشد کنند باعث مرگ کودک خواهند شد.
8. راه های انتقال این بیماری از طریق سرفه، عطسه و یا ترشحات گلو و بینی بیمار آلوده، انجام می شود. واکسن هموفیلوس آنفولانزا نوع ب، باید در چند نوبت به کودک شما تزریق شود.
9. در یک سالگی کودک واکسن MMR (ام ام آر) که دارای ویروس های ضعیف شده سرخچه، اوریون و سرخک می باشد به کودک تزریق می شود.

دلایل تزریق واکسن چیست؟

بیشتر افراد سوال می کنند که چرا باید کودکان ما واکسن بزنند؟ و چرا استفاده بعضی از واکسن ها برای افراد بزرگسال هم اهمیت دارد؟ در ادامه می خواهیم موارد مهمی را برایتان بیان کنیم که بتواند شما را در مورد واکسن زدن توجیه کند:

• هنوز هم بیماری هایی وجود دارد که قابل پیشگیری نیست ولی با واکسن زدن می توان از بروز آنها جلوگیری کرد.
• بعضی از بیماری ها هنوز هم ریشه کن نشده است. باکتری ها و ویروس هایی وجود دارند که می‌توانند باعث بیماری و حتی مرگ شوند. این ویروس ها هنوز هم بعضی از افراد را درگیر کرده و به آنها آسیب های جدی وارد می کند و به اشخاصی هم که واکسن نزده اند، منتقل می شود.
• واکسن به سلامت فرزند شما کمک می کند و همانطور که متخصصان اعلام کردند واکسیناسیون جهت مراقبت و محافظت از بدن کودک در برابر عفونت ها است.
• واکسن های مهم همانند سرخک، آبله مرغان، فلج اطفال را اگر در کودکی دریافت نکنید، احتمال دارد بدن شما در مقابل بیماری هایی مثل آنفولانزا، بیماری پنوموکوکی، زونا، هپاتیت B و HPV آسیب پذیر باشد.
• واکسن هم مانند رژیم های غذایی و حتی ورزش، برای سلامت بدن انسان بسیار مفید است.
•  یکی از راه های ایمن و ساده برای پیشگیری و جلوگیری از بیماری ها، تزریق واکسن است.
• می‌توان بدون اغراق گفت که واکسیناسیون فرق بین مرگ و زندگی انسان را مشخص می کند.
• واکسن ها کاملاً بی خطر بوده و در بعضی از کشورهای بزرگ، ساخت این واکسن ها و تأیید آن ها، بسیار سخت گیرانه انجام می شود. این واکسن ها دارای مجوز ایمنی بالایی هستند و کاملاً بی خطر می باشند.
• دقت داشته باشید واکسن هایی که از ویروس های ضعیف شده و یا کشته شده تهیه شده به هیچ وجه باعث ابتلای کودک شما به بیماری نخواهد شد.
• افراد مسن و نوزادان در معرض عفونت‌های مختلف و عوارض جدی این عفونت‌ها می‌باشند. البته این صحبت بدین معنی نیست که افراد جوان و سالم از ابتلاء مصون هستند، بلکه برای پیشگیری از بیماری، افراد جوان و سالم هم باید واکسن تزریق کنند.
• درمان بیماری هایی که با واکسن پیشگیری می شود بسیار گران است و شما می توانید با هزینه های کمتر از بروز این بیماری ها جلوگیری کنید.

مراقبت های بعد از تزریق واکسن به کودک

بعد از زدن واکسن به کودک لازم است مراقبت های زیر را انجام دهید:

1. تزریقات واکسن در نوزادی برای کودک دلبند شما، سخت و دردناک است و گاهی ممکن است با تب همراه باشد، برای اینکه عوارض واکسن را کم کنید تا کودکتان کمتر اذیت شود، بهتر است بعد از واکسیناسیون نوزاد را در آغوش گرفته تا با گرمای وجود شما آرام شده و احساس امنیت کند.
2. برای کاهش احتمال بروز تب توصیه می کنیم دو ساعت قبل از تزریق واکسن و همچنین بعد از تزریق واکسن به کودک، از تب برهای ساده مثل قطره استامینوفن، زیر نظر پزشک استفاده کنید و در صورتی که تب کودک ادامه داشت هر چهار ساعت یکبار قطره استامینوفن به او بدهید.
3. عوارض بعضی از واکسن ها مانند واکسن MMR که شامل اوریون، سرخجه و سرخک می باشد، مانند سرماخوردگی بوده و احتمالاً بعد از تزریق واکسن علائم آن بروز خواهد کرد.
4. اگر از قطره تب بر قبل از تزریق واکسن استفاده کرده اید لازم نیست که دوباره از این قطره هر چهار ساعت یکبار هم استفاده کنید.
5. برای نوزادان شش ماهه و همچنین یک ساله، همراه خود اسباب بازی بیاورید تا بعد از واکسن، کودک سرگرم شده و آرام بگیرد.
6. بعد از تزریق واکسن به کودک، تا ۴۸ساعت سعی کنید دمای اتاق را متعادل نگه دارید و در منزل هم آرامش برقرار کنید تا کودک شما به راحتی استراحت کند.
7. یکی از نکات مهمی که باید دقت کنید این است که بعد از تزریق واکسن به کودک، تا ۴۸ ساعت کودک را به حمام نبرید و در صورتی که متوجه شدید محل تزریق واکسن متورم شده است، به پزشک کودک مراجعه کنید.

سخن پایانی

در این مقاله از مجله ایبک شما را با ضرورت تزریق واکسن به کودک و وظیفه پرستار کودک آشنا کردیم. توجه داشته باشید، با وجود اینکه روش های زیادی برای کاهش عوارض واکسن وجود دارد، برای اینکه با این درمان ها آشنا شوید، بهتر است با مراکز بهداشتی که واکسیناسیون کودک خود را در آنجا انجام می دهید، مشورت کنید و به این موضوع مهم دقت کنید که تزریق واکسن به کودک حتماً باید در مراکز بهداشت و بهیاری ها انجام بگیرد. هیچگاه این کار را به وسیله افرادی که در منزل آمپول می زنند، انجام ندهید.