مراقبت های پرستاری در سندروم متابولیک | مدیریت سندروم متابولیک

سندروم متابولیک برای توصیف عوامل خطر برای افرادی که مستعد ابتلا به بیماری های قلبی، عروقی و دیابت می باشند، می پردازد. این عوامل می تواند به کم تحرکی، چاقی و رژیم‌های ناسالم هم مرتبط باشد که در افراد جوان امروزه رو به افزایش است. طبق نظر فدراسیون بین المللی دیابت، این سندروم می تواند شامل چاقی های شکمی، افزایش فشار خون، افزایش تری گلیسیرید و همچنین افزایش مقدار گلوکز باشد. در این مقاله از مجله ایبک می خواهیم شما را با مراقبت های پرستاری در سندروم متابولیک آشنا کنیم.

مراقبت های پرستاری در سندروم متابولیک

مدیریت و مراقبت های پرستاری برای سندروم متابولیک، جهت کنترل هایپرکلسترولمی، هایپرتری گلایسیریدمی، افزایش سطح قند خون، فشار خون بالا و چاقی لازم می باشد.

سندروم متابولیک و تری گلیسرید بالا

افزایش تری گلیسیرید می تواند به طور مستقیم با کنترل بیماری های قلبی و همچنین عروقی مرتبط باشد. داروهایی که باعث کاهش تری گلیسیرید می شوند شامل نیاسین و همچنین عوامل فیبریک مثل گمفیبروزیل و فنوفیبرات می باشد. مدیریت این سندروم شامل ترک سیگار، ورزش و اصلاح رژیم غذایی است.

در این صورت پرستار به بیمار توصیه می کند که موارد زیر را انجام دهد:

• مصرف چربی های رژیم غذایی، آرد سفید، قند تصفیه شده و برنج سفید را باید محدود کنید.
• ماهی هایی که از اسیدهای چرب امگا-۳ سرشار هستند مثل شاه ماهی، ماهی آزاد و ساردین بخورید.
• سبزیجات و میوه بیشتری بخورید.
• چربی های اشباع شده را جایگزین چربی های غیر اشباع کنید مانند غلات، جودوسر، روغن زیتون، ذرت بو داده و…
• از کشیدن سیگار خودداری کنید.
• الکل مصرف نکنید.

به این نکته توجه کنید که سطح بالای تری گلیسیرید می تواند با مقاومت به انسولین ارتباط مستقیم داشته باشد. در این صورت است که سلول ها به انسولین پاسخ نداده و باعث می شوند گلوکز وارد سلول ها نشود.

مقاومت به انسولین ناشی از مواردی مانند سندروم تخمدان پلی کیستیک، چاقی و همچنین سبک زندگی بی تحرک می باشد و باعث بالا رفتن فشار خون، پایین آمدن سطح HDL و بالا رفتن سطح تری گلیسیرید می شود. مقاومت به انسولین همچنین با سایر عوامل خطرزا در بیماری های قلبی و عروقی مثل هایپرکاسترمی، فشار خون بالا و استعداد لخته شدن خون، به وجود می آید.

مدیریت مقاومت نسبت به انسولین شامل رژیم های غذایی مثل افزایش فیبر و غذاهای غلات سبوس دار، می تواند باعث بهبود واکنش بافت ها به انسولین شود.

مدیریت و مراقبت های پرستاری و کلسترول بالا

سطح کلسترول می تواند به طور مستقیم با رشد بیماری های قلبی و عروقی ارتباط داشته باشد. بیمارانی که سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا هستند یعنی زیر ۳۵ میلی گرم در دسی لیتر، بیشتر از بیمارانی که سطح بالاتر از ۶۵ میلی گرم در دسی لیتر دارند، دچار بیماری های قلبی و عروقی خواهند شد.

پروتئین با چگالی کم (کلسترول بد) باعث تجمع پلاک خواهد شد. سطح بالای ۱۹۰ میلی گرم در دسی لیتر، کلسترول بسیار بالایی را نشان می دهد و می تواند یک عامل تحریک کننده برای ایجاد پلاک باشد. از طرف دیگر HDL (کلسترول خوب) می تواند LDL ( کلسترول بد) را از بین ببرد.

سطح HDL در مردان زیر ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر و برای زنان زیر ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر، می‌تواند خطرات بیماری های قلبی و عروقی را در آنها افزایش دهد. برای درمان هایپرکلسترولمی توصیه می کنیم از داروهایی که سطح کلسترول را هدف قرار خواهند داد، استفاده کرده و همچنین برنامه ورزشی مناسبی داشته باشید.

سندروم متابولیک و فشارخون بالا

برای مدیریت فشار خون بالا، مواردی مانند افزایش فعالیت بدنی، اصلاح رژیم غذایی، رژیم های لاغری و همچنین استفاده از داروهای فشار خون لازم است. باید در رژیم غذایی، چربی های اشباع شده را محدود کرده و همچنین چربی‌های ترانس، قندهای اضافه شده، سدیم و همچنین الکل را هم محدود کنید.

داروهایی که ضد فشار خون می باشند عبارتند از: مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین، دیورتیک ها، مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین اا، مسدود کننده بتا، مسدود کننده کانال کلسیم و…

سندروم متابولیک و افزایش سطح گلوکز

طبق مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها، حدود ۲۶ میلیون نفر در سال جدید در آمریکا، به دیابت مبتلا شدند که این می تواند یک آمار حیرت انگیز باشد زیرا افزایش سطح گلوکز در افراد می تواند عامل خطری برای سندروم متابولیک باشد. دیابت به طور مستقیم با بیماری های قلبی و عروقی مرتبط است. بیمارانی که دچار دیابت هستند میزان آترواسکلروز بیشتری داشته که باعث بیماری های قلبی و عروقی در آنها خواهد شد.

برای درمان دیابت باید رژیم غذایی رعایت کنید که شامل کاهش مصرف کربوهیدرات، قند و چربی می باشد و در کنار آن هم مصرف گوشت بدون چربی، غلات کامل و فیبر را افزایش دهید و همچنین ورزش کرده و وزن را کنترل کنید.

مطالعات نشان داده که حدوداً ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته و از دست دادن ۷ درصد وزن بدن، باعث جلوگیری از دیابت نوع ۲ و یا لااقل به تأخیر انداختن آن خواهد شد. داروهای دیابت عبارتند از: انسولین و همچنین داروهای خوراکی مثل بیگوانید، سولفونیل اوره، مگلیتینید و اینکرتین می باشد.

حفظ سطح هموگلوبین و گلوکز خون در محدوده های طبیعی جهت جلوگیری از عوارضی که باعث بیماری های قلبی و عروقی می باشد از اهمیت زیادی برخوردار است. سطح HbA۱C می تواند متوسط سطح گلوکز خون بیمار را در مدت دو و یا سه ماه گذشته، بخوبی منعکس کند و این نشان دهنده سطح کنترل دیابت می باشد که باید در حالت ایده آل HbA۱C در بیمارانی که دچار دیابت هستند از ۷ درصد کمتر باشد.

مراقبت های پرستاری در سندروم متابولیک

با مراقبت های پرستاری می توان تا حد زیادی سندروم متابولیک را از راه تغییر سبک زندگی و درمان های تحقیقاتی، کنترل کرد. برای کمک کردن به بیمار در تغییر شیوه زندگی، پرستار وظیفه دارد که آنها را با عوامل خطرزا آشنا کرده و تغییر سطح زندگی را به بیماران آموزش بدهند.

پرستار به بیمار تأکید می کند که با اصلاح مناسب رژیم غذایی خود می تواند به راحتی از دیابت پیشگیری کرده و یا حداقل آن را کنترل کند تا بتواند خطرات بیماری های قلبی و عروقی را کاهش دهد.

کاهش وزن، رژیم غذایی و یا هر دو می توانند به بیمار بسیار کمک کند. بیمارانی که دارای اضافه وزن هستند و تصمیم دارند حدوداً ۱۰ درصد وزن خود را کم کنند، بهتر است از رژیم های کم چربی استفاده کنند. پرستار باید به بیمار کمک کند تا غذاهای کم چربی را انتخاب کرده و از غذاهایی که حاوی کلسترول و چربی های اشباع شده می باشد و باعث افزایش کلسترول آنها می شود، خودداری کنند.

بیمار باید از خوردن غذاهایی که از چربی های اشباع شده سرشار هستند مانند: کره، پنیر، خامه و یا گوشت های چرب خودداری کند. البته به این نکته توجه داشته باشید که محصولات گیاهی مثل روغن پنبه دانه، روغن نارگیل، شکلات، روغن هسته خرما و بعضی از غذاهای آماده هم احتمال دارد از چربی های اشباع شده و کلسترول سرشار باشند.

پرستار باید در حیطه سندروم متابولیک به بیمار تأکید کند که یک رژیم غذایی کم چرب می تواند باعث کاهش وزن بیمار شده و فشار خون و سطح کلسترول او را هم کاهش دهد. بیمارانی که به سندروم متابولیک مبتلا هستند باید به خوردن غذاهای غنی از فیبر مثل لوبیا، غلات سبوس‌دار، سبزیجات و میوه ها تشویق شوند تا سطح انسولین آنها کاهش پیدا کند. پرستار باید بیماران را راهنمایی کرده و در صورت لزوم برای برنامه ریزی غذاهای مناسب به متخصص تغذیه بیمار را ارجاع دهد.

سندروم متابولیک و ورزش

پرستار باید به بیمار توصیه کند جهت بهبود فشار خون و کاهش وزن، حتماً باید فعالیت های بدنی خود را افزایش بدهد. بیمار باید حدوداً ۵ الی ۷ روز را در هفته و حداقل ۳۰ دقیقه، ورزشی مانند پیاده روی داشته باشد. البته باید قبل از شروع رژیم های ورزشی، حتماً با پزشک مشورت کنند.

سندروم متابولیک و سیگار کشیدن

سیگار کشیدن می تواند باعث افزایش خطر بیماری های قلبی و عروقی شود و همچنین مقاومت به انسولین را هم افزایش می دهد. نیکوتین سیگار اعتیاد آور بوده و ترک آن می تواند برای افراد بسیار سخت باشد. پرستار باید به بیمار ارتباط بین سیگار و همچنین بیماری‌های قلبی و عروقی را بیاموزد و آنها را برای ترک سیگار تشویق کرده و در صورت نیاز به پزشک ارجاع دهد.

مصرف الکل زیاد باعث می شود بر کلسترول تأثیر منفی گذاشته شود و همچنین باعث اضافه وزن هم خواهد شد. الکل هم مانند نیکوتین سیگار، اعتیاد آور می باشد و  برای ترک آن گاهی لازم است به پزشک مراجعه شود. منابع زیادی وجود دارند تا افرادی که تصمیم به ترک مشروبات الکلی دارند، بتوانند این کار را به راحتی انجام دهند.

سخن پایانی

طبق نظرات فدراسیون های بین المللی، سندروم متابولیک شامل چاقی شکمی، افزایش فشار خون، افزایش تری گلیسیرید، افزایش HDL و همچنین افزایش مقدار گلوکز می باشد. در این مقاله از مجله ایبک شما را با مراقبت های پرستاری در سندروم متابولیک آشنا کردیم. امیدواریم مطالب بیان شده برایتان مفید بوده باشد.