پارکینسون در سالمندان و ورزش های مؤثر برای بیماری پارکینسون

پارکینسون یک بیماری اختلالی پیشرونده است که می تواند در سلول های عصبی مغز که مسئولیت حرکت بدن را بر عهده دارند، تأثیر بگذارد. زمانی که نورون های تولید کننده دوپامین می میرند شما شاهد علامت هایی مانند سفتی، کندی، لرزش و همچنین مشکلات تعادلی در فرد بیمار می باشید. درمان این بیماری شامل ورزش، جراحی تحریک مغزی عمیق، داروها و رژیم غذایی است که بر روی کم کردن علائم بیماری تمرکز کرده تا شخص بتواند زندگی فعال تری داشته باشد. در این مقاله از مجله ایبک شما را با پارکینسون در سالمندان و ورزش های مؤثر برای بیماری پارکینسون آشنا خواهیم کرد.

پارکینسون چیست؟

همانطور که گفتیم پارکینسون یک بیماری اختلال پیشرونده سیستم های عصبی می باشد که در روی حرکت اشخاص اثر می گذارد. علائم این بیماری کم کم شروع شده و گاهی با یک لرزش دست ایجاد می شود که شخص به سختی متوجه آغاز بیماری خواهد شد. علاوه بر لرزش های دست که در سالمندان رایج است، این اختلال به طور معمول باعث کند شدن حرکت می شود. بیماری پارکینسون در مرحله اول احتمال دارد حالت صورت بیمار هم به مقدار کمی نشان دهنده بیماری باشد. گاهی دست ها موقع راه رفتن تکان نخورده و احتمال دارد حرف زدن شخص مبهم و یا آرام باشد. با پیشرفت بیماری، علائم پارکینسون بدتر خواهد شد. اگرچه این بیماری قابل درمان نمی باشد ولی داروهایی وجود دارد که باعث می شود علائم بیماری تا حد زیادی بهبود پیدا کند. گاهی پزشک مغز و اعصاب برای بهبود علائم، جراحی را به بیمار پیشنهاد می‌کند.

نشانه ها و علائم بیماری پارکینسون چیست؟

نشانه ها و علائم بیماری پارکینسون در اشخاص مختلف با هم متفاوت است. علائم اولیه بیماری احتمال دارد که قابل توجه و یا بسیار خفیف باشد. علائم این بیماری از یک طرف بدن شروع شده و بعد از ایجاد علائم، در هر دو طرف و مخصوصاً در سمت اول بیشتر و شدیدتر می شود. نشانه ها و علائم بیماری پارکینسون عبارت است از:

1.  لرزش: معمولاً لرزش از یک اندام بیمار شروع شده که اکثرا انگشت تان دست می باشد و احتمال دارد شخص بیمار انگشت سبابه و شست خود را به هم بمالد که به آن لرزش پیل رولینگ می گویند. ممکن است این لرزش در هنگام استراحت هم در بیمار وجود داشته باشد.
2. حرکت آهسته: ممکن است بعد از گذشت مدتی بیماری پارکینسون، باعث کند شدن حرکت شده و کارهای ساده هم برای بیمار وقت گیر و دشوار شود. بیمار در هنگام راه رفتن قدم های کوتاه تری بر می دارد و به سختی می تواند از روی صندلی بلند شود و در هنگام راه رفتن پاها را در روی زمین می کشد.
3. سفتی عضلات: در هر قسمت از بدن ممکن است سفتی عضلات رخ بدهد. این سفتی عضلات معمولاً دردناک بوده و دامنه حرکت شخص را محدود خواهد کرد.
4. اختلال در تعادل و قامت: شخص حالت خمیده پیدا کرده و ممکن است تعادل درستی نداشته باشد.
5. از دست دادن حرکت های اتوماتیک: احتمال دارد بیماری که مبتلا به پارکینسون است توانایی انجام حرکت های ناخودآگاه مانند لبخند زدن، چشمک زدن و یا حرکت دست هنگام راه رفتن را نداشته باشد.
6. تغییرات در تکلم: تکلم شخص بیمار مبهم، آرام و یا سریع بوده و اکثراً به صورت یکنواخت و بدون بالا پایین رفتن همراه است.
7. تغییرات در نوشتار: نوشتن برای شخص بیمار دشوار بوده و شما تصور می‌کنید که دستخط شخص بیمار کوچک شده است.

ورزش های مؤثر جهت هماهنگی عضلات بدن در سالمندان مبتلا به بیماری پارکینسون

یکی از راه هایی که می توان مشکلات مربوط به اختلالات حرکتی بیماری پارکینسون را به حداقل رساند، این است که ماهیچه هایی که به هماهنگی بدن کمک می کنند قوی و سالم باشند. در ادامه مقاله می خواهیم ورزش هایی را که می‌تواند به افزایش این هماهنگی کمک کند تا سالمندان مبتلا به پارکینسون با مشکلات کمتری روبرو باشد عبارتند از:

• پیاده روی
• ورزش های قدرتی
• ورزش های آبی
• ورزش های تعادلی
• یوگا یا تای چی

۱- پیاده روی

پیاده روی ورزشی مفید برای هماهنگی عضلات است که یک سالمند مبتلا به بیماری پارکینسون باید آن را با سرعت مناسب انجام دهد. پیاده روی برای بیمار بسیار مفید است زیرا نوسانات در بازو که با راه رفتن همراه است و همچنین ناهماهنگ بودن بدن در هنگام حرکت را کم می کند.

پیاده روی به هماهنگی قسمت های مختلف بدن کمک می کنند که عبارتند از:

• تقویت عضلات ران ها و پاها
• زیاد شدن گردش خون در پا
• تقویت عضلات پایین کمر و ستون فقرات، عضلات مرکزی و عضلات تنه

۲- ورزش های قدرتی

انجام ورزش های قدرتی به افراد سالمندی که به پارکینسون مبتلا شدند، کمک خواهد کرد تا توده عضلانی مورد نیاز را جهت هماهنگی و همچنین تعادل حفظ کنند. ورزش هایی از قبیل کار در باشگاه بدنسازی، وزنه برداری و حتی ورزش هایی که به وزن بدن متکی هستند و گاهی استفاده از وسایل خانه مثل بطری های پر از ماسه، برای شخص بیمار بسیار مفید است.

آنچه در مورد این ورزش ها باید بدانید این است که به کار گرفتن ماهیچه ها در هماهنگی دامنه حرکتی و انعطاف پذیری نقش دارد و به طور مساوی هدف قرار خواهد گرفت. حتی بیمارانی که در مراحل پیشرفته این بیماری هستند می توانند با ورزش های منظم مخصوصاً به کمک یک پرستار آموزش دیده و حرفه ای ، برخوردار شوند.

پرستار سالمندی که به بیماری پارکینسون مبتلا شده، می تواند نعمت خوبی برای سالمند باشد زیرا سالمند بیمار به مراقبت شبانه روزی نیاز داشته و این بیماران می توانند چند روز در هفته را به ورزش اختصاص دهند و با کمک پرستار و مراقبین از کیفیت زندگی بهتری برخوردار شوند.

۳- ورزش های آبی

اگر سالمند بیماری که تحت مراقبت شما قرار گرفته، مشکلات هماهنگی و تعادل دارد، ممکن است ورزش های آبی برای او مفید باشد زیرا شنا در آب می تواند باعث کم شدن فشار بر مفاصل و استخوان های بیمار شود. وقتی این ورزش ها در استخر آب گرم انجام بگیرد باعث افزایش گردش خون شده و همچنین ماهیچه های ضعیف را هم تحریک خواهد کرد.

ورزش های آبی مانند پیاده‌روی در آب، شنا و ایروبیک در روی آب، باعث تقویت عضلات و حفظ تعادل سالمند بیمار می شود. علاوه بر آن بسیاری از وسایل کمکی که در آب هستند مانند دستگاه های شناور هم موجودند که در هنگام ورزش ثبات زیادی را برای سالمند بیمار ایجاد می کند. اگر شما به عنوان یکی از اعضای خانواده شخص سالمند بیمار، به او کمک می کنید که ورزش کند باید هر چند وقت یکبار به خود استراحت بدهید و کار را به پرستاران حرفه ای بسپارید.

پرستاران و متخصصان در انجام کارهای منظم روزانه به سالمند شما کمک خواهند کرد و به شما که مراقب سالمند هستید، این فرصت را می دهد که به کارهای شخصی خود برسید. فرقی نمی کند چه چند روز و یا چند ساعت در هفته، استراحت کردن برای شما که جزو مراقبان خانواده اید باعث می‌شود احساس خستگی را در خود کاهش دهید.

۴- ورزش های تعادلی

سالمندانی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند اکثراً دچار مشکل در تعادل می شوند و این بر ثبات عمومی و همچنین هماهنگی بدن آنها اثر می گذارد. ورزش های تعادلی مانند ورزش های نشسته و بالا آوردن پشت پا و همچنین تک پا، جزو ورزش های تعادلی هستند که می توانند به بیمار پارکینسون کمک کنند تا مفاصل و ماهیچه های آنها تقویت شده و هماهنگی را در خود افزایش دهند.

انجمن بیماری پارکینسون در آمریکا به افرادی که به این بیماری مبتلا شدند توصیه می کند که حداقل هفته ای دو سه بار در هفته فعالیت های مربوط به ورزش و یا تعادل را انجام بدهند‌ بنابراین باید سالمند بیمار را تشویق کنید که در جلسات خود از ورزش های تعادلی از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه استفاده کند.

۵- یوگا یا تای چی

رشته های ورزشی مانند یوگا و تای چی به اشخاص مبتلا به بیماری پارکینسون کمک خواهد کرد تا با هدف قرار دادن ماهیچه های درگیر در حرکات روزمره خود، هماهنگی را افزایش دهند. حرکات مربوط به این ورزش کنترل شده بوده و تحریک عضلات به شکل ایمن انجام خواهد گرفت و این حرکات شدید و یا استرس زا هم نمی باشد. برای شروع یوگا یا تای‌چی یک راه خوب برای افراد مبتلا به این بیماری این است که در کلاس های مخصوص جهت انجام ایمن انواع حرکات شرکت کنند. سالمند بیمار که مبتلا به پارکینسون می باشد برای انجام ورزش های ایمن حتماً باید به وسیله پرستار حرفه ای و آموزش دیده مراقبت شود.

سخن پایانی

اگر شما به بیماری پارکینسون مبتلا هستید باید حتماً با پزشک همکاری نزدیک داشته و یک برنامه درمانی پیدا کنید. درست است که بیماری پارکینسون درمان قطعی ندارد ولی داروها می‌تواند به شما کمک کند تا علائم بیماری را تا مقدار قابل توجهی کاهش دهید.