علت شب ادراری در کودکان | روش های رفع شب ادراری در کودکان

شب ادراری یکی از مشکلات شایع در کودکان است که می توان گفت میلیون ها کودک در تمام نقاط جهان به آن دچار هستند. شب ادراری یعنی از دست دادن کنترل مثانه در طول مدت شب که به آن در اصطلاح پزشکی شب ادراری می گویند. هرچند که شب ادراری بسیار ناخوشایند است ولی امری کاملاً طبیعی بوده و یکی از مراحل رشد کودکان است. ممکن است کودک هیچگاه در مورد شب ادراری خود با همسالان و دوستان صحبت نکند ولی شب ادراری می تواند باعث احساس تنهایی کودک شده و تصور کند که در روی در کره خاکی فقط او رختخواب خود را خیس می کند.

شب ادراری در کودکان

معمولاً شب ادراری در کودکان خود به خود و به مرور زمان برطرف خواهد شد، و به ندرت پیش می آید که مشکلی جدی باشد، ولی گاهی امکان دارد هرچه کودک تلاش می کند، نتواند شب ادراری را ترک کند و گاهی هم شما خسته و ناامید می شوید و نگران هستید که مبادا این مشکل جدی باشد.

شاید گاهی نیاز است که به دکتر فوق تخصص کودکان و یا دکتر متخصص کلیه مراجعه کنید و مشکل کودک خود را با پزشک در میان بگذارید. حدود ۴۰ درصد کودکانی که زیر ۳ سال دارند، دچار شب ادراری هستند. هنوز کارشناسان نمی دانند که چرا یک کودک دچار شب ادراری می شود و کودک دیگری با این مشکل روبرو نیست؟ شاید بتوان گفت که شب ادراری با تکامل مرتبط است. گاهی ممکن است مثانه کودک شما جهت ذخیره ادرار برای تمام شب به اندازه لازم جا نداشته باشد. گاهی اوقات هم کودک نمی تواند تشخیص دهد که چه زمانی مثانه او پر شده است تا از خواب بیدار شود و به دستشویی برود.

شب ادراری در کودکان زیر سه سال امری عادی بوده و به مرور رفع می شود ولی اگر کودک شما در سنین بالاتر هم دچار این مشکل شده، ممکن است مواردی باعث شب ادراری در کودکان شوند که عبارتند از: دیابت، عفونت دستگاه ادراری، بیماری سلول داسی شکل. گاهی هم مشکلات عصبی و یا حتی ناهنجاری‌های مثانه و کلیه هم می‌تواند با این مشکل کودک در ارتباط باشد.

چرا بعضی از کودکان دچار شب ادراری می شوند؟

شب ادراری ممکن است در خانواده ارثی باشد یعنی اگر در خانواده شما کسی دچار مشکل شب ادراری بوده باشد، ممکن است کودک هم با این مشکل روبرو شود. همانند به ارث بردن رنگ چشم و یا رنگ مو که کودک از خانواده به ارث می برد.

به این نکته مهم باید توجه داشته باشید که هیچ کودکی از روی عمد رختخواب خود را خیس نمی‌کند و این به اراده شخصی کودک نیست. کودکانی که دچار مشکل شب ادراری هستند و رختخواب خود را خیس می کنند، احتمال دارد متوجه پر شدن مثانه خود نشده و یا در طول شب از خواب بیدار نشوند. گاهی شب ادراری ممکن است به این دلیل  باشد که کودک رویای رفتن به دستشویی را می بیند و اشتباهاً رختخواب خود را خیس می‌کند، و وقتی بیدار می‌شود متوجه خواهد شد که رختخواب خود را خیس کرده است.

بیشتر کودکانی که دچار شب ادراری می شوند، دارای خواب عمیق بوده و والدین می گویند که بیدار کردن آنها بسیار سخت است. گاهی تلاش برای بیدار کردن کودکانی که دچار شب ادراری هستند، کار مشکلی است، زیرا خواب عمیقی دارند.

کودکانی که دچار شب ادراری هستند، احتمال دارد که هر شب این کار را انجام داده و بعضی از کودکان هم ممکن است بعضی از شب ها دچار این مشکل شوند. اگر دقت کنید می بینید وقتی کودکان در منزل اقوام هستند کمتر با مشکل شب ادراری روبرو می‌شوند و این می‌تواند به دلیل نگرانی کودک از خیس کردن رختخواب باشد. در این صورت کودک خوب نمی خوابد و یا خواب سبکی دارد و مغز کودک به او هشدار خواهد داد که نباید تخت دیگران را خیس کند. این به کودک شما کمک می‌کند که به طور ناخودآگاه شب ادراری نکند.

در رابطه با شب ادراری کودکان چه چیزی طبیعی است؟

معمولاً کودکان از دو سالگی الی چهار سالگی می توانند خودشان به توالت بروند، ولی گاهی در سنین بالاتر هم نمی توانند ادرار خود را در شب حفظ کنند. تا سن ۶ سالگی ۸۵ درصد از کودکان ادرار خود را در شب نگه داشته ولی بعضی از کودکان ممکن است تا سن ۱۲ سالگی هم رختخواب خود را خیس کرده و شب ادراری داشته باشند.

گاهی بعضی از کودکان می توانند در طول مدت شب خود را کنترل کنند ولی بعضی وقت ها دچار شب ادراری می شوند. بعضی از موارد مانند مسائل مربوط به مدرسه و اضطراب های خانوادگی می تواند باعث بروز این مشکل در کودکان شود. وقتی سیستم های کودک بالغ می‌شود، احتمال شب ادراری هم در او کم خواهد شد.

قبل از نوجوانی تمام کودکانی که رختخواب خود را خیس می کردند، مشکلشان رفع شده و فقط یک درصد از کودکان احتمال دارد دوباره با مشکل شب ادراری روبرو باشند. بیشتر کودکانی که در سنین مدرسه هم شب ادراری دارند، پزشکان به آن شب ادراری های اولیه می گویند، زیرا این کودکان هیچگاه نتوانسته بودند که شب ها مثانه خود را کنترل کنند.

گاهی سابقه خانوادگی می تواند در بی اختیاری ادرار نقش مهمی داشته باشد. در صورتی که شما در کودکی دچار شب ادراری بودید، احتمال دارد کودک شما هم با این مشکل روبرو باشد. سابقه ی خانوادگی می تواند در شب ادراری نقش مهمی داشته باشد.

چه زمانی لازم است به متخصص اطفال مراجعه کنیم؟

هر زمانی که شما در مورد شب ادراری کودک خود نگران بودید، می توانید به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که کودک شما سابقه شب ادراری ندارد ولی ناگهان دچار این مشکل شده است، حتماً باید به متخصص اطفال مراجعه کنید. پزشک کودک شما را ارزیابی کرده تا ببیند آیا شب ادراری کودک از استرس است یا بیماری خاصی باعث بروز این مشکل شده است؟

حدود یک درصد از مشکلات شب ادراری کودکان می‌تواند به دلیل عفونت ها، دیابت کودکان، ناهنجاری های کلیه یا مثانه و یا حتی وضعیت های پزشکی دیگر باشد. اگر کودک شما علائمی مانند سوزش در هنگام ادرار کردن و یا ادرار خونی داشت، حتماً باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

چگونه می توانیم به کودک برای رفع مشکل شب ادراری کمک کنیم؟

برای اینکه مشکل شب ادراری کودک خود را حل کنید ابتدا باید به این سوالات پاسخ دهید:

• آیا در خانواده شما سابقه شب ادراری وجود دارد؟
• آیا غذا ها، نوشیدنی ها و یا شرایط خاصی باعث زیاد شدن دفعات شب ادراری در کودک شما می شود؟
• آیا کودک در هنگام خواب مایعات زیاد می نوشد؟
• آیا علائمی مانند ادرار خونی و یا سوزش در هنگام ادرار در کودک شما وجود دارد؟

وقتی خود را برای جواب به این سؤالات آماده کردید، پزشک آزمایش ادرار انجام می‌دهد تا از نبودن عفونت در ادرار کودک اطمینان پیدا کند و دلیل شب ادراری را هم متوجه شود. شاید برای سلامت دستگاه ادراری کودک، نیاز به آزمایشات دیگری هم باشد.

اقدامات لازم برای جلوگیری از شب ادراری کودکان

برای اینکه شب ادراری کودک خود را کاهش دهید، لازم است اقدامات مفیدی را انجام دهید مانند:

• مصرف مایعات را قبل از خواب کودک محدود کنید.
•  کودک را در نصف شب بیدار کرده و قبل از اینکه جای خود را خیس کند از او سوال کنید که آیا دستشویی دارد یا نه؟ این کار می‌تواند بسیار مفید باشد.
• داروهایی را که دکتر تجویز می کند جهت کم کردن ادرار در شب، می توانید برای کودک استفاده کنید البته معمولاً از این داروها استفاده نمی شود مگر این که کودک بالای ۷ سال داشته باشد و روش های دیگر هم در روی او جوابگو نباشد.
• زنگ خطر در رختخواب کودک بگذارید.

زنگ خطر می تواند از شب ادراری کودکان جلوگیری کند. زنگ خطر را باید در رختخواب کودک قرار بدهید. زنگ خطر یک بالشتک کوچک دارد که در زیر لباس کودک قرار می‌گیرد. اگر کودک ادرار کند، حسگر زنگ خطر رطوبت را حس کرده و زنگ به صدا درمی آید. این صدا گاهی بلند است و گاهی هم یک ارتعاش کوچک است و می تواند هر دو را داشته باشد. استفاده از این زنگ خطر بسیار آسان است و می تواند کودک را از خواب عمیق خود بیدار کند.

چگونه می توان به درمان شب ادراری کودک کمک کرد؟

برای اینکه به رفع شب ادراری کودک خود کمک کنید، ابتدا باید به او اطمینان بدهید که شب ادراری در کودکان چیز عادی می باشد و نباید به خاطر آن خجالت بکشد و این دوران برای بچه ها به راحتی می گذرد. باید به او بگویید که برادر و خواهرش هم با این مشکل روبرو بودند. هیچ گاه به فرزندان دیگر خود اجازه ندهید که کودکتان را مسخره کنند. شب ادراری در کودکان مشکل خاصی نبوده و با اقدامات مناسب می توانید به راحتی آن را درمان کنید.

سخن پایانی

بیشتر کودکان از ۳ تا ۵ سالگی آموزش برای توالت رفتن را دیده اند. البته هیچ سن معینی برای کنترل مثانه در کودکان وجود ندارد ولی معمولاً ممکن است بین ۵ تا ۷ سالگی کودکان رختخواب خود را گه گاه خیس کنند ولی اگر بعد از هفت سالگی مشکل خیس کردن رختخواب و شب ادراری کودک برطرف نشد باید حتماً پزشک از جهات مختلف مانند استرس روانشناسی و یا معایناتی برای اطمینان از نبودن مشکلات جسمی، کودک را بررسی کند.