نقش پرستار در مدیریت مصرف دارو در سالمندان

دارو ها امروزه تضمین‌کننده سلامتی افراد هستند. سالمندان جزو بزرگترین مصرف کنندگان دارو محسوب می شوند. اکثر این عزیزان دارای سوء مدیریت برای مصرف دارو می باشند و نیاز دارند که به آنها کمک شود. در اصل می‌توان گفت ۱۱ درصد از سالمندانی که در بیمارستان بستری می شوند، بیماری های آنها به دلیل عدم رعایت مصرف صحیح دارو و سوءمدیریت در این مورد می باشد. به همین دلیل مدیریت مصرف دارو اهمیت زیادی دارد و به سالمندان کمک خواهد کرد که داروها را درست مصرف کنند.

در صورتی که روزانه مجبور هستید داروی خاصی را استفاده کنید، حتماً باید مقدار مصرف و زمان آن را رعایت کنید. معمولاً با بالا رفتن سن، داروهای مصرفی هم در سالمندان افزایش پیدا می‌کند و مدیریت مصرف دارو دشوار می شود. اگر به صورت درست این داروها در سالمندان مصرف نشود، ممکن است برای آنها خطر آفرین باشد و عدم مصرف درست بعضی از داروها هم باعث می شود در حافظه افراد اختلال ایجاد شود.

اهمیت زمانبندی مصرف دارو در سالمندان

زمانبندی مصرف داروها می تواند برای سلامتی سالمند ضروری باشد زیرا افراد سالمند برای حفظ سلامتی خود مجبورند از داروهای مختلفی استفاده کنند. گاهی ممکن است دارو ها برای پیشگیری از مشکلات جدی برای سالمند تجویز شده باشد. اگرچه که داروها به این افراد کمک می کند که بدون نگرانی زندگی کنند، ولی ممکن است با افزایش سن این عزیزان بعضی از کارها را فراموش کنند، مانند مصرف به موقع دارو، در این صورت حتماً باید برای آنها برنامه منظم در نظر بگیرید تا بتوانید از بروز مشکلات جدی برای سالمندان جلوگیری کرده باشید.

مدیریت مصرف دارو در سالمندان

یکی از نگرانی های سیستم درمانی برای سالمندان، مدیریت مصرف دارو است. همانطور که می دانید اگر دارو به اندازه تجویز شده و همچنین در زمان مناسب مصرف نشود، ممکن است عوارض زیادی برای بیمار به همراه داشته باشد. تداخل دارویی و آلرژی دارویی هم خطراتی است که بیمار را تهدید می کند. به دلیل حساسیت زیادی که سالمندان دارند، حتماً باید مصرف دارو در آنها مدیریت شود. در سالمندان ممکن است مصرف بیش از اندازه دارو مشکلات زیادی را ایجاد کند. پرستاران نقش مهمی برای مصرف دارو در بیمارانی که دچار مشکلات شنوایی و یا بینایی هستند، ایفا می کنند.

نقش پرستار در مدیریت مصرف دارو در سالمندان

اگر سالمندان عزیز مصرف داروی خود را فراموش کنند، گاهی برای آنها بسیار مشکل ساز می شود. در بیمارانی که دچار زوال عقل هستند حتماً باید پرستار و یا خانواده در زمان بندی مصرف دارو به بیمار کمک کنند. ایجاد برنامه منظم برای مصرف دارو می تواند از اتفاقات ناگوار برای بیمار جلوگیری کند. پرستار سالمند باید موارد مهمی را رعایت کند تا بتواند مصرف دارو را در سالمندان مدیریت کند. برای این منظور مراقب سالمند باید به موارد زیر توجه کند:

1.  فهرستی از داروها را همیشه همراه داشته باشید.
2. مصرف دارو را باید طبق برنامه ثابت انجام دهید.
3. جعبه قرص تهیه کنید.
4. برای یادآوری از تلفن همراه و یا ساعت زنگ دار استفاده کنید.
5. از برنامه هایی که جهت مدیریت مصرف دارو هستند، استفاده کنید.
6. از یک تقویم کمک بگیرید.
7. با سالمند تماس گرفته و زمان مصرف دارو را به او یادآوری کنید.
8. مصرف دارو را با فعالیت‌های روزانه مرتبط کنید.
9. داروها را در جای مشخصی در منزل قرار دهید.
10. از دستگاه قرص ساز استفاده کنید.
11. شماره های ضروری را در دسترس داشته باشید.
12. از پرستار سالمند کمک بگیرید.

۱- فهرستی از داروها را همیشه همراه خود داشته باشید.

در صورتی که می خواهید به سالمند کمک کنید، باید حتماً لیست کاملی از داروهایی که سالمند مصرف می کند همراه خودتان داشته باشید. این فهرست شامل تمام داروهایی می شود که دکتر تجویز کرده و یا سالمند بدون نسخه از آن استفاده می کند. بهتر است یک کپی از این لیست را در خانه سالمند گذاشته و یک کپی هم پیش خودتان نگه دارید، تا در صورت ضرورت بتوانید از لیست استفاده کنید.

۲- مصرف دارو را باید طبق برنامه ثابت انجام دهید.

برای کنترل کردن مصرف چندین دارو، بهترین روش این است که طبق برنامه همیشگی مصرف شوند. مثلاً ممکن است شما قبل از مسواک کردن کارهای خاصی انجام دهید. این کار تبدیل به یک الگو برای شما می شود و ممکن است هیچگاه انجام آن را قبل از مسواک، فراموش نکنید. پس بهتر است والدین تان را تشویق کنید که قرص های خود را طبق برنامه منظم مصرف کنند زیرا این کار به مرور زمان برای آنها عادت می شود. مثلاً می‌توانند داروهای خود را بعد از غذا خورده و یا قبل از غذا این کار را انجام دهند. مهم این است که تغییری در برنامه همیشگی داده نشود.

البته دقت داشته باشید که حتماً قبل از مصرف داروها، باید طرز استفاده از آن را درست بخوانید زیرا بعضی از داروها باید قبل از غذا مصرف شود و یا برعکس بعضی از داروها باید بعد از غذا مصرف شوند.

۳- جعبه قرص خریداری کنید.

گاهی ممکن است باز کردن بسته بندی داروها برای سالمندان سخت باشد. مخصوصاً اگر از داروهای زیادی استفاده کنند، پس بهتر است برای آنها یک جعبه قرص خریداری کنید. این کار باعث می شود که سالمندان عزیز در زمان صرفه جویی کرده و راحت تر بتوانند داروها را در زمان معینی مصرف کنند.

۴- از تلفن همراه برای یادآوری استفاده کنید.

می توانید از ساعت های زنگ دار قدیمی و یا تلفن های همراه برای یادآوری مصرف داروی سالمندان، استفاده کنید. این کار باعث می شود دارو ها سر ساعت معینی مصرف شود. ممکن است بعضی از سالمندان به زوال عقل مبتلا بوده و فراموش کنند داروی خود را در ساعت معینی مصرف کنند، این کار باعث خواهد شد تا دارو ها سر ساعت مصرف شود.

۵- از برنامه هایی که برای مدیریت مصرف دارو می باشد، استفاده کنید.

اگر والدینتان با فناوری روز آشنا هستند، می توانید به وسیله برنامه هایی که برای این منظور آماده شده، در روی گوشی همراه استفاده کنید. نرم افزار هایی وجود دارند که می توانند به مدیریت مصرف دارو کمک کنند. فقط کافی است که شما این برنامه را در روی تلفن هوشمند سالمندان عزیز نصب کنید. می توانید حتی یک تصویر هم از قرص به آن اضافه کرده و یادآور را تنظیم کنید. به این وسیله سالمند شما می تواند بدون تأخیر داروهای خود را مصرف کند.

۶- از تقویم استفاده کنید.

ساختن یک تقویم سفارشی می تواند به شما کمک زیادی بکند. این کار باعث می‌شود سالمند یک دارو را دوبار استفاده نکند. فقط مطمئن باشید که در تقویم شما فضای کافی برای این کار وجود دارد و نام داروها، مقدار و زمانی که باید مصرف شوند را در تقویم یادداشت کنید.

۷- با سالمند تماس گرفته و زمان مصرف دارو را به او یادآوری کنید.

شاید شما زندگی پر مشغله ای داشته باشید ولی می توانید چند دقیقه ای را برای سلامتی والدین خود در نظر بگیرید و سپس بدون نگرانی به کارهای خود ادامه بدهید. اگر متوجه شدید که زمان مصرف داروی والدین شما رسیده، بهتر است تماسی با سالمند بگیرید. هم حال او را بپرسید و هم زمان مصرف دارو را به او یادآوری کنید.

۸- زمان مصرف دارو را با فعالیت های روزانه مرتبط کنید.

در هنگامی که یک برنامه برای مصرف داروها آماده می کنید، بهتر است مصرف داروها را با کارهای روزمره مرتبط کنید. مثلاً وقتی دندان های خود را مسواک می کنید داروی صبح را هم مصرف کنید. این کار می تواند باعث شود شما مصرف دارو را فراموش نکنید.

۹- داروها را در جاهای مشخصی در خانه بگذارید.

جعبه قرص ها و داروهای سالمند باید در جایی باشد که کاملاً قابل دید است. هیچگاه داروها را در داخل کشو ها و یا کابینت ها قرار ندهید زیرا ممکن است سالمند فراموش کند آنها را مصرف کند. گذاشتن داروها در مکان هایی که قابل دید باشند مثل میز اتاق خواب، میز ناهار خوری و… باعث می‌شود سالمند در صورت فراموش کردن مصرف دارو، با دیدن آن به یاد بیاورد که باید داروهای خود را مصرف کند.

۱۰- استفاده از دستگاه قرص ساز خودکار

اگر والدین شما با تکنولوژی تلفن همراه آشنا نیستند، می توانید از دستگاه قرص ساز خودکار کمک بگیرید. برنامه دارویی والدین تان را به این دستگاه ها اضافه کنید و هشدار آن را هم فعال کنید تا در زمانی که تعیین می کنید هشدار به صدا دربیاید. سالمندانی که دچار اختلالات حافظه و یا بینایی هستند می توانند از این دستگاه استفاده کنند. البته استفاده از این دستگاه فعلاً در ایران رایج نبوده ولی در سال های آینده می توان از آن به عنوان روش مفید برای یادآوری دارو در سالمندان استفاده کرد.

۱۱- در دسترس قرار دادن شماره های تلفن ضروری

دقت داشته باشید اگر سالمند شما در خانه تنها زندگی می کند، بهتر است حتماً لیستی از شماره های ضروری و شماره پزشک سالمند و همچنین همسایگان را در دسترس او قرار دهید. بهتر است شماره های ضروری را خودتان هم همراه داشته باشید و یا آن‌ها را حفظ باشید تا در صورت ضرورت بتوانید با همسایگان والدینتان تماس بگیرید و یا با پزشک سالمند مشورت کنید.

۱۲- از پرستار سالمند کمک بگیرید.

اگر سالمند شما قادر به حرکت نبوده و یا نمی تواند به خوبی از خود مراقبت کند و شما هم قادر نیستید که مراقب سالمند باشید، بهتر است برای او پرستار بگیرید. پرستار سالمند می تواند مراقبت از سالمند شما را برعهده گرفته و بر مصرف داروهای او هم نظارت درستی داشته باشد.