دلایل و علامت های لکنت زبان در کودکان چیست؟

وجود اختلال در گفتار که گاهی به شکل گیر کردن کلمات یا تکرار بعضی از کلمات و کشیدن بیش از اندازه آنها بوجود می آید، اتفاق عجیبی نیست ولی اگر این اختلال زیاد بوده و باعث شود فرد در گفتار خود دچار مشکل شود، آنگاه است که با یک اختلال گفتاری و یا لکنت زبان روبرو شده ایم. لکنت زبان یک اختلال گفتاری ارتباطی می باشد و به عبارت دیگر باید بگوییم که لکنت زبان یک مشکل در سخن گفتن است که ممکن است به شکل های مختلفی مانند توقف کامل یک کلمه، حذف تلفظ کلمه، پرفشار بیان کردن قسمت اول کلمه، و یا حتی کشیدن و تکرار حرف اول کلمه باشد.

لکنت زبان چیست؟

لکنت زبان روز مشکلات گفتاری است که در آن، فرد نمی تواند به صورت عادی گفتگو کند و در گفتار خود دچار اختلال می شود. کودکی که دچار لکنت زبان شده است کلمات، هجا ها یا صدا را تکرار کرده و یا آنها را می کشد. لکنت زبان در کودک، با تکرار کردن کلمات در هنگام یادگیری کاملاً فرق می کند. لکنت زبان باعث می شود کودک نتواند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کند.

انواع مختلف لکنت زبان

چند نوع لکنت زبان داریم که عبارتند از:

1.  لکنت رشد: یکی از متداول‌ترین لکنت ها در کودکان لکنت رشد است. وقتی کودک شما دو تا پنج سال دارد این اتفاق ممکن است برای او بیفتد. احتمال دارد که رشد گفتار و رشد زبان او از آنچه که به آن نیاز دارد و یا آنچه که می خواهد بیان کند، عقب باشد.
2. لکنت عصبی: لکنت هایی که بعد از آسیب های مغزی و یا سکته مغزی ایجاد می‌شود به آن لکنت عصبی می گویند. در این لکنت بین سیگنال های مغزی، عضلات و اعصاب درگیری در گفتار به وجود می آید.
3. لکنت روانی: این لکنت نادر بوده و کمتر اتفاق می افتد. احتمال دارد که از آسیب های عاطفی، کودک دچار لکنت زبان شود و یا گاهی هم در اثر مشکلات زیاد این اتفاق بیفتد.

دلایل لکنت زبان چیست؟

هنوز دانشمندان و پزشکان دلایل اصلی لکنت زبان را پیدا نکردند و نمی دانند که چرا بعضی از کودکان دچار لکنت زبان می شوند. با این حال بعضی از دانشمندان اعتقاد دارند که عواملی مانند ناقل های عصبی در مغز و همچنین عضلات گفتاری و… می تواند در اختلال گفتاری دخیل باشد. بعضی هم اعتقاد دارند که لکنت زبان امکان دارد ژنتیکی باشد و کودکانی که دچار این مشکل شده اند معمولاً یکی از اعضای خانواده آنها نیز دچار لکنت زبان بوده است.

علائم مهم لکنت زبان در کودکان چیست؟

رشد کودکان با یکدیگر تفاوت دارد و ممکن است شما علائم لکنت زبان را در کودک مشاهده کنید که این بخشی از رشد گفتاری او بود و کاملاً عادی است. اگر علائم بیشتر از شش ماه طول بکشد احتمال دارد رشد پیدا کرده و در کودک ماندگار شود. اولین علامت لکنت زبان وقتی در کودک ظاهر می‌شود که بین ۱۸ تا ۲۴ ماه داشته باشد. کودکان در این سن، کم کم می خواهند با کلمات جمله تشکیل دهند و ممکن است دچار لکنت شوند.

گاهی والدین از این ناراحت خواهند شد، ولی باید بدانند که این کاملاً طبیعی بوده و جای هیچ نگرانی نیست. شاید گاهی کودک شما چند ماه این لکنت را داشته باشد ولی دائمی نبوده و معمولاً برطرف خواهد شد. کودکانی که قبل از ۵ سالگی دچار لکنت شوند بدون اینکه به گفتار درمانی نیاز شود خود به خود درمان خواهند شد. ولی اگر لکنت زبان در کودک شما با علائمی مثل حرکت های غیر ارادی در بدن باشد، حتماً باید به متخصص مراجعه کنید. معمولا وقتی کودکان مدرسه می روند و یا شروع به یادگیری می کنند آن زمان است که مهارت های ارتباطی را می آموزند و لکنت زبان هم در آنها از بین خواهد رفت. کودکانی که در مدرسه دچار لکنت هستند مسلماً از این حالت خود، بین دوستان خجالت می کشند و گاهی ممکن است همکلاسی ها او را آزار و اذیت کنند. اگر متوجه این موضوع شدید حتماً باید با معلم کودک صحبت کرده تا مسئله را به بچه های دیگر تذکر بدهد. معلم می تواند تا شروع گفتار درمانی در کودک سعی کند موقعیت های استرس زا را برای او کاهش دهد.

علائم مهم لکنت زبان عبارتند از:

• ممکن است کودک بعضی از کلمات هجا ها و صداها را تکرار کند مانند ب ب ب ب برادر
• مثلاً صدا های طولانی بببببیا
•  با مکث زیاد و یا به آرامی صحبت می کنند.
• صحبت های خود را قطع کرده یا دهانش را برای صحبت کردن باز نگه می دارد ولی کلمه ای از دهان او بیرون نمی آید.
• دائماً در حال نفس کشیدن بوده و یا اینکه در حال عصبانیت صحبت می کنند.
• سریع پلک می زنند و یا در هنگام صحبت کردن لب را دائم تکان می دهند.
• در هنگام خستگی لکنت داشته و یا در هنگام فشار های روانی و هیجان لکنت آنها زیاد می شود.
• ترس زیادی از صحبت کردن دارند.

چگونه لکنت زبان را در کودکان تشخیص دهیم؟

وقتی به پزشک مراجعه می کنید از شما در مورد سابقه خانوادگی و علائم لکنت زبان در کودک سؤالاتی خواهد کرد. معمولاً پزشک توصیه می کند که به یک آسیب شناسی گفتار درمانگر مراجعه کنید. این متخصص می تواند به شما در مشکلات گفتاری کودک کمک کرده و آن را تشخیص داده و درمان کند.

چگونه لکنت زبان را در کودکان درمان کنیم؟

تقریباً می توان گفت که درمان خاصی برای لکنت زبان وجود ندارد ولی اگر سریعاً برای این مشکل اقدام کنید، می توانید از ادامه آن در سنین بالاتر جلوگیری کنید. گفتار درمانگر به کمک تکنیک های زیادی به کودک شما می آموزد که در هنگام صحبت کردن، سرعت صحبت را کند کرده و بین صحبت نفس بکشد.

والدین و پرستار به وسیله انجام مراحل زیر می توانند به درمان لکنت زبان کودک کمک کند:

• اجازه بدهید کودک به راحتی صحبت کند طوری که از صحبت‌های خود لذت ببرد. هیچگاه از او نخواهید که دقیق صحبت کند.
• در هنگام صرف غذا، از موقعیت استفاده کرده و با کودک گفتگو کنید و از نگاه کردن به تلویزیون و رادیو که حواس کودک را پرت می کند، جلوگیری کنید.
• هیچگاه به کودک انتقاد نکنید که نفس عمیق بکشید زیرا هر چند ممکن است این اظهار نظرها بسیار خوب باشد ولی می تواند کودک شما را حساس کند.
• کودک در هنگام ناراحتی دچار لکنت زبان بیشتری می شود پس هیچگاه از او نخواهید که مطالب را با صدای بلند بخواند و در عین حال کودکتان را به فعالیت هایی تشویق کنید که نیاز به صحبت کردن زیاد نداشته باشد.
• هیچگاه صحبت کودک را قطع نکرده و او را سرزنش نکنید و یا به کودک نگویید که صحبت های خود را زودتر تمام کند.
• به کودک تذکر ندهید که قبل از صحبت فکر کند، این تذکرات او را بیشتر مضطرب می کند.
• فضای خانه را برای کودک خود آرام کنید.
• هنگامی که کودک حضور دارد به آرامی و واضح با دیگران صحبت کنید.
• با کودک تماس چشمی داشته و علائم ناراحتی را از خودتان نشان ندهید.
• بگذارید کودک به هر صورت که دوست دارد صحبت کرده و جملات خود را تمام کند.
• با فرزندتان به آرامی صحبت کرده و الگویی برای صحبت کردن آهسته برای او باشید.

لکنت زبان چه پیامدهایی برای کودک دارد؟

لکنت زبان برای کودک پیامدهای زیادی دارد که بعضی از آنها عبارتند از:

• مشکلات اجتماعی
• ضعیف شدن در دروس
• پایین آمدن عزت نفس
•  محدود شدن فعالیت های اجتماعی

برای بهبود لکنت زبان در کودکان چه اقداماتی را انجام دهیم؟

برای اینکه به کودک خود کمک کنید تا لکنت زبان را مدیریت کند باید به روش زیر عمل کنید:

• سعی کنید برای کودکتان محیط آرامی را ایجاد کنید.
• برای کودک وقت گذاشته و با او زیاد صحبت کنید.
• کودک را تشویق کنید تا در مورد کارهایی که او را سرگرم می‌کند و یا مورد توجه اوست با شما بیشتر صحبت کند.
• هیچ گاه به لکنت زبان کودک تان واکنش منفی نشان نداده و همیشه او را به خاطر گفتار صحیح تشویق کنید.
• تا جایی که امکان دارد صحبت کودک تان را قطع نکنید.
• با کودک آرام صحبت کرده تا او هم یاد بگیرد آرام صحبت کند.
• هنگامی که کودک صحبت می کند به او کاملاً توجه کنید.
• بدون گفتن سخنی به کودک اجازه بدهید تا صحبت خود را تمام کند.
• اگر کودک مشکل خود را با شما در میان گذاشت، می‌توانید به طور واضح در مورد مشکل لکنت زبان او صحبت کنید.
• به معلم او بگویید که محیط آرامی را برای کودک فراهم کند و اجازه ندهد دیگران کودکتان را مسخره کرده و او را دچار استرس کنند.
• اگر در خانواده شما، فردی دچار اختلالات گفتاری است، حتماً با پزشک در میان بگذارید.
• در صورتی که نیاز به گفتار درمانی بود، حتماً به متخصص مراجعه کنید.

چه زمانی لازم است به گفتار درمانگر مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده موارد زیر باید حتماً به گفتار درمانگر مراجعه کنید:

• کودکی که بعد از ۵ سالگی هنوز هم لکنت زبان او خوب نشده نیاز به گفتار درمانی دارد.
• اگر کودک در جمع صحبت نمی کند.
• در صورتی که متوجه شدید کودک به دلیل ترس از لکنت زبان، جملات و کلمات را عوض می کند.
• اگر لکنت زبان  کودک با حرکات بدن هم همراه بود باید به پزشک مراجعه کنید.
• در صورتیکه عبارات و کلمات را مداوم تکرار کند.
• بعضی از هجا ها و صداها را بیشتر از حد معمول تکرار کند.
• تند و سریع صحبت کند.
• اگر در هنگام صحبت عضلات خود را سفت کرده و یا عضلات صورت او دچار تنش شود، باید به پزشک مراجعه کنید.
• اگر در مورد نحوه گفتار کودکتان نگرانی دارید، حتماً با گفتاردرمانگر مشورت کنید.
• در صورتی که لکنت زبان کودک تان بیشتر از ۶ ماه ادامه داشت، بهتر است حتماً درمان مناسب روی او انجام شود.