معرفی انواع داربست و کاربرد هر کدام از آنها

داربست وسایل موقت و تجهیزاتی از جنس فلز یا چوب است که برای محل کاری که ارتفاع آن بیشتر از دو متر است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه ارتفاع ساختمان‌ها افزایش یافته است و این موضوع موجب شده است که نیاز به وسایل سبک و تجهیزات کاراتر بیشتر شود. روی داربست‌ها بیشتر از دو الی سه میلیون کارگر کار می‌کنند. چنانچه انواع داربست به صورت صحیح و اصولی نصب نگردد، خطر سقوط و در ادامه مرگ حتمی خواهد بود. محیط کار از چهار جز محیط، مواد، تجهیزات و انسان تشکیل گردیده است.

مسئله مهم در محیط کار ایجاد امنیت برای افراد است. یکی از اقدامات امنیتی و ایمنی برای کار در فعالیت‌های گوناگون و صنایع، استفاده از انواع داربست به عنوان وسیله مطمئن برای کار کردن در ارتفاعات می‌باشد که موجب می‌شود ایمنی و سرعت کار افزایش پیدا کند.

انواع داربست‌ ها

همانطور که گفته شد داربست‌ها در انواع گوناگون وجود دارند و با توجه به شرایط و نیاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورتی که داربست به صورت مناسب انتخاب نشود، بسیار خطرناک خواهد بود. بنابراین لازم است که در مورد انواع داربست‌ ها و همچنین کاربردهای آنها اطلاعات کافی داشته باشید.

داربست فلزی

داربست‌هایی که از نوع فلزی هستند از لوله‌های فولادی که قطر آنها تقریباً ۴۸.۳ است که اصطلاحاً به آنها لوله ۵ سانتی‌متری گفته می‌شود. تشکیل می‌شوند. ضخامت این لوله‌ها حداقل چهار میلی‌متر است و با استفاده از بست‌های مربوطه مونتاژ می‌شوند.

داربست چوبی

داربست هایی که از نوع چوبی هستند، اغلب به حالت ثابت می‌باشند. همچنین انواع داربست چوبی از گوب‌های گرد یا نردبان‌های مخصوص ساخته می‌شوند که برای برپایی داربست، خرک، تخته و پل موقت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

داربست معلق

داربست معلق از انواع داربست‌هایی می‌باشد که به دیوار ساختمان‌ها تکیه داده می‌شود و در جاهایی که بر پا کردن داربست از سطح زمین امکان‌پذیر نیست، استفاده می‌شوند.

داربست پایه دار

داربست پایدار یکی دیگر از انواع داربست می‌باشد که برای مواردی که بر پایی فوری داربست لازم است، مفید خواهد بود.

داربست خرپا

این نوع از انواع داربست مسطح بوده و روی پایه‌های مثلثی شکل قرار می‌گیرد تا افراد بتوانند روی آن قرار بگیرند. به این ترتیب می‌توانند سطوح‌هایی که ارتفاع کمتری دارند مانند سقف خانه‌های مسکونی و یا دیوار را رنگ آمیزی کنند.

داربست چکشی ستاره

یکی دیگر از انواع داربست، داربست چکشی ستاره می‌باشد. در اجرای آن از مهارهای افقی و پایه‌های قائم استفاده می‌گردد. اتصال پایه‌های داربست با پین و مغزی ممکن خواهد بود. از مزایای استفاده از داربست چکشی ستاره می‌توان به قابلیت اجرا در ارتفاع‌های گوناگون، سهولت بسته و باز کردن آن، قابلیت استفاده در داربست‌بندی نمای تاسیساتی مثل تاسیسات پالایشگاهی، سرعت بالا در مونتاژ و سهولت در انتقال آن اشاره کرد.

یکی از مزیت‌های مهم انواع داربست موقعیت استراتژیک آنها می‌باشد که برای افراد فراهم می‌کند ممکن است که در برخی موارد از نردبان نیز استفاده شود، اما آنها با زاویه درستی قرار نمی‌گیرند و پلتفرم ثابت و جامد را ارائه نمی‌دهند تا افراد بتوانند برای کار کردن تعادل مورد نیاز را ایجاد کنند.

انواع داربست افراد را به صورت مستقیم در مقابل قسمت‌هایی از سقف یا دیوار قرار می‌دهد که می‌خواهند در آن قسمت کار انجام دهند. یکی از معایب استفاده از نردبان این می‌باشد که چندین کارگر نمی‌توانند به صورت همزمان با هم کار کنند.

داربست بندی

انواع داربست و داربست‌بندی کاربردهای فراوانی دارد که بیشترین علت برپایی آن برای انجام کار در ارتفاع بلند یا کوتاه است. بنابراین داربست‌بندی به علت اینکه زمینه انجام کار در ارتفاعات بلند را برای افراد فراهم می‌کند ممکن است برای حوادث شغلی که به کار در ارتفاع مربوط هستند نیز زمینه ساز باشد.

نکات مهم در انواع داربست

در مورد انواع داربست مسائل و نکات مهمی وجود دارد که افرادی که می‌خواهند از آنها استفاده کنند، باید توجه کافی به این موارد داشته باشند. در غیر این صورت ممکن است که حوادث ناگواری اتفاق بیفتد.

نصب و برداشت داربست

بیشتر از پانزده الی بیست درصد از صدمات مربوط به انواع داربست شامل نصب و برداشت آن می‌باشد. ابتدایی‌ترین مورد نقص فراهم کردن سکوی کار مناسب برای افراد در زمان برپایی و نصب انواع داربست می‌باشد.

یکی دیگر از موضوعات بسیار مهم مربوط به نقص در اتصالات انواع داربست است. این نقص سبب بی‌ثباتی آن خواهد شد. شاید این نقص موجب فرو ریختن یا واژگونی داربست نگردد، ولی سبب خواهد شد که داربست حرکت و نوسان داشته باشد. در مواقعی که فقط یک یا دو تخته در سکوی کار وجود داشته باشد این اتفاق رخ خواهد داد یا در مواقعی که لوله‌های حفاظتی وجود نداشته باشد.

بارگذاری نامناسب یا بیش از اندازه بارگذاری کردن

در مواقعی که داربست بیش از اندازه بارگذاری می‌شود، تخته خم شده و احتمال شکستگی و خرابی آنها وجود خواهد داشت. بارگذاری بیش از اندازه در کارهای بنایی و سنگ کاری بیشتر رخ می‌دهد که وزن مواد روی تخته‌ها می‌تواند ۱۵۰۰ کیلوگرم فشار ایجاد کند. اگر به صورت آویزان مواد روی سکوی داربست رها گردد، موجب عدم تعادل و توازن روی انواع داربست شده و در نتیجه منجر به واژگونی آن خواهد شد.

تماس الکتریکی با سیم‌های سر

در اغلب مواقع انواع داربست‌ ها با خطوط الکتریکی بالای سر تماس ایجاد می‌کند. اگر این اتفاق رخ دهد، در بیشتر مواقع خطر مرگ و میر به همراه خواهد داشت و چنانچه نقصی در فاصله‌های ایمنی با خط‌های انتقال برق بالای سر وجود داشته باشد، زمانی که روی داربست حرکت می‌شود مشکل جدی به وجود خواهد آمد. بنابراین پیش از آنکه روی نواحی باز داربست حرکت شود برای اطمینان حاصل کردن باید این فواصل به خوبی مورد بررسی قرار بگیرند.

حرکت دادن انواع داربست با کارگر

در مواقعی که کارگر روی سکوی کار است و با همان حالت انواع داربست حرکت داده می‌شوند، بسیار خطرناک خواهد بود. در مواقعی که پایین آمدن کارگران مشکل است و ارتفاع داربست بیش از سه متر می‌باشد، طناب نجات باید به بدن کارگر و نقطه مناسب متصل گردد.

ویژگی‌های انتخاب مناسب انواع داربست

در صورتی که برای کار مورد نظر مشخصات اساسی انواع داربست مناسب نباشد یا اعضای ضروری و قطعات آن در دسترس نباشد، ممکن است که باعث حوادث ناگواری شود. انتخاب درست از بین انواع داربست و همچنین اجزای مربوط به آن، نیاز به دانش در مورد شرایط کار مورد نظر و همچنین محلی که قرار است در آنجا داربست برپا شود، خواهد داشت.

• وزن ابزارآلات، کارگر، تجهیزات حمل شده و مواد روی داربست
• نوع کاری که روی داربست قرار است انجام شود. مانند نقاشی، بنایی، تأسیسات مکانیکی، فلزکاری، نصب سقف معلق یا کاذب
• شرایط آب و هوایی
• موانع جلوگیری از مشکلات مربوط به نصب و برداشت مانند حفاظت از فرد نصاب
• استفاده از تجهیزات مناسب برای نصب داربست
• بررسی شرایط حرکت روی محوطه داربست
• پایه‌ای که ستون داربست روی آن بسته می‌شود باید تا جایی که امکان دارد روی صفحات زیر ستون بوده و محکم باشد به همین علت نمی‌توان از آجرهای استفاده کرد.
• روی همه سکوهایی که ارتفاع آنها بیشتر از ۲ متر است، باید از تخت پنجه استفاده نمود.
• روی سکوی داربست قرار دارند باید نزدیک به هم چیده شوند.

پله داربستی

یکی از نمونه‌های المان پیش ساخته پله داربستی می‌باشد که با استفاده از آن دسترسی به طبقات بالاتر آسان‌تر می‌باشد. انواع پله‌های داربستی بر اساس ارتفاع جایی که قصد انجام کار وجود دارد به چهار، شس و هشت پله تقسیم بندی می‌گردند.

در استفاده از پله داربستی موضوع مهمی که بسیار اهمیت دارد این است که به ایجاد پایداری لازم و ایمنی در آن توجه کافی شود.

از جمله مزایای استفاده از پله داربستی در مقایسه با انواع داربست سنتی این است که سرعت عمل در باز و بسته کردن داربست‌ها در پله داربستی بیشتر خواهد بود.

همچنین پله داربستی می‌تواند برای افرادی که مهارت بالایی ندارند، امکان استفاده دهد. همچنین فضای کمتری را نسبت به انواع داربست‌های سنتی اشغال می‌کند.

تأمین ایمنی

ایمنی یکی از برترین و بزرگترین مزیت‌های انواع داربست در ساخت و سازها می‌باشد. استفاده از داربست انتخابی مطمئن برای کار در ارتفاعات و ساختن سکو می‌باشد که موجب می‌شود برای حضور کارگران صندلی پایدار فراهم شود که با اطمینان خاطر و به راحتی می‌توان روی آنها کارها را انجام داد. فرقی نمی‌کند که ارتفاع مورد نظر چه اندازه باشد، با پیشرفت تکنولوژی و فناوری ‌های بسیار بلندی ساخته می‌شوند که همگی با استفاده از انواع داربست و رعایت نکات ایمنی مورد نیاز در هنگام اجرا و نصب انجام می‌شود و هیچ حادثه‌ای در این صورت رخ نمی‌دهد.

در ساخت و سازها تعامل کارگران با هم و کار گروهی بسیار مورد نیاز خواهد بود. انواع داربست‌ها با توجه به ویژگی‌هایی که دارند به گونه‌ای نصب می‌گردند که نکات ایمنی رعایت می‌شود و کارگران می‌توانند روی سکوهای داربستی حرکت می‌کنند و با هم در تعامل و ارتباط می‌باشند.

سخن تکمیلی

امروزه تکنولوژی و صنعت پیشرفت کرده است و برج‌ها و ساختمان‌هایی با ارتفاعات زیاد ساخته می‌شود. در ساخت این ساختمان‌های بلند از انواع داربست استفاده می‌شود. با توجه به شرایط و نیاز از بین انواع داربست انتخاب مناسب انجام می‌شود و با رعایت نکات ایمنی اجرا می‌گردد. با استفاده از انواع داربست دسترسی به نقاط سخت برای انجام تعمیر و ساخت و ساز امکان‌پذیر خواهد بود. چنانچه نکات ایمنی در نصب و اجرای داربست رعایت نشود، تلفات زیادی خواهد داشت.