شبکه های اجتماعی چه تأثیری در کودکان دارند | نقش والدین و پرستار

امروزه شبکه های اجتماعی وسعت زیادی پیدا کرده و اکثر کودکان و نوجوانان در اینستاگرام، فیسبوک و بقیه شبکه های مجازی صفحه های شخصی دارند. طبق مطالعات انجام شده در مورد افسردگی، استفاده از این شبکه ها می تواند رابطه ی محکمی با افسردگی کودکان داشته باشد. کودکان و همچنین نوجوانانی که از این شبکه ها استفاده می کنند، حدوداً بین ۱۳ تا ۶۶ درصد بیشتر از دیگران به افسردگی دچار می شوند. البته این حرف بدین معنی نیست که فیسبوک و اینستاگرام مهمترین دلیل افسردگی کودکان هستند بلکه به این معنی است که این شبکه ها می‌تواند بر روی سلامت و روان کودکان و نوجوانان تأثیر منفی بگذارد.

از سال ۲۰۰۷ تلفن های هوشمند وارد زندگی مردم شد و در سال ۲۰۱۵ هم بیشتر از ۹۹ درصد جوانان و نوجوانان گوشی هوشمند داشتند. طبق مطالعات انجام شده در فاصله این سال‌ها، خودکشی و افسردگی در بین نوجوانان و جوانان افزایش پیدا کرده است. همچنین گزارش شده است که تعداد بیشتری هم به دنبال درمان افسردگی می باشند.

تفاوتی که این شبکه ها نسبت به نسل های قدیم به وجود آورده، عدم تعامل حضوری جوانان و نوجوانان با همسالان و دوستان است. معمولاً اشخاص در فضای مجازی با هم ارتباط برقرار می کنند و این باعث شده کیفیت روابط دوستانه بین جوانان کاهش پیدا کرده و افراد از روابط خود رضایت نداشته باشند. به همین دلیل از نظر اجتماعی منزوی شوند. همه ما به احساس همدلی و نزدیکی با دوستان نیاز داریم و اگر ارتباطات بین افراد سطحی باشد، باعث خواهد شد که آنها احساس تنهایی و افسردگی کنند.

شبکه اجتماعی چیست؟

شبکه اجتماعی پلتفرم آنلاینی می باشد که جهت حفظ کردن روابط نزدیک با اشخاصی که می شناسید، اشتراک گذاری عکس و ویدئو و حتی ارتباط برقرار کردن با افراد جدید، از آن استفاده می‌شود. شبکه هایی مثل لینکدین، توییتر، اینستاگرام و فیسبوک جزو مهمترین این پلتفرم ها می باشند. پلتفرم های چند نفر هم مثل سایت های همسریابی، سایت هایی که عکس را به اشتراک می گذارند و همچنین انجمن ها هم جزو این شبکه های اجتماعی به حساب می آیند.

آیا در مورد حضور کودکان در شبکه های اجتماعی، نه گفتن به کودکان منطقی است؟

بعضی از والدین صلاح نمی دانند که کودکشان در شبکه های اجتماعی مشارکت داشته باشد. به وجود آوردن یک نمایه مخفی، برای کودک کار سختی نیست. کودکی که مخفی از خانواده خود یک پروفایل ایجاد می کند، معمولاً مشکلاتی را که برایش به وجود می آید به خانواده نمی گوید. برای اینکه شما از بروز این مشکل جلوگیری کرده باشید، بهتر است کودک را در مورد این شبکه ها به درستی راهنمایی کنید. اگر شما مانند یک مربی خوب برای نوجوانتان عمل کنید، آنگاه او می تواند با اطلاعات بیشتری وارد شبکه های اجتماعی شود.

بطور خلاصه می‌خواهیم اشتباهاتی را که ممکن است والدین انجام دهند برای تان توضیح دهیم. گاهی والدین با ایجاد روش های ظالمان می خواهند امنیت کودک را تأمین کنند و این به هیچ وجه درست نیست. این کار می تواند کودک را به مخفی کاری تشویق کند. پس بهتر است با کودکان دوست بوده و با آنها ارتباط دوستی برقرار کنید.

دلایل مفید بودن شبکه های اجتماعی برای کودکان چیست؟

همانطور که می دانید استفاده کردن از شبکه های اجتماعی موضوع حیاتی برای فرزندان شما نیست ولی می تواند به خلاقیت کودکان کمک زیادی بکند. این شبکه‌ها به کودک کمک خواهد کرد تا با کودکانی که علاقه های مشترک دارند، پیوند قوی ببندند. مثلاً کودکی که به دوچرخه سواری علاقه مند است می تواند با اشخاصی که مانند خود او دوست دار دوچرخه هستند، ارتباط دوستی برقرار کند.

در شبکه‌های اجتماعی، تولید محتوا هم یک شغل محسوب می شود و کودک شما می تواند برای آماده کردن این مطالب یاد بگیرد که چگونه زیبا بنویسد، متحرک سازی کند، فیلم بسازد و حتی عکس بگیرد. کودکان می توانند در شبکه های اجتماعی تحقیقات کاری و درسی انجام داده و فرهنگ مشارکتی را یاد بگیرند و کارهای خود را هم با افراد دیگر به اشتراک بگذارند.

اگر کودک یاد بگیرد از شبکه‌های اجتماعی درست استفاده کند، این شبکه ها می تواند برای دوستی های ثابت به کودک شما کمک کند و اعتماد به نفس کودک را افزایش داده و به او یاد بدهد که جایگاه خوبی در جامعه داشته باشد که در اینصورت احساس بهتری هم خواهد داشت. فقط کودک باید یاد بگیرد که تحت نظارت شما در این شبکه ها فعالیت کند تا با مشکلات جدی روبه رو نشود.

دلایل مضر بودن شبکه های اجتماعی چیست؟

هر چند که شبکه های اجتماعی می توانند گاهی مفید باشند ولی ممکن است خطرات زیادی هم کودکان شما را در این شبکه ها تهدید کند.

• ارسال پیام های توهین آمیز، فحاشی، آشنا شدن با سیگار و الکل می تواند تأثیرات منفی بر روی کودک بگذارد.
• گاهی ممکن است به اشتراک گذاشتن تصویر های ناخوشایند و شرم‌آور باعث به وجود آمدن مشکلات جدی برای کودک شود.
• اگر کودک شما اطلاعات شخصی خود را با افراد ناشناس به اشتراک بگذارد، مسلماً مشکلات امنیتی برای او ایجاد خواهد شد.
•  کودک ممکن است قربانی اذیت و آزار سایبری سودجویان شود.
• بعضی از دوستی ها می تواند برای کودک بسیار مضر باشد زیرا در فضای مجازی نمی توان از هویت واقعی افراد مطمئن بود. گاهی ممکن است یک شخص سودجو، خود را به عنوان یک کودک معرفی کرده و با کودک شما ارتباط دوستی برقرار کند، تا بتواند در فرصت مناسب به او آسیب بزند.
• گاهی کودک در شبکه‌های اجتماعی با تصاویری روبه‌رو شود که مناسب سن او نیست و یا فیلم هایی ببیند که باعث بلوغ زودرس در کودک شود.

باید به این نکته مهم توجه کنید که بلآخره روزی فرزند شما از این شبکه ها استفاده می‌کند و حتی ممکن است در استفاده از آن اشتباه کند. شما وظیفه دارید او را راهنمایی کرده و در صورتی که هنوز نمی تواند خوب و بد را از هم تشخیص دهد، بر کارهای او در شبکه های اجتماعی نظارت لازم را داشته باشید. داشتن اطلاعات لازم و کافی به شما کمک می کند تا بتوانید کودک خود را در این امر راهنمایی کنید.

شبکه های مجازی و انزوای اجتماعی

کم شدن استفاده از تلفن های همراه و همچنین استفاده از شبکه های مجازی، باعث می‌شود احساس تنهایی در فرد کاهش پیدا کرده و همچنین اختلال افسردگی و اضطراب ها هم در افراد کم شود و کیفیت زندگی به نسبت زیادی ارتقاء پیدا کند.

چگونه می توان شبکه های اجتماعی را برای کودکان محدود کرد؟

مسلماً دشوار است که شما بتوانید این شبکه ها را برای کودکان خود محدود کنید زیرا گاهی کودکان مجبور هستند از این وسایل استفاده کنند ولی باید به نکته مهمی توجه کنید و آن این است که از امنیت فضایی که کودک شما از آن استفاده می کند، مطمئن باشید و همچنین روابط دوستانه و اجتماعی را برای کودکان به صورت رودررو با همسالان حفظ کنید.

اگرچه گرفتن اطلاعات و همچنین تنوع این اطلاعات، در کمترین زمان به وسیله تکنولوژی، کار راحتی است ولی می‌تواند خطراتی را هم برای کودکان شما به همراه داشته و گاهی باعث سوء استفاده افراد سودجو از آنان شود و این باعث خواهد شد که کودک شما در نوجوانی و کودکی آسیب ببیند. والدین و پرستار کودک برای اینکه بتوانند به رشد صحیح کمک کرده باشند باید به نکات مهمی توجه کنند:

• برای استفاده از گوشی همراه و همچنین شبکه های اجتماعی حتماً برای کودکان خود محدودیت سنی تعیین کنید.
• در زمانی که کودکتان از سایت های اینترنتی استفاده می کند، به محدودیت سنی این سایت ها توجه کنید.
• هیچگاه اجازه ندهید که کودک شما بیشتر از ۲ ساعت در روز از تلفن های هوشمند و یا فضای مجازی استفاده کند.
• به طور منظم تنظیمات خصوصی گوشی کودکتان را چک کنید.
• حتماً صفحه مربوط به فرزند خود را به شکل خصوصی در بیاورید تا فقط نزدیکان و دوستان بتوانند صفحه او را مشاهده کنند. به این صورت افراد سودجو و ناآشنا قادر نیستند با کودک شما ارتباط برقرار کنند.
• حتماً به کودکتان آموزش بدهید که اطلاعاتی مانند آدرس، شماره تلفن و رمز کارت بانکی و… را به افراد ناشناس ندهد.
• اجازه ندهید که کودک شما فیلم و یا عکسی از خود و خانواده در صفحه خصوصی منتشر کند و به او بگویید که فقط می تواند فیلم ها و عکس هایی را منتشر کند که از نظر شما اشکالی نداشته باشد.
• به فرزندانتان آموزش دهید که از رمز های راحت برای برنامه های خود استفاده نکند مثل سال تولد و یا شماره های تکراری مانند ۱۱۱۱ زیرا این اعداد بسیار ساده بوده و می توان به راحتی آن را پیدا کرد. پس بهتر است برای محافظت از محتوای صفحات شخصی از رمزهای سخت تر استفاده کنند.
• به کودک خود آموزش دهید که هیچگاه درخواست اشخاص ناشناس را نپذیرد.
• برای استفاده از شبکه های اجتماعی حتماً قوانینی را برای کودکتان وضع کنید. دقت داشته باشید که این قوانین نباید زیاد محدود کننده و سخت باشد زیرا ممکن است آنگاه کودک شما به صورت مخفی قوانین را بشکند و یا بدون مشورت با شما تصمیم گیری کند.

حتماً با کودکتان ارتباط صمیمی برقرار کنید زیرا شما قادر نیستید ۲۴ ساعته بر فعالیت های کودکتان در شبکه‌های اجتماعی نظارت کنید ولی برقراری ارتباط صمیمانه و دوستانه با کودک باعث می شود در صورت ارسال پیام از جانب افراد ناشناس، و یا ایجاد مشکل در فضای مجازی، کودک به شما اطلاع دهد.