روزه یکی از واجبات دین است و با گرفتن روزه شخص احساس آسایش و اطمینان پیدا می کند. زیرا او درک می کند با روزه گرفتن، با خداوند خود ارتباط برقرار کرده است. همچنان که خداوند در قرآن کریم می فرماید که: «ذکر خدا به قلب انسان اطمینان می دهد» و بدون شک یکی از بهترین وسایل برای دفع وحشت و اضطراب، ذکر خداوند است. یکی از مهمترین حکمت های روزه، تقویت اراده شخصی و همچنین تقویت اخلاص و انس با عبادت می باشد. روزه باعث می شود تا شخص درد تشنگی و گرسنگی را چشیده و به یاد جهان آخرت بیفتد و خود را برای آخرت آماده کند.
در اثر ناراحتی که بر اثر گرسنگی برای روزه دار به وجود می آید، او را از تکبر دور کرده و برای انجام واجبات آماده می کند. روزه باعث می شود روحیه رسیدگی و همکاری به محرومان در فرد تقویت شود. علاوه بر این مواردی که گفتیم روزه روحیه قناعت و نظم و همچنین صبر در برابر مشکلات و گناهان را در فرد تقویت خواهد کرد. آنچنان که در ماه رمضان به صورت چشمگیری آمار تخلفات اجتماعی کم می شود. روزه داری تحمل و صبری در فرد ایجاد می‌کند که او را آماده ایستادگی و تلاش برای رسیدن به هدف می کند.
چرا باید روزه بگیریم؟
در مورد آثار روزه باید بگوییم روزه فواید زیادی دارد که شامل فواید دنیوی و اخروی می باشد. فواید اخروی روزه بسیار زیاد بوده و خداوند وعده ی پاداش در آخرت و رسیدن به حکمت و آگاهی قلبی را به انسان داده است.
در مورد آثار روزه به غیر از مواردی که در بالا ذکر کردیم، از جهت سلامت جسمی هم روزه فواید زیادی دارد که بعضی از آنها عبارتند از:
- تقویت بهداشت عمومی
- رفع سوء هاضمه
- پاکسازی مجاری ادرار
- جلوگیری از آپاندیس
- برطرف کردن بعضی از امراض و بیماری های جلدی
- دفع چربی های زائد بدن
یکی از واجباتی که خداوند به انسان تکلیف کرده است، روزه گرفتن می باشد که در سایه آن شخص می تواند از بیماری و فساد در امان بماند و با رها کردن خود از دام شیطان، به راحتی خود را در مسیر ائمه و انبیا قرار بدهد.
چه چیزهایی روزه را باطل می کند؟
شخصی که روزه می گیرد باید از شروع اذان صبح تا اذان مغرب از بعضی از کارها دوری کند. اگر آن کارها را انجام بدهد، روزه او باطل خواهد شد. به این کارها مبطلات روزه می گویند. مبطلات روزه عبارت هستند از:
- آشامیدن و خوردن
- به خداوند و پیغمبر او صلوات الله علیه و ائمه دروغ بستن
- رسیدن غبار غلیظ به حلق روزه دار
- فرو کردن تمام سر در داخل آب
- قی کردن
- آمیزش
- استمناء
- باقی ماندن در نفاس و جنابت تا هنگام اذان صبح
- اماله با چیز روان
۱- آشامیدن و خوردن
آشامیدن و خوردن، باعث بطلان روزه می شود که احکام زیر را دارد:
- اگر شخصی که روزه دارد از روی عمد چیزی بیاشامد یا چیزی بخورد، روزه او باطل خواهد شد، هرچند که آشامیدن و خوردن به صورت معمول نباشد. مثل خوردن نفت و خاک.
- اگر شخص روزه دار غذایی در لای دندانش مانده باشد که آن را فرو بدهد، روزه او باطل خواهد شد.
- فرو دادن آب دهان باعث بطلان روزه نمی شود هرچند که مقدار آب دهان زیاد باشد.
- اگر روزه دار به دلیل فراموشی از روزه بودن، چیزی بیاشامد و یا چیزی بخورد، روزه او باطل نخواهد شد.
- شخص روزه دار نمی تواند به دلیل ضعف زیاد، روزه خود را باطل کند ولی اگر ضعف به اندازه‌ای است که تحمل آن امکان پذیر نیست، می تواند روزه را افطار کند.
- خوردن خلط های داخل سینه و سر، در صورتی که به فضای دهان نرسد باعث بطلان روزه نخواهد شد. ولی اگر وارد فضای دهان بشود باید آن را قورت ندهد.
۲- به خداوند و پیغمبر او صلوات الله علیه و ائمه علیه السلام دروغ بستن
در مواردی که شخص روزه دار از روی عمد به خداوند، پیامبر (ص) و امامان (ع) دروغ ببندد باعث بطلان روزه خواهد شد و طبق احتیاط واجب در صورتی که به حضرت زهرا سلام الله علیها و پیامبران دیگر هم دروغ ببندد روزه او باطل می شود.
- در مورد امور اخروی و یا دنیوی
- دروغ بستن نسبت به افعال و یا اقوال آنان
- با نوشتن، اشاره و یا گفتار کاری انجام بدهد که نسبت دروغ توسط اشخاص فهمیده شود. کنایه باشد و یا با صراحت، فرقی نمی کند.
در این موارد روزه باطل نمی شود:
- اگر قصد راستگویی دارد ولی دروغ می شود.
- در صورتی که قصد دارد دروغ بگوید ولی راست در می آید.
- دوباره گویی دروغی که شخص دیگری گفته است.
تزریق آمپول
آمپول هایی که به جای غذا نیست، روزه را باطل نخواهد کرد. حتی اگر عضوی از بدن را هم بی حس کند ولی طبق فتوای علما احتیاط واجب این است که از زدن آمپول هایی که به جای غذا از آن استفاده می شود پرهیز کنید.
۳- رسیدن غبار غلیظ به حلق
در صورتی که غبار غلیظ وارد حلق شود روزه شخص باطل خواهد شد، چه این غبار خوراکی باشد مثل خاک قند، آرد و… و یا غیر خوراکی نباشد مانند: گرد و خاک.
در این موارد رسیدن غبار به حلق، روزه را باطل نمی کند:
- غبار فقط به داخل دهان رسیده و به حلق نرسد.
- غبار بی اختیار وارد حلق شود.
- شخص فراموش کند که روزه است.
- روزه دار شک داشته باشد که آیا غبار به حلق او رسیده یا خیر؟
۴- فرو کردن تمام سر در داخل آب
در صورتی که شخص روزه دار از روی عمد تمام سر خود را در داخل آب مطلق فرو ببرد، روزه او باطل خواهد شد. بنابر احتیاط واجب باید سر خود را در گلاب هم فرو نبرد.
در موارد زیر روزه باطل نخواهد شد:
- اگر سهواً سر خود را در زیر آب فرو ببرد.
- اگر روزه دار قسمتی از سر خود را در زیر آب فرو ببرد، روزه او باطل نمی شود.
- در صورتی که نصف سر خود را یک بار، و نصف دیگر سر را بار دیگر در آب فرو کند، روزه او باطل نخواهد شد.
- اگر روزه دار بدون اختیار در داخل آب بیفتد.
- در صورتی که فرد دیگری به زور سر شخص روزه دار را در آب فرو کند، روزه او باطل نمی شود.
- اگر شک داشته باشد که تمام سر به زیر آب رفته است، روزه اش باطل نخواهد شد.
۵- قی کردن
اگر روزه دار از روی عمد قی کند، حتی اگر به دلیل بیماری هم باشد، روزه او باطل خواهد شد. ولی اگر روزه دار بدون اختیار قی کند موجب بطلان روزه نمی شود.
۶- استمناء
در صورتی که روزه دار کاری کند که از او منی بیرون بیاید یعنی استمناء کند روزه او باطل می شود ولی اگر بی اختیار از او منی بیرون آمده باشد مثلاً در هنگام خواب جنب شده باشد، باعث بطلان روزه نمی شود.
۷- باقی ماندن نفاس و حیض
اگر قبل از اذان صبح خانمی از خون حیض یا نفاس پاک شود در صورتی که عمداً غسل نکند، روزه او باطل است ولی اگر وقتی برای غسل ندارد، باید تیمم کرده و روزه او صحیح می باشد. در صورتی که نزدیک اذان صبح از حیض پاک شود و برای غسل و حتی تیمم هم وقت نداشته باشد، روزه او صحیح است.
آیا سیگار کشیدن و دود سیگار روزه را باطل می کند؟
به دلیل اینکه در مورد بایدها و نبایدهای مسائل دینی و احکام، باید به مراجع تقلید رجوع کنیم، برای پاسخ به این سوال که آیا دود سیگار و یا سیگار کشیدن باعث بطلان روزه می شود یا خیر؟ به رسالات مراجع مختلف رجوع کردیم.
سیگار کشیدن روزه دار، در رساله ها احکام متفاوتی دارد. دفتر معظم رهبری در پاسخ به این سوال که آیا شخصی که به سیگار معتاد است و باید حتماً سیگار بکشد می تواند روزه بگیرد و روزه او صحیح است یا خیر؟ گفتند که: بنابر احتیاط واجب شخص روزه دار باید از تمام دودهای دخانیات دوری کند ولی در صورت اضطرار باعث ساقط شدن وجوب روزه نمی شود.
آیت الله گلپایگانی در پاسخ به این سوال گفته است که: احتیاط واجب می باشد که شخص روزه دار از دود قلیان و یا سیگار دوری کند و آن را به حلق خود نرساند و اگر دود سیگار را فرو نبرد باعث بطلان روزه نخواهد شد. ولی به احترام ماه رمضان تظاهر به آن مناسب نیست.
آیت الله وحید خراسانی در پاسخ به این سوال گفته است که بنابر احتیاط واجب کشیدن سیگار باعث بطلان روزه می شود ولی اگر کسی این کار را انجام داده و سیگار کشید، باید تمام روز را از خوردن چیزهایی که باعث بطلان روزه می شود دوری کرده و قضا و کفاره روزه را هم بجا آورد.
مرحوم آیت الله بهجت در مورد کشیدن سیگار فرمودند که حتی در حالت های معمولی و غیر روزه هم کشیدن سیگار حرام است.
آیت الله مکارم شیرازی گفتند: بنا بر احتیاط واجب است که شخص روزه دار از تمام دخانیات تنباکو و سیگار دوری کرده و حتی بخار غلیظ هم به حلق خود نرساند.
آیت الله سبحانی هم در مورد نشستن روزه دار در کنار شخص سیگاری گفته است: در صورتی که دود وارد حلق روزه دار نشود روزه او صحیح است.
چه چیزهایی روزه را باطل می‌کند
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
حکم مراجع درباره دود سیگار
