شیر گازی چیست | انواع شیر گازی

شیر گازی جزو شیرآلات توپی یا ربع گرد می باشد، از این شیر ها بیشتر در لوله کشی گاز استفاده می شود و به همین دلیل به نام شیر گازی معروف شده است از این نوع شیر ها علاوه بر لوله کشی های گازی در لوله کشی های صنعتی و ساختمانی نیز استفاده می شود. انواع شیر گازی در بازار موجود می باشد که برای موارد مختلفی استفاده می شود.

شیر گازی ها به راحتی باز و بسته می شوند زیرا یک اهرم بلند دارند که تا ۹۰ درجه قابلیت چرخش دارد و باز و بسته کردن مسیر لوله به راحتی انجام می شود. شیر های گازی که در لوله کشی ها استفاده می کنید باید از آلیاژ خاصی تولید شده باشند و همچنین استاندارد های کافی را داشته باشند و علامت استاندارد روی شیر هک شده باشد. جنس بدنه اصلی این نوع شیر ها برنج می باشد که با رنگ نارنجی تولید می شوند. البته این نوع شیر هایی که برای موارد دیگر مانند لوله کشی آب و سایر سیالات استفاده می شود در رنگ های دیگری مانند مشکی یا زرد تولید می شوند و بدنه آن ها نیز با مواد کروم آبکاری شده اند که به رنگ نقره ای است.

شیر های گازی نسبت به این نوع شیر ها که برای لوله کشی آب استفاده می شوند دبی کمتری دارند و به همین دلیل است که از شیر های گازی برای آب کمتر استفاده می گردد. دسته های شیر های گازی از جنس آهن می باشد که روی آن کاور پلاستیکی نارنجی قرار می گیرد. تمامی شیر های گازی دسته نارنجی که برای لوله کشی گاز استفاده می شوند ایرانی هستند و استاندارد ایران را دارند ولی نمونه شیر هایی که برای لوله کشی های آب استفاده می گردد نمونه های غیر استاندارد نیز دارند که جنس اروپایی یا چینی دارند.

قیمت انواع شیر گازی چیست

بر قیمت شیر گازی عوامل متعددی تاثیر گذار است که عبارتند از برند، وزن و سایز. وزن شیر گازی هرچقدر که بیشتر باشد و سایز بزرگتری داشته باشد قیمت آن نیز افزایش می یابد. در بازار امروز عمده فروشی شیر های گازی سایز ۱/۲ حدود ۶۰ هزار تومن قیمت گذاری می شوند و شیر های گازی با سایز ۳/۴ دارای قیمتی حدود ۸۰ هزار تومان می باشند. شیر گازی هایی که سایز ۱ اینچی دارند نیز در بازار با قیمت ۱۳۰ هزار تومان به فروش می رسند، شیر گازی هایی که سایز ۱۱/۴ دارند حدود قیمت ۲۲۰ هزار تومان در بازار عمده فروشان دارند، حدود قیمت شیر گازی هایی ۱۱/۲ اینچی نیز ۲۵۰ هزار تومان می باشد و در آخر شیر گازی هایی سایز ۲ اینچی با قیمت ۳۰۰ هزار تومان در بازار به فروش می رسند که البته با افزایش نرخ دلار این قیمت نیز افزایش می یابد. همچنین اگر در بازار خرده فروشی قصد خرید این شیر گازی ها را داشته باشید تقریبا ۳۰ درصد به این قیمت ها افزوده می شود.

برند امین شیر یکی از گران قیمت ترین شیر گازی ها می باشد که کیفیت بهتری نسبت به دیگر برند ها دارد. همچنین برند های با کیفیت دیگری نیز در بازار وجود دارند که با قیمت کمتری محصولات خود را عرضه می کنند که این برند های شیر گازی عبارتند از: شیر گازی گاز ایران، ایران شیر، شیر گازی آذران یا آذر شیر، شیر گازی حقیقی، شیر گازی مهشیر، شیر گازی نگین، شیر گازی سارا و شیر گازی استارکو.

در کنار این برند های معروف برند های دیگری نیز وجود دارند که شیر گازی تولید می کنند و این کارخانه ها علاوه بر تولید شیر گازی های استاندارد انواع مختلف شیر آلات آبی نیز تولید می کنند که غیر تایید است و قیمتی تقریبا برابر را در بازار دارند.

امکان دارد با شنیدن واژه شیرآلات غیر تایید فکر کنید که این نوع از شیر الات استاندارد نیستند، اما این فکر کاملا اشتباه می باشد و این واژه در شیر آلات به این معنی است که شیر آلات غیر تایید در لوله کشی گاز استفاده نمی شود و فقط برای لوله کشی آب از این نوع می توانید استفاده کنید. در بعضی از برند ها حتی شیر آلات غیر تایید از شیرآلات گازی وزن بیشتر و کیفیت بالاتری نیز دارند ولی برای لوله کشی گازی مناسب نمی باشند.

یک نوع از شیر های گازی نیز وجود دارند که به نام شیرآلات فشار قوی شناخته می شوند و برای لوله های گازی که با فشار بالا هستند مورد استفاده قرار می گیرند.

شیر گازی چه نام هایی دارد

• شیر ضربه ای
• شیر بال ولو
• شیر های تک ضرب
• شیر های توپی
• شیر های  on/off
• شیر های ربع گرد

انواع شیر گازی چیست

شیر گازی ها انواع مختلفی دارند که بر اساس فشار کاری، شکل بدنه و روش کنترل در صنایع گاز و نفت  بر اساس توپی و نوع مجرا به انواع مختلفی تقسیم می شوند.

شکل بدنه شیر گازی

• بدنه شیر گازی یک تیکه
• بدنه شیر گازی سه تیکه
• بدنه شیر گازی چند تیکه
• بدنه شیر گازی اتصال از بالا
• بدنه شیر گازی جوشی

عملکرد شیر گازی ها در تمامی مدل هایی که نام بردیم یکی است و تفاوتی با هم ندارند و تنها تفاوت در روش ساخت و مونتاژ محفظه توپی شیر گازی می باشد. همچنین در رابطه با روزنه مکانیسم توپی نوعی دیگری از شیر گازی وجود دارد که بستگی به فشار کاری دارد.

فشار کاری شیر گازی چیست

با توجه به فشار کاری شیر گازی به دو دسته تقسیم می گردد:

• شیر های گازی کم فشار
• شیر های گازی پر فشار

شیر گازی های پر فشار شیر توپی هایی هستند که با فشار بیشتر از psi 3000 کار می کنند. به طور معمول ماکسیمم فشار شیر های گازی که به عنوان پر فشار نام برده می شود psi 7500 می باشد. با توجه به مواد نشتی و سایز مواد فشار کاری تا psi ۱۵۰۰۰ هم می رسد. در سیستم های هیدرولیک معمولا از شیر های پر فشار استفاده می شود، به همین دلیل شیر های توپی هیدرولیک شناخته می شوند.

شیر ای توپی که از ۲ اینچ بالاتر هستند در سه نوع بدنه یک تیکه، دو تیکه و سه تیکه ساخته شده اند. قیمت شیر های توپی یک تیکه به دلیل فضای روزنه کم بالاتر از انواع دیگر می باشند. شیر توپی های نوع دو تیکه دارای روزنه کمی بزرگتر می باشند که به راحتی تعمیر میگردد. و شیر های سه تیکه که از توپی، نشیمن گاه و استم به وجود آمده اند و به آسانی از خطوط لوله کشی می توان آن را حذف کرد.

شیر گازی در صنعت نفت و گاز چیست

دو نوع کنترل در شیر های توپی صنعت نفت و گاز وجود دارد که به شرح زیر است:

• کنترل مستقیم یا دستی
• کنترل از راه دور

این نوع شیر ها با یک موتور و یا به صورت دستی کار می کنند. در شیر های دستی یک اهرم به کار رفته است که به صورت مستقیم به ساقه شیر یا استم وصل می شود و با حرکت ۹۰ درجه به صورت دستی باز و بسته می شوند.

شیر های گازی بر اساس نوع توپی و مجرا

full port/ full bore : قطر درونی لوله در این نوع شیر ها به اندازه دو سر سیر می باشد. در این نوع شیر ها عبور جریان آب محدودیت ندارد و در مسیر کاهش اصطکاک و افت فشار دارد.

reduced bore valves : در این مدل سایز توپی شیر کوچک تر می شود که باعث می شود در عبور جریان آب محدودیت وجود داشته باشد و انرژی کمتری تلف شود.

V-port ball valve : این شیر توپی در زاویه های مختلف مجرایی به شکل V دارد. این شیر توپی ها در شرایطی که به کنترل جریان نیاز است مثل شیر کنترل عمل می نمایند.

متریال شیر های گازی چیست

بدنه شیر های توپی از مواد مختلفی می باشد که به شرح زیر است:

• برنج
• کروم
• استینلس استیل
• برنز
• CPVC
• تیتانیوم
• PFA lined
• PVC

برای نشت بند ها و نشیمن گاه انواع مختلفی وجود دارد که در شیر های توپی استفاده شده است و هر کدام کارایی خاصی را دارند. با توجه به گزینه هایی مانند دما، فشار و سازگاری شیمیایی موارد زیر در آن ها به کار می رود:

• نایلون
• تفلون TFE
• تفلون (RTFE)
• متال
• TFM
• Kelf
• Delrin
• PEEK
• پلی اتیلن UHMK
• Graphoil
• Viton

شیر های گازی چه مزیت هایی دارند

به دلیل اینکه ساختمان بسیار ساده ای دارند قیمت این شیر ها بسیار پایین است اما سرعت بالای این شیر ها باعث استفاده بیشتر از این شیر ها شده است. شیر های گاز حتی بعد از سیکل های متفاوت عملکرد فوق العاده ای دارند و دوام بسیار بالایی دارند. علاوه بر این استفاده بسیار آسان این شیر ها باعث شده است بعد از مدت زیادی که از این شیر ها استفاده نکرده اید نیز به راحتی باز و بسته شوند. به دلیل این مزیت هایی که ذکر کردیم معمولا استفاده از این شیر های گازی به دیگر مدل های شیر از جمله سوزنی و دروازه ای ترجیح داده می شود.

شیر های گازی چه معایبی دارند

• از مهمترین عیب هایی که می توان برای شیر های گازی نام برد این است که در مرکز توپی آب باقی می ماند که باعث ایجاد یخ زدگی در هوای سرد می شود. برای پیشگیری از این مشکل می توانید از عایق و یا پلاگ های مقاوم در برابر سرما استفاده نمایید.
• در عملیات های سوپاپی این نوع شیر ها کنترل خود را از دست می دهند.