بیماری روان گسیختگی پارانویا چیست و چگونه درمان می شود؟

اختلال پارانویا یک بیماری روانی می‌باشد که باعث می‌شود فرد نسبت به دیگران سوء ظن داشته باشد. فرد در این حالت هیچ اعتمادی به اطرافیان خود نداشته و دائماً تصور می کند که دیگران می خواهند به او صدمه بزنند. در اصل می‌توان گفت این تفکر یک سوءظن غیر منطقی بوده که نسبت به همه افراد در شخصی که به پارانوما مبتلا است، شکل می گیرد و باعث می شود زندگی بیمار مختل شود. دلیل به وجود آمدن این افکار غیر منطقی در فرد به دلیل احساس ناراحتی از یک شخص خاص و یا موضوع خاصی می‌باشد که باعث شده تفکرات و احساسات غیر منطقی در شخص ایجاد شود.

شاید شما هم این بیماری را در حالت خفیف تجربه کرده و نسبت به دیگران افکار بدبینانه پیدا کرده باشید ولی وقتی این رفتار یک اختلال به حساب می‌آید که شدید بوده و غیر منطقی و بی اساس باشد.

پارانویا یک اختلال آزاردهنده

پارانویا اختلالی است که هم برای شخص و هم برای اطرافیان به شدت آزار دهنده است و فردی که به این اختلال دچار شده است، همیشه حالت تدافعی داشته و نسبت به دیگران سوء ظن و شک دارد و تصور می کند دیگران می خواهند او را تحقیر و یا تهدید کنند و این باعث می شود که موجب ناراحتی دوستان و اطرافیان شده و آرامش درونی خود را هم از دست بدهد.

فردی که به پارانویا مبتلا شده به مرور توانایی ارتباط با دیگران را از دست داده و حتی خانواده و دوستان خود را هم از دست می دهد. بعضی ها تصور می کنند اختلال پارانویا و اختلال روانی اسکیزوفرنیا یکی هستند. البته درست است که این دو اختلال با هم شبیه اند ولی تفاوت زیادی بین آنها وجود دارد.

علائم پارانویا چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم؟

همانطور که گفتیم ممکن است گاهی بعضی از افراد به این بیماری دچار شوند و تصور کنند که فردی می خواهد به آنها آسیب بزند، ولی افرادی که دچار این اختلال شده باشند این علائم در آنها شدید و پایدار است. علائم اختلال پارانویا عبارت است از:

• فرد احساس می کند قربانی شده است.
• احساس اذیت و آزار از طرف دیگران می کند.
• خشم و تنفر نسبت به اطرافیان
• خودشیفتگی
• اختلالات گفتاری
• داشتن حالت تدافعی
• بی مسئولیتی
• انتقاد پذیر نبودن
• تمایلات خودکشی
• رفتارهای کینه توزانه
• شخص دچار سوء تفاهم می‌شود.
• نسبت به همه مردم بی اعتماد است.
• شخص مبتلا به اختلال پارانویا گوشه گیر و منزوی است.
• و….

علائم این بیماری به شدت و یا خفیف بودن آن بستگی دارد. معمولاً باید این اختلال به وسیله ی روانپزشک و روانشناس تشخیص داده شود. ممکن است خود فرد و یا حتی اطرافیان او هم علائم را در بیمار مشاهده کنند ولی برای تشخیص دقیق تر حتماً باید به روانپزشک مراجعه کرد.

وقتی شخص به این اختلال مبتلا می شود به پزشک مراجعه می‌کند. ابتدا پزشک پرونده سلامت او را بررسی کرده و آزمایشاتی را برای او تجویز می کند. ممکن است بیمار، مبتلا به بیماری‌های دیگری باشد که به پارانویا شبیه است. بعد از تشخیص بیماری، فرد را به روانپزشک ارجاع می دهند تا تشخیص دقیق تر انجام شود. روانپزشک هم سؤالاتی از بیمار پرسیده و علائم بیماری را بررسی می‌کند و سپس اختلال را به درستی تشخیص می دهد.

البته افرادی که با این مشکل روبرو هستند، معمولاً اعتقاد دارند که هیچ مشکلی ندارند و تصور می‌کنند که این دیگران هستند که باید مورد درمان قرار بگیرند. این باعث می‌شود درمان این افراد سخت شود ولی روانپزشک ماهر می تواند کمک کند تا علائم کاهش پیدا کرده و این افراد درمان شوند.

درگیری های ذهنی و پارانوئید

گاهی ممکن است فرد در موقعیت تنش های شدید و شرایط استرس زا قرار بگیرد و این باعث شود او نسبت به دیگران مشکوک شود. این شرایط می‌تواند در موقعیت های دسته جمعی، عروسی ها و یا خوابگاه ها انجام شود. برای کاهش این تنش های محیطی باید به روش زیر عمل کرد:

•  برای استراحت خود زمان مناسبی را اختصاص دهید.
• برای فراموش کردن خاطرات تلخ از تکنیک های خاص استفاده کنید.
• ورزش کنید.
• سلامت روان و خود مراقبتی را در اولویت کارهای خود قرار دهید.
• در صورت نیاز به روانپزشک مراجعه کنید.

افکار پارانوئید چیست؟

پارانویا احتمال دارد در اشخاص مختلف به صورت متفاوتی دیده شود و شدت آن هم ممکن است شدید و یا خفیف باشد. ولی بعضی از افکار در این بیماری با یکدیگر مشترک هستند که عبارتند از:

• شخص هنگامی که در خیابان راه می رود تصور می کند فردی از کنار او عبور کرده و یا در مقابل او قرار دارد که می خواهد به او آسیب زده و او را بدزدد و یا او را بکشد.
• فردی که به این اختلال مبتلا شده است تصور می‌کند همه به او نگاه می‌کنند و در مورد او حرف می زنند.
• بیمار تصور می کند اطرافیان می خواهند او را کنار گذاشته و او را حذف کنند.
• از شوخی ها و رفتار دیگران برداشت اشتباه می‌کند.

چرا بیماری پارانویا بروز می کند؟

به طور دقیق هنوز معلوم نیست چه چیزی باعث بروز این بیماری می شود ولی طبق تحقیقات معلوم شده اشخاصی که دارای پارکینسون هستند و یا دچار بیماری‌های روانی دیگر می باشند، می توانند مستعد پارانویا باشند.

بیماری هایی که روی مغز افراد اثر می گذارد مثل تومور مغزی، بیماری هانتینگتون، سکته، صرع و آلزایمر ممکن است باعث بروز بیماری پارانویا شود. وقتی افراد در معرض بعضی از مواد شیمیایی و سموم قرار می گیرند، می تواند باعث بروز این اختلال شود.

استعداد های ژنتیکی، داشتن سابقه خانوادگی بیماری روانی، اختلال در خواب، از دست دادن موقعیت اجتماعی، تصادف، استرس، مواد مخدر و الکل و یا مورد سوءاستفاده قرار گرفتن در کودکی می تواند باعث بروز این بیماری شود.

پارانویا چه ارتباطی با بیماری های روانی دارد؟

پارانویا ممکن است در اثر بروز بعضی از بیماری های روانی بروز کند. این بیماری ها عبارت هستند از:

• جنون جوانی
• شخصیت پارانوئید
• زوال عقل
• اختلال هذیانی
• صرع
• بیماری مغزی و تومور ها
• اختلالات دو قطبی

 اختلال دوقطبی و پارانویا

اشخاصی که به اختلالات دوقطبی مبتلا شده اند، احتمال دارد در دورانی دچار افکار پارانوئید بشوند. البته نمی‌توانیم بگوییم که تمام افراد دوقطبی دچار پارانویا خواهند شد، ولی امکان دارد که بعضی از افرادی که دارای اختلال دو قطبی هستند، به پارانویا هم دچار شوند.

اختلالات روان پریشی و پارانویا

اسکیزوفرنی و یا اختلالات روان پریشی یک بیماری روانی می باشد که باعث بروز بعضی از رفتارهای جنون‌آمیز در فرد می شود. معمولاً این افراد دچار رفتار هایی مثل شنیدن و یا دیدن موارد غیر واقعی، بی نظمی در گفتار و… را از خود بروز خواهند داد. پارانویا ممکن است در این افراد هم بروز کند.

اختلال پارانویا را چگونه درمان می کنند؟

درمان این بیماری بستگی به این دارد که شدت آن چه مقدار باشد. گاهی ممکن است با چند جلسه مشاوره مشکل برطرف شود و فرد بهبود پیدا کند ولی اگر بیماری شدید باشد، حتماً روانپزشک برای بیمار دارو تجویز خواهد کرد. اختلال پارانویا به دو شکل درمان پیدا می کند:

1. دارو درمانی
2.  روان درمانی

۱- دارو درمانی

وقتی پزشک درمان دارویی را شروع می‌کند که علائم شدیدی را در فرد مشاهده کند. در صورت بروز علائم شدید، فرد باید حتماً به روانپزشک مراجعه کند تا بعد از معاینات و بررسی های دقیق داروی مورد نیاز برای او تجویز شود. معمولاً داروهایی که برای این اختلال تجویز می شود، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی است. دقت داشته باشید هیچ گاه این داروها را سر خود مصرف نکنید زیرا دوز آنها حتماً باید به وسیله روانپزشک تعیین شود.

۲- روان درمانی

فرد مبتلا به پارانویا باید حتماً در جلسات مشاوره شرکت کند تا بتوانند شدت افکار منفی را کم کرده و آنها را کنترل کند. روانشناس آموزش هایی به فرد می دهد که باعث می شود راحت تر و بهتر با دیگران ارتباط صحیح برقرار کند و به آنها اعتماد کند. فرد باید مدیریت احساسات خود را یاد گرفته و با کمک گرفتن از تکنیک هایی که روان پزشک به او آموزش می دهد، اعتماد به نفس پیدا کند.

دلایلی که باعث اختلال پارانویا می شوند

روانپزشکان و متخصصان معتقدند که پارانویا از عوامل بیرونی ناشی نمی شود و می تواند ریشه ژنتیکی و وراثتی داشته باشد. البته نه تنها ژنتیک، بلکه استفاده بعضی از داروها و حتی مواد مخدر نقش مهمی در ایجاد بیماری پارانویا دارد.

داروهایی مثل آمفتامین ها و یا روانگردان‌ها، ماری جوانا، شیشه، گل، کوکائین، الکل و… باعث این اختلال شده و احتمال ابتلا به آن را بالا می برد. علاوه بر این موارد نگرانی های شدید، اضطراب و استرس های مکرر باعث می شود فرد به این اختلال دچار شود. اختلال پارانویا در مردان بیشتر از زنان دیده شده و ممکن است در سنین پایین و حتی نوجوانی هم علائم این اختلال مشاهده شود.