موتورخانه بعنوان اصلی ترین بخش تأسیسات ساختمان محسوب می شود که از قسمت های مختلفی تشکیل شده است. در این مقاله از ایبک امداد قصد داریم برای آشنایی بیشتر شما، موتورخانه تمام تجهیزات آنرا به شما معرفی کنیم تا با هر یک از آنها و عملکرد این قطعات بخوبی آشنا شوید.
موتورخانه چیست؟
موتورخانه بخش جداگانه ای از ساختمان می باشد که در آن تجهیزات الکترومکانیکی و مکانیکی جهت سرمایش و گرمایش در ساختمان های صنعتی، اداری و مسکونی نگهداری می شوند. بطور معمول در ساختمان ها مکانی مخصوص موتورخانه تعبیه می شود. ولی در مکان هایی مانند کارخانه ها، هتل ها و بیمارستان ها به علت وسعت زیاد آنها از چند اتاق مجزا جهت راه اندازی شوفاژ خانه استفاده می کنند.
موتورخانه های کوچک معمولاً در زیرزمین خانه ها قرار گرفته اند ولی در ساختمان های بزرگتر به علت سنگین بودن تأسیسات، همچنین سر و صدای زیادی که تولید می کنند این سیستم را در خارج از ساختمان قرار می دهند.
انواع مختلف تجهیزات موتورخانه
هدف تجهیزاتی که در موتورخانه استفاده می شوند، گرمایش و تهویه مطبوع ساختمان می باشد. در موتورخانه هر یک از تجهیزات وظیفه خاصی دارند. در ادامه به بررسی نقش و عملکرد هر یک از اجزای موتورخانه می پردازیم:
بویلر یا دیگ موتورخانه
بویلر یا دیگ موتورخانه از نظر مقاومت به سه دسته دیگ بخار، آب داغ و دیگ آب گرم تقسیم می شوند.
- دیگ های چدنی در برابر فشار مقاومت پایینی دارند و از آنها در ساختمان های مسکونی یا در محل هایی که نیاز به دیگ قدرتمندی ندارند، استفاده می شود.
- دیگ های فولادی به دلیل مقاومت بالایی که دارند، معمولاً در ساختمان های بزرگ استفاده می شوند. دیگ های فولادی قیمت بالاتری نسبت به دیگ های چدنی دارند. دیگ های فولادی با توجه به مقاومت بالا جهت آب داغ، آب بخار و آب گرم قابل استفاده می باشند.
- در دیگ های فولادی روند کار به این شکل است که آب بعد از ورود به دیگ توسط مشعل داغ شده و با کمک لوله های انتقال دهنده به رادیاتور و شوفاژ منتقل می شود و پس از سرد شدن، آب مجدداً به موتورخانه برمی گردد و با گرم شدن دوباره، آب به سمت رادیاتور، شوفاژ، فن کویل حرکت می کند.
مشعل موتورخانه
مشعل وسیله ای می باشد که داخل دیگ حرارت ایجاد کرده و سوخت آن نیز از نوع گاز شهری، گازوئیل و بنزین می باشد.
- پرکاربردترین مشعل ها موتورخانه، نوع گاز سوز می باشد. مشعل ها در بازار به دو نوع بدون دمنده و دمنده دار موجود می باشند. دمنده دار بازدهی بالاتری داشته و حرارت بیشتری نیز تولید می کند و مشعل بدون دمنده حرارت کمتری داشته و بیشتر در فضاهای کوچک استفاده می شود.
- مشعل ها بصورت همزمان جرقه، سوخت و هوا را با هم ایجاد کرده و باعث بوجود آمدن حرارت و آتش می شوند.
چیلر موتورخانه
سرد کن یا چیلر در قسمت سرمایشی به کار برده می شود و کارکرد آن مانند بویلر در فرآیند گرمایشی می باشد. عملکرد آن به اینصورت است که از طریق سرمایش یا تبرید گرمای آب را گرفته و آنرا خنک می کند. آب خنک شده به چرخه سرمایشی رفته و بواسطه ترمینال های سرمایشی که در داخل ساختمان قرار دارند دمای محیط را بخوبی کاهش می دهد.
پمپ در موتورخانه
آب سرد یا آب گرم شوفاژ خانه فقط به کمک سیستم انتقال دهنده آب معمولی به ساختمان انتقال پیدا نخواهد کرد.
- در ساختمان هایی که دارای دو یا سه طبقه هستند که از موتورخانه های مرکزی استفاده می کنند، حتماً باید از پمپ برای تولید فشار آب جهت انتقال به طرف پایانه های سرمایشی و گرمایشی در تمامی طبقات استفاده شود. طراحی و انتخاب پمپ، بر اساس طبقات و ترمینال ها در ابعاد و ظرفیت های مختلفی باید انجام شود.
- وظیفه پمپ شوفاژ خانه زیاد کردن فشار آب و به گردش در آوردن آن در درون سیستم موتورخانه است.
منبع انبساط در موتورخانه
وقتی آب در دیگ موتورخانه حرارت داده و گرم می شود حجم آن نیز افزایش پیدا می کند. ممکن است به علت انبساط لوله های انتقال آب، دچار آسیب دیدگی و ترکیدگی شوند. جهت جلوگیری از وقوع این اتفاق جهت ذخیره آب منبعی را باید در نظر گرفت تا به لوله های انتقال آب فشار زیادی وارد نشود.
لوله های انتقال دهنده آب
لوله های آب گرم و سرد در سیستم گرمایش و سرمایش موتورخانه ها که به علت جلوگیری از هدر رفت آب و انرژی عایق بندی شده اند به شکل مجزا به کار گرفته می شوند. لوله های آب گرم از بویلر به طرف ترمینال های گرمایی فرستاده می شوند و لوله های آب سرد هم از قسمت چیلر به ترمینال های سرمایشی متصل می شوند. پس نتیجه می گیریم که این لوله ها وظیفه انتقال آب گرم و سرد را به عهده دارند.
شیرآلات موتورخانه
از اجزای مهم در شوفاژ خانه ها شیرآلات می باشند که استفاده از آنها برای دوام این تأسیسات به حساب می آیند. شیرآلاتی که در این سیستم مورد استفاده قرار می گیرند مانند شیرهای سوزنی، کروی، دروازه ای، کشویی و پروانه ای می باشند و جنس آنها بیشتر از پلیمر، برنج، آلومینیوم و چدن است.
سختی گیر آب در موتورخانه
آب منطقه دارای عناصر منیزیم و کلسیم می باشد و به این علت می گویند آب سختی دارد. این عناصر باعث می شود در موتورخانه رسوب گرفتگی ایجاد شده و به مرور موجب می شود ورودی ها و خروجی های تجهیزات و لوله های موتورخانه دچار گرفتگی شوند. پاکسازی این تجهیزات نیز هزینه زیادی به همراه دارد. گرفتگی لوله ها موجب ایجاد خطر در سیستم موتورخانه می شود و شما مجبور می شوید هر چند وقت یکبار تجهیزات موتورخانه را تعمیر و یا تعویض کنید. جهت جلوگیری از رسوب گرفتگی در تجهیزات موتورخانه باید از سختی گیر آب استفاده کنید تا این املاح را بخوبی از آب بگیرید.
رادیاتور
رادیاتور وظیفه دارد گرمایش را در داخل ساختمان هدایت و منتشر کند. حرارت رادیاتور از آب گرم موتورخانه تأمین می شود. دستگاه رادیاتور دارای انواع مختلفی مانند رادیاتور برقی، فولادی، پنلی و آلومینیومی می باشد.
ترموستات موتورخانه
جهت تنظیم دمای آب از ترموستات استفاده می شود. وظیفه ترموستات به اینصورت است که چنانچه دمای آب بیشتر از حد مشخص و معین بالا برود مشعل بصورت خودکار خاموش می شود و به این وسیله دما را ثابت نگه می دارد تا از ترکیدن موتور های دیگ موتورخانه جلوگیری شود.
هوازدا
موتورخانه های خیلی بزرگ برعکس موتورخانه های کوچک از هوازدا جهت گرفتن دی اکسید کربن، اکسیژن و گازهای موجود در آب استفاده می شود. گازهای محلول موجود در آب به خصوص اکسیژن باعث زنگ زدگی و خوردگی بخش های مختلف تأسیسات در موتورخانه ها می شود.
ترمینال های سرما یا گرما
ترمینال سرمایشی و گرمایشی وظیفه انتقال آب گرم یا آب سرد را در محیط ساختمان به عهده دارند. این ترمینال ها مانند رادیاتور می باشند که با توجه به آبی که وارد آنها می شود وظیفه سرمایش و گرمایش خود را انجام می دهند.
طرز کار موتورخانه به چه صورت است؟
سیستم موتورخانه به اینصورت کار می کند که آب بعد از عبور در سختی گیر به چیلر یا بویلر وارد شده، سپس آب سرد یا آب گرم تولید شده در لوله ها به صورت جداگانه قرار می گیرند. بعد از آن به پمپ رسیده که وظیفه آن پمپاژ آب به تمام لوله های آب گرم و آب سرد مصرفی در سیستم های گرمایشی و سرمایشی مانند شوفاژ یا فن کویل می باشد. در نهایت آب با عبور از سیستم، سبب تأمین گرمایش و سرمایش محیط منزل شما در فصول تابستان و زمستان خواهد شد.
چگونه باید بازدهی سیستم موتورخانه را افزایش داد؟
جهت بازدهی بهتر و بیشتر سیستم و نگهداری صحیح از موتورخانه به نکات زیر توجه کنید:
- دقت داشته باشید اندازه مشعل و دیگ با هم تناسب داشته باشند.
- بصورت دوره ای دیگ موتورخانه را تمیز کنید تا رسوب گرفتگی در آن ایجاد نشود.
- تمامی لوله های موتورخانه را باید عایق بندی کنید.
- ترموستات های موضعی مانند شیر ترموستاتیک را بررسی کنید.
- داخل موتورخانه حتماً باید دریچه تهویه هوا وجود داشته باشد. تا دستگاه ها گرم نشوند.
- بهتر است فضای منزل را در حرارت استاندارد بین ۱۸ الی ۲۲ درجه سانتی گراد تنظیم کنید.
- در منزل از پرده های ضخیم استفاده کرده و لباس گرم بپوشید تا از هدر رفت حرارت از طریق پنجره ها جلوگیری کنید.
- دریچه های کولر را مسدود کنید.
- باید هر چند وقت یکبار فن کویل ها و رادیاتور ها را سرویس و هواگیری کنید. بهتر است روی آنها را نپوشانید.
- برای افزایش برگشت حرارت حتماً از یک لایه فویل های آلومینیومی در پشت رادیاتور منزل خود استفاده کنید.
- بهتر است از شومینه استفاده نکنید و حتما دریچه های خروجی آن را ببندید. ولی اگر شومینه استفاده می کنید دمای آن را باید روی ۵۵ درجه سانتی گراد تنظیم کنید. بهتر است جلوی شومینه یک شیشه مقاوم بکشید تا حرارت هدر نرود.
نتیجه گیری
در این مقاله با موتورخانه و تجهیزات داخلی آن بخوبی آشنا شدید. سیستم موتورخانه جهت عملکرد بهتر به سرویس های دوره ای و منظم نیاز دارند. توجه داشته باشید سرویس های دوره ای تجهیزات موتورخانه را فراموش نکنید. می توانید سوالات یا نظرات خود را با قسمت پشتیبانی مطرح کنید تا مجموعه ایبک امداد پاسخگوی شما دوستان عزیز باشند.
موتورخانه چیست؟ و انواع مختلف تجهیزات آن
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
طرز کار موتورخانه به چه صورت است؟
