روز جهانی موسیقی جاز ۱۰ اردیبهشت۱۴۰۲

روز ۳۰ آوریل در سال ۲۰۱۱ میلادی با تلاش سازمان یونسکو تحت عنوان روز جهانی موسیقی جاز و با شعار دیپلماسی به وسیله موسیقی نامیده شد. از سال ۲۰۱۱ تا کنون این روز هر ساله در تعداد زیادی از کشورها با برگزار کردن کنسرت و رویدادهای در ارتباط با موزیک جشن می گیرند. هر سال یکی از شهرهای جهان نیز به عنوان میزبان رسمی روز بین المللی جاز انتخاب خواهد شد.

روز جهانی موسیقی جاز در تقویم

روز جهانی موسیقی جاز در تقویم بین المللی مدت بسیار زیادی است که به رسمیت شناخته می شود، حال زمان آن رسیده که شما هم با این روز بزرگ آشنا باشید و بدانید که روز جهانی موسیقی جاز را در چه زمان باید جشن گرفت.

تاریخ روز جهانی موسیقی جاز در تقویم شمسی:۱۰ اردیبهشت۱۴۰۲

تاریخ روز جهانی موسیقی جاز در تقویم قمری: ۹شوال ۱۴۴۴

بخش اجرایی سازمان یونسکو به خاطر سازمان دادن این روز (که هم اکنون بالغ بر ۱۸۰ کشور جهان در آن عضو هستند) موسسه جز تلونیوس مانک می باشد و به دبیری موسیقی دان بزرگ جاز هربی هنکوک سفیر حسن نیت سازمان ملل در گفتمان فرهنگی برگزار خواهد شد.

اما به چه علتی موسیقی جاز؟

در مقاله روز جهانی موسیقی جاز به سراغ دلیل انتخاب موسیقی جاز خواهیم رفت، موسیقی امروزه به یک خُرده فرهنگ مبدّل شده است. هنرمندان این زمینه دارای سنت و آداب هایی هستند که امکان دارد در خیلی از زمینه های متداول موسیقی (مثل راک، کلاسیک، پاپ و…) به میزان کم تری  به چشم ما بیاید. آدابی که بدون شک برای سازمان  یونسکو نیز قانع کننده بوده است.

در موسیقی جاز،  ویژگی هایی انسانی مانند  احترام متقابل، روحیه همکاری گروهی، عدم تعصب بر عقاید شخصی و پذیرش بسیار برجسته و تمایز می باشد. خصلت هایی که  از محتوای موسیقی یا جغرافیای فرهنگی متمایز می باشند و طبیعتاً برای مردم همه نقاط جهان قابل احترام و ملموس می باشد. همیشه موسیقی را تحت عنوان پدیده و هنری میشناسیم که زبان آن جهانی می باشد و ممکن است موسیقی از  متناسب ترین  نماینده های آن به حساب بیاید.

برای ما که ایرانی هستیم و قسمت مهمی از فرهنگ بومی مان بر میهمان نوازی و خونگرمی استوار می باشد و موسیقی مان به بداهه نوازی و در ادامه آن به رفتن توجه دارد، ممکن است این ویژگی ها برای ما آسان تر قابل درک باشد.

در هر حال هدف از روز بین المللی جاز، نزدیک شدن جوامع و اقوام متفاوت به هم، همزیستی همراه با گفتمان سازنده علی رغم پذیرش تفاوت ها و احترام متقابل می باشد. جدا از اینکه آیا این روز تا چه میزان توانایی این را دارد که در دراز مدت بر شعارهای خود استوار بماند، در برابر نگرش های سیاسی تسلیم نشود و به وسیله مناسبات تجاری و اقتصادی مصادره نشود.

اما نباید انکار کنیم که نخستین هدف آن قابل احترام است و می تواند در روز هایی که “دیگران هراسی” و “برخورد تمدن ها” به جریانی غالب مبدّل شده و جان انسان بی ارزش تر از هر زمانی، به جنبشی صلح طلب تبدیل شود که زبان موسیقی را برای گفتگو برگزیند و هدف آن نابودی نیست، بلکه سازندگی می باشد.

سبک موسیقی جاز

وجود انواع مختلف سبک های موسیقی در جهان سبب این شد تا  دنیا آموزش موزیک  تنوع بیش تری پیدا کند. یکی از این اسلوب های موسیقی در دنیا، سبک موسیقی جاز می باشد. از خصوصیات موسیقی جاز به استفاده کردن از نت های محزون می توانیم اشاره کنیم. نت‌ های محزون در بحث حرفه ای با حروف لاتین به صورت Blue Notes بیان می شوند. جدا از این، سنکُپ از نمونه اصطلاحات متداولی می باشد که در سبک موسیقی جاز دیده می شود.

سنکُپ به مفهوم اتصال کشش ضرب ضعیف به ضرب قوی می باشد. این فرآیند سبب می‌شود که تاکید در ضرب‌ ها ایجاد بشود و به ویژه بخش های ضعیف تر، با تاکید زیاد به  اجرا در بیایند. چنانچه این فرآیند را ادامه بدهید، متوجه حالت خاصی در موسیقی می شوید. که به این حالت، سنکُپ گفته می شود که از خصوصیات بارز موسیقی جاز است.

سایر ویژگی های موسیقی جاز:

• ضرب ‌های کشیده، کوتاه و آهسته در موسیقی جاز را به عنوان یکی از سبک ‌های دارای قدمت و فرعی موسیقی جاز می شناسند.
• وجود داشتن تغییرات داینامیکی بسیار و به کار گرفتن ندا و پاسخ، نشان می دهد که سبک موسیقی جاز می باشد‌.
• اجرا کردن چندین ریتم جدا از هم در موسیقی جاز به فراوانی دیده می شود که به آن، پلی ریتمیک گفته می شود.
• از خصوصیات بارز موسیقی جاز این می باشد که به شکل بداهه نوازی، نواخته می‌شود. بداهه نوازی همان حالتی می باشد که بدون کوچک ترین تنظیم و هماهنگی از قبل، موسیقی نواخته خواهد شد.

موسیقی جاز را در فرهنگ و زبان انگلیسی به شکل jazz می نویسند و با تلفظ جَز می خوانند. تاریخچه به وجود آمدن این سبک، به سال‌ های اخیر تعلق ندارد. اواخر قرن ۱۹ یا اوایل قرن ۲۰، درست همان زمانی می باشد که موسیقی جاز در ایالات متحده آمریکا به وجود آمد. به همین خاطر، اولین شکل موسیقی هنری در آمریکا به موسیقی جاز متعلق می باشد.

سبک موسیقی جاز به سبک ‌های فرعی مختلفی تقسیم می شود که در فهرست زیر، بعضی از انواع آن‌ را می بینید:

• سموث جاز
• سالسا جاز
• آوانگارد جاز
• مُدال جاز
• جاز برزیلی
• سول جاز
• اسید جاز
• فیوژن
• کول جاز
• فری جاز
• بیگ بنگ یا سوینگ
• بی باپ
• دیکسی لند

اتفاقات پیش آمده بعد از پیدایش موسیقی جاز

لازم است اشاره شود که بعد از گسترش یافتن سبک جاز در سر تا سر جهان، فرهنگ بقیه سبک ‌های موسیقی هم به  تحول و تغییر زیادی دچار شد. بنابراین، رشد و پرورش شگرف بقیه سبک‌ های موسیقی، موضوعی دور از انتظار نبود. مثال این تحول و تغییر، به وجود آمدن سبکی از موسیقی به اسم جاز نیواورلینز بود.

سبکی که در سال ۱۹۱۰ به وجود آمد. البته مخلوط چندین دسته از آلت ‌ها و سبک‌ های موسیقی نخستین باعث حضور سبک موسیقی جاز نیواورلینز شد. اگر سازهای بادی برنجی ، گونه موسیقی رَگتایم، موسیقی بلوز و بدیهه نوازی را در کنار هم بگذاریم، این سبک به وجود می آید. بهتر  است بدانید که جاز نیواورلینز در بین سیاهپوستان آمریکا طلوع کرد.

هارد باپ و فَری جاز، اسم دو مورد  از سبک‌ های موسیقی جاز می باشد که در ادامه با تاریخچه آن ها بیش تر آشنا می شوید. در دهه ۱۹۵۰، موسیقی جاز به شکل بداهه نوازی طولانی نشان داده شد که نغمه‌ های استاندارد جاز در آن شنیده نمی شد. در حقیقت، نوازنده در این سبک قصد داشت که احساسات خود را به شکل مستقیم بیان کند. جدا از آنکه خبری از سبک های متداول جاز باشد.

هارد باپ هم زیر مجموعه ای از سبک موسیقی جاز می باشد که در جهت موسیقی بی باپ، ظهور کرد. پیدایش این سبک موسیقیایی، نشان دهنده ریتم اند بلوز، موسیقی گاسپل، بلوز، پیانو و ساکسوفون بوده است.

به کار گرفتن اسلوب‌ های موسیقی در عوض به کار گرفتن آکورد از مُد های موسیقی باعث شد تا زیر مجموعه موسیقیایی به اسم مُدال جاز ظهور پیدا کند. مُدال جاز در اواخر دهه ۱۹۵۰ با به کار گرفتن بداهه نوازی ابداع شد.

همان‌ گونه که از اسم جاز راک فیوژن مشخص می باشد، این سبک از ترکیب بداهه نوازی جاز با سازهای الکتریکی موسیقی راک، نواخته می شود. اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰، سبک موسیقی راک فیوژن ابداع شد. بقیه زیر مجموعه های موسیقی جاز در دهه ۲۰۰۰ در میان نوازندگان محبوب شده اند.

معنی دقیق کلمه جاز

تا به این قسمت از مقاله روز جهانی موسیقی جاز تقریبا با دنیای جاز آشنا شده اید، اما باید به سراغ معنی دقیق کلمه جاز برویم، برای یافتن ریشه کلمه “جاز” لازم است در فرهنگ غرب به جستجو بپردازیم. واژه لاتین jasm به معنی انرژی و روحیه می باشد. استفاده کردن از این کلمه در دهه ۱۸۶۰،  متداول بود. گذشته مربوط به نگارش این واژه به سال ۱۹۱۲ بر می گردد. در آن سال در مقاله لس آنجلس تایمز، یک بازیکن بیسبال، توپ جاز را به این شکل معنا کرد. «به این علت که تلوتلو میخورد و شما به آسانی نمی‌توانید با آن کاری کنید.»

تاریخ به کار گرفتن از واژه جاز به ابتدای سال ۱۹۱۵ مربوط می‌باشد. شیکاگون تریبون موفق شد این اصطلاح خاص موسیقیایی را در مجله اش به چاپ برساند. در پی مصاحبه با رادیو عمومی  که به آن ان‌پی‌آر می گویند، یک موسیقی دان آمریکایی از اصالت این واژه سخن به میان آورد.

بویی بلیک در ادامه بیان کرد: «در جایی آن را جاز صدا کردند در حالی که جاز نبود بلکه جَس بود که کلمه ای نا متناسب  بود و چنانچه شما مفهوم آن را میدانستید در برابر خانم‌ ها از آن واژه استفاده نمی کردید.» در حقیقت، نهاد گویش آمریکایی، واژه جاز را در قرن بیستم برگزید.

اکنون به بحث اساسی تعریف کلمه جاز می رسیم. یاد آوردن  برخی نکته ها به منظور فهمیدن  مفهوم جاز در موسیقی ضروری می باشد. همان گونه که گفتیم، جاز دارای زیر مجموعه ‌هایی می باشد که اشخاص را برای فهمیدن مفهوم آن، با مشکلاتی مواجه می کند. یک توصیف جامع می توان همه ابهامات شما را برطرف کرد.

تراویس جکسون این چنین گفته  که: «جاز، موسیقی ‌ای می باشد که کیفیت ‌های متفاوتی از قبیل سوینگ، بداهه نوازی، تعامل گروهی، بها دادن به صدای خاص هر موسیقی دان و پذیرا بودن در مقابل امکانات موسیقایی متفاوت را شامل می‌شود.»

موسیقی جاز به کجا تعلق دارد؟

بعد از اینکه بصورت کامل با تاریخچه روز جهانی موسیقی جاز و خود موسیقی جاز آشنا شدید وقت آن رسیده بدانید که این سبک موسیقی به کجا تعلق دارد، گذشته موسیقی جاز به غرب آفریقا متعلق است. سیاهپوستان آمریکایی هم پدید آورنده بقیه سبک های موسیقیایی به نام رَگ‌تایم و بلوز می باشند. این سبک  در اوایل سده بیستم پدیده آمد. سپس در بین سیاهان آمریکایی متداول شد. از آن زمان به بعد تا امروز، این سبک از موسیقی دچار تحول  و تغییر های  زیادی شده است.

سخن آخر

در مقاله روز جهانی موسیقی جاز بصورت کامل به شما جاز را شرح دادیم و دانستید که این سبک از موسیقی چقدر هیجان انگیز است، موسیقی علاوه بر اینکه  نشاط  ایجاد می کند توانایی ایجاد انگیزه ای  برای دستیابی به اهداف می باشد. در این مقاله به شما در مورد تاریخ رسمی روز جهانی موسیقی جاز  در تقویم، دلیل نامگذاری آن و تاریخچه جاز مطالبی را بیان کردیم.

امیدواریم برای شما دوستان گرامی مفید بوده باشد.