روز جهانی موزه و گردشگری 28 اردیبهشت 1402
با گذشت زمان و دوره های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و… در هر کشور، میراث و اشیا، گران قیمت و با ارزشی به جا مانده است و این میراث، گاهی میتواند یک سند برای اثبات تاریخ و گاهی یک اثر ارزشمند برای تداعی چگونگی تاریخ باشد. هر کشوری برای بزرگداشت و حفاظت از میراث خود، فضاهایی را تحت عنوان موزه طراحی کرد که این موزهها به شدت مورد توجه و استقبال گردشگران و توریستها قرار گرفت.
در این مقاله قصد داریم تا با معرفی روز جهانی موزه، به ارتباط موزه و صنعت گردشگری بپردازیم، پس با ما همراه باشید:
روز جهانی موزه و گردشگری در تقویم
روز جهانی موزه و گردشگری در تقویم کشور عزیزمان و همچنین تقویم جهانی به ثبت رسیده، در سال ۱۹۷۷ برای اولین بار در مسکو این روز را نامگذاری کردند و به صورت رسمی آن را در لیست مناسبت های جهانی قرار دادند.
روز جهانی موزه و گردشگری در تقویم ایران : ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲
روز جهانی موزه و گردشگری در تقویم جهانی : ۱۸ مه ۲۰۲۳
تاریخچهای از موزهها
کلمهی موزه را فرانسویان از ریشهی لغت یونانی گرفتهاند. موزه نام تپهای در آتن بوده است که در آن عبادتگاهی برای موزه ها ساخته شده بود. اما موزه مکانی است که در آن آثار مختلف تاریخی نگهداری میشود. با اینکه موزه مکانی فرهنگی محسوب میشود، با آثاری که دارد، میتواند تمام ابعاد سیاسی، اجتماعی و… در تمام دوران تاریخ یک کشور را درون خود جای دهد.
معماران معتقد بودند که موزه علاوه بر جنبهی حفاظتی، باید جنبهی نمایشی و بازدیدی نیز داشته باشد. به همین دلیل طراحیای را انجام میدادند که در آن مسیر حرکت و چرخش بازدید کنندگان در اولویت باشد.
- در اواخر قرن سوم قبل از میلاد اولین موزه توسط بطلمیوس اول در شهر اسکندریه تاسیس شد. این موزه در گوشهای از کاخ پادشاهی ساخته شد و بیشتر به عنوان کتابخانه از آن استفاده میشد. این پادشاه در موزهای که ایجاد کرده بود، کتابهای فلسفی زیادی را منتشر میکرد تا پژوهشگران و دیگر مردم را به آگاهی فلسفی برساند.
- پس از آن دیگر رومیان و امپراطوران روم، به دلیل علاقه به داشتن کلکسیون، به ایجاد موزههای متعدد روی آوردند.
- در نهایت در سال ۱۷۹۲ میلادی اجلاس N.C در کشور فرانسه تشکیل شد و در آن عنوان شد تا همهی کشورها برای حفاظت از میراث تاریخی و ارزشمند خود، مکانهایی را تحت عنوان موزه ایجاد کنند.
اولین موزه در ایران
در دورهی قاجار، ناصرالدین شاه با سفر به کشور های دیگر و بازدید موزههای اروپایی، تصمیم گرفت در سال ۱۲۴۹ اولین موزه در ایران را تاسیس کند. او ابتدا تالار کاخ گلستان را با الهام از موزههای اروپایی و معماری اروپا به محل جمعآوری اشیا و غنیمتهای با ارزش جنگی تبدیل کرد. سپس اقدام به ساخت اولین موزهی ایران با عنوان موزهی همایونی کرد. او با این کار، برای اولین بار واژهی فرانسوی موزه را وارد ایران کرد. اما این موزه زیاد جنبهی عمومی و رسمی نداشت.
به همین دلیل در سال ۱۲۹۰ اولین موزهی رسمی و عمومی ایران با عنوان موزهی ملی ایران توسط مرتضی قلیخان تاسیس شد. این موزه که در مدرسهی دارالفنون ساخته شد شامل ۷۲ مورد از اشیا قیمتی بازمانده در آن زمان بود و اکثرا شامل قالی و قالیچههای گران قیمت بود.
روز جهانی موزه و میراث فرهنگی
با گذر زمان و تاسیس موزههای مختلف، ارزشهای فرهنگی هر کشور مورد توجه جهان قرار گرفت و شناختهتر شد. به همین دلیل در سال ۱۹۶۵ شورای بینالملل ایکوموس (icomos) در ورشو تاسیس شد تا از موزهها و میراث فرهنگی سراسر جهان محافظت کند. این کمیته در دوازدهمین مجمع خود روز ۱۸ می یا ۲۹ اردیبهشت را به عنوان روز جهانی موزه و میراث فرهنگی انتخاب کرد. در نهایت این روز و این عنوان در تقویم تمامی کشور های متحد سازمان ملل به ثبت رسید.
روز ملی موزه و گردشگری ایران
با گسترش موزه در سراسر دنیا، مردم جوامع مختلف با فرهنگ و تاریخ کشور های مختلف آشنا شدند و همین امر باعث شد تا گردشگران و توریستها بخواهند از نزدیک موزههای مورد علاقهی خود را بازدید کنند. کم کم با گسترش توریسم و گردشگری، کلمهی موزه و گردشگری در کنار یکدیگر قرار گرفتند.
در ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۸۱ همزمان با روز جهانی موزه، کمیتهی ملی ایکوموس ایران تشکیل شد. این کمیته در جهت ترویج فرهنگ موزه شناسی و بازدید و مطالعه در زمینه موزه و میراث فرهنگی کشور فعالیت خود را آغاز نمود.
این کمیته در روز ۲۹ اردیبهشت هر سال، بازدید از موزهها را رایگان میکند و در آن روز برنامههای فرهنگی و علمی زیادی را در موزههای کشور اجرا میکند.
بازدید کنندگان موزه
با فرهنگ سازی مناسب ارگانها و سازمانهای مرتبط، تعداد بازدید کنندگان موزه روز به روز درحال افزایش است. اما اگر بخواهیم بازدید کنندگان را دسته بندی کنیم، به سه قسم تقسیم میشوند:
گردشگران داخلی
بخش مهم و اعظمی از بازدید کنندگان، گردشگران ساکن همان کشور هستند که برای طی کردن اوقات فراغت خود و همچنین آشنایی با فرهنگ کشور خود، به صورت انفرادی یا دسته جمعی از موزههای کشور خودشان بازدید میکنند.
توریستها
توریسم همواره یکی از مهمترین راههای کسب درآمد در کشور بوده. در ایران به دلیل فرهنگ و تاریخ چند هزار ساله و ۴ فصل بودنش، یکی از کشور های مدنظر توریستها است. توریستهایی که وارد ایران میشوند، معمولا برای شناخت بیشتر تاریخ و فرهنگ ایران به سراغ موزههای معروف این کشور میروند.
پژوهشگران
سالانه پژوهشگران و دانشجویان علاقه مند زیادی از موزهها بازدید میکنند. در بین این پژوهشگران، توریستهای زیادی نیز دیده میشوند. این پژوهشگران مقالات، کتابها و مستندات زیادی در زمینهی موزهها ارائه دادهاند.
موزههای معروف ایران
- موزه ملی ایران: این موزه شامل دو ساختمان با عنوانهای موزهی ایران باستان و موزهی باستان شناسی و هنر اسلامی ایران است. اشیا موجود در این موزه مربوط به دورههای مختلف تاریخی و اسلامی است. این موزه واقع در خیابان امام خمینی، ابتدای خیابان سی تیر میباشد.
- موزه ملی ملک: این موزه توسط حاج حسین ملک وقف آستان قدس رضوی شده و بزرگترین موزهی ایران به حساب میآید. مهمترین و شاخصترین آثار این موزه، مجموعه نسخ های خطی دورههای مختلف تاریخی است. همچنین میراثی چون سکهها، ظروف، تمبرها، نقاشیها و… در این موزه دیده میشود. این موزه در باغ ملی تهران قرار دارد
- موزه هنر های معاصر: این موزه همانطور که از اسمش مشخص است، شامل آثار هنری مدرن خارج از اروپا و آمریکای شمالی است. همچنین این موزه آثار هنری نوگرا و معاصر ایران را نیز در خود جای داده است. موزه هنر های معاصر واقع در خیابان کارگر شمالی و در پارک لاله است.
جمع بندی
در این مقاله از مجله تاریخی ایبک سعی کردیم تا به موضوع موزه و گردشگری در ایران و دنیا بپردازیم و تحت عنوان روز جهانی موزه و گردشگری، به معرفی موزههای مهم ایران و اهمیت این موزهها پرداختیم، لازم است بدانید موزه در دنیای امروز از اهمیت بالایی برخوردار است، موزه ها فرهنگ و تمدن سال های زیاد یک کشور را همواره درون خود نگهداری میکنند، موزه ها همواره در زندگی انسان از اهمیت بالایی برخوردار هستند پس زمانی که به چنین مکان هایی مراجعه میکنید، با دقت بسیار از وسایل دیدن کنید و سعی کنید به هیچ کدام از وسایل تاریخی نزدیک نشوید و از فاصله مشخص شده برای تصویر برداری استفاده کنید، چرا که این آثار تمام فرهنگ گذشته یک کشور به حساب می آیند.
روز جهانی موزه و گردشگری
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
مقاله ای برای آشنایی با روز جهانی موزه و گردشگری