مخزن تحت فشار به مخزن فایبرگلاس یا فلزی می گویند که دارای ظرفیت های ۲ لیتری تا ۵۰۰ لیتری می باشد. مخزن تحت فشار را روی پمپ و یا در کنار آن قرار می دهند و وظیفه آن نگه داشتن جریان آب با فشار زیاد پیش از روشن کردن پمپ می باشد. این مخزن می تواند به کاهش آلودگی صوتی در پمپ ها کمک کند و مصرف انرژی را تا حد زیادی کاهش دهد. بسیاری از ایرادات پمپ آب می تواند به مخزن تحت فشار مربوط باشد. برای آنکه ایرادهایی مانند کاهش فشار پمپ آب، وجود نشتی، یکسره کار کردن و یا دیر روشن شدن پمپ را بررسی کنید می توانید به سراغ مخزن تحت فشار بروید.
مخزن تحت فشار چیست و چه عملکردی دارد؟
مخزن تحت فشار بر اساس تعداد واحدهای ساختمان می تواند اندازه کوچک و یا بزرگی داشته باشد. به صورت کلی اندازه مخزن های تحت فشار را با لیتر می سنجند. معمولاً مخزن تحت فشار در اندازه های ۱۰، ۲۰، ۳۰ و یا اندازه های خیلی بزرگ ۲۰۰ لیتری وجود دارد که بیشتر از این مخزن ها برای مصارف کارخانه استفاده می شود. بهترین ابعاد و حجم مخزن تحت فشار برای خانه های مسکونی که از چهار طبقه بیشتر نیستند ۴۰ تا ۶۰ لیتر می باشد. فشار در مخزن می تواند به دو شکل ایجاد شود.
- توسط تیوب
- توسط دیافراگم
این مخزن ها به صورت دائمی حجم مشخصی از آب را با هوایی که در پشت آن قرار دارد به صورت تحت فشار حفظ می کند و وقتی که شیر آب توسط یکی از واحدها باز می شود مخزن پر فشار می تواند آب را با فشار زیادی خارج کند و پس از آنکه فشار کاهش پیدا کرد پمپ اجازه پیدا می کند تا روشن شود. 
این مخزن ها نیز مانند دیگر سیستم های برقی نیاز به سرویس کردن منظم دارند. مخصوصاً مخزن های تیوپی که به علت استهلاک و تماس مکرر با دیواره مخزن ممکن است هر لحظه سوراخ شوند و یا آسیب جدی ببینند. مخزن دیافراگمی را از این نظر می توانیم پر ریسک تر بدانیم و کمتر در معرض خرابی قرار دارد.
حالا که چگونگی کارکرد مخزن تحت فشار را متوجه شدید بهتر است از مزایای آن آگاه شوید.
مخازن دیافراگمی
در مخزن های دیافراگمی یک پرده لاستیکی بین آب و هوا داخل مخزن قرار داده شده است و مخزن را به دو قسمت آب و خشکی تقسیم بندی کرده است. روی بخش خشک مخزن یک شیر قرار داده شده است که توسط آن فشار هوا با فشار زیاد به تانک وارد می شود. یک خروجی هم در قسمتی که حاوی آب است وجود دارد که به پمپ متصل شده است. زمانی که پمپ شروع به کار می کند هوایی که در پشت آن قرار دارد زیادتر می شود و هنگامی که هوا به فشار مد نظر رسید در این مرحله پمپ خاموش می گردد و زمانی که آب دیافراگم مصرف می شود مجدداً به حالت اول باز خواهد گشت. این مخزن ها از نظر ساختاری استحکام و دوام زیادی دارند و نسبت به مخزن های تیوپی بهترند. همانطور که گفتیم جنس این تانک ها از فایبرگلاس یا فولاد می باشد. مدل های فولادی جدید معمولاً ارزان تر هستند و کمتر به سرویس نیاز پیدا می کنند.
مخازن تیوپی
مخازن تیوپی که نام دیگر آنها مخازن بالونی می باشد یک تیوب داخل مخزن دارند که باعث می شود آب تحت فشار باقی بماند. مخازن تیوپی نسبت به مخازن دیافراگمی دارای عملکرد کمتری می باشد.
روش عملکرد مخزن تحت فشار
معمولا در این مخزن ها آب با فشار زیادی توسط پمپ به تیوب مخزن وارد می شود و هنگامی که شیر یک واحد باز شود آب با فشار زیادی از مخزن بیرون می آید و مجدداً مخزن شارژ خواهد شد. ۵ تا ۱۰ لیتر آب توسط مخزن در مرحله اولیه تامین می شود. 
وقتی که مخزن تخلیه شد به صورت همزمان مجدداً باید شیر آب باز شده و این بار به صورت مستقیم پمپ فرمان روشن شدن را می دهد و آب را پمپاژ می نماید. بعد از آن پمپ تا زمانی که مخزن کاملاً پر شود همچنان روشن خواهد ماند.
روند کار مخزن پر فشار
- در مرحله اول مخزن آب توسط پمپ پر خواهد شد.
- پمپ آنقدر به کار خود ادامه می دهد تا وقتی که فشار مخزن به حد کافی برسد.
- پس از آن پمپ خاموش خواهد شد و آبی که داخل مخزن وجود دارد آماده استفاده می گردد.
- حالا شیر آب مصرفی باید باز شود و به جای پمپ، مخزن آب لازم برای منزل را تامین می کند و این کار تا زمانی که فشار آن به صفر برسد ادامه پیدا خواهد کرد.
- زمانی که فشار مخزن به صفر رسید مجدداً پمپ کار خود را شروع می کند و به علت آنکه شیر هنوز هم باز است پمپ می تواند به صورت مستقیم آب را تامین نماید.
- در این مرحله شیر بسته می شود.
- مخزن تا جایی که ظرفیت مشخص آن می باشد بارگیری خواهد شد به عنوان مثال تا ۵۰ لیتر
- پس از آن پمپ خاموش شده و فشار مخزن مجدداً تکمیل می گردد و آماده تامین آب می شود.
ساخت مخزن تحت فشار
مخزن تحت فشار سه قسمت پوسته، تیوب و فلنچ دارد.
- پوسته بیرونی
مخزن معمولا ورق یک و نیم میلیمتری دارد و پس از آنکه زیر دستگاه پرس مخصوص قرار می گیرد به شکل دو عدسی متقارن ساخته شده و پس از آن با ربات جوشکاری می شود و به یکدیگر اتصال پیدا می کند. پس از آن جوش ها باید تست شوند و در مرحله بعد تیوب و فلنچ روی منبع قرار داده شده و نصب می گردد.
- بدنه مخزن تحت فشار
همانطور که گفتیم بدنه مخزن تحت فشار از پوسته استیل بسیار مقاوم که آستر داخلی آن پلی پروپیلن می باشد ساخته شده است. دلیل استفاده کردن از آستر در مخزن تحت فشار جلوگیری از تداخل آبی که داخل مخزن وجود دارد با لایه استیل می باشد و در نتیجه از خوردگی و پوسیدگی آن پیشگیری می کند.
- تیوب یا دیافراگم
امروزه مخزن های تحت فشار مدرنی وجود دارند که با تیوب و یا دیافراگم ساخته شده اند. به علت همین طراحی، باعث شده تا از حل شدن هوا داخل آب منبع و افت فشار آب تا حد زیادی جلوگیری شود. تیوب مخزن تحت فشار را از جنس با کیفیت و مرغوبی می سازند و برای مصارف آب بهداشتی مورد استفاده قرار می دهند زیرا وجود تیوب در مخزن تحت فشار می تواند از آلوده شدن آب جلوگیری کند. فشار بادی که داخل مخزن تحت فشار قرار دارد در این محصولات معمولاً در کارخانه تنظیم گردیده است.
- فلنچ
فلنچ نیز یکی از انواع فیتینگ می باشد که شکل آن دیسکی است و چند عدد پیچ دارد. از فلنچ جهت اتصال دادن دو بخش فلزی استفاده می شود. فلنچی که در مخزن تحت فشار استفاده شده است نیز به همین شکل می باشد و با پیچ نگهدارنده به پوسته مخزن متصل گشته است. البته در بعضی از موارد نیز قطعات مخازن تحت فشار خاص و با کیفیت با پرس به همدیگر متصل شده اند و در این موارد ریسک سوراخ شدن و نشتی آب نیز تا حد زیادی کاهش پیدا می کند. اما تعمیرات و نگهداری از آن هزینه های بیشتری دارد. نکته مهم این است که قطعات مخازن تحت فشار می توانند فشاری بین ۱۰ تا ۱۵ بار را تحمل نمایند.
کاربرد مخازن تحت فشار
یکی از اصلی ترین و اساسی ترین کاربردهای منبع تحت فشار این است که در تعداد دفعاتی که پمپ استارت می خورد و روشن و خاموش می شود کاهش ایجاد خواهد شد. در نتیجه پمپ نیز کارکرد کمتری دارد و طول عمر و ماندگاری آن بیشتر می شود. عملکرد مخزن تحت لاستیکی فشار به این صورت است که تیوپی لاستیکی دارد که داخل مخزن قرار گرفته و پشت تیوب معمولاً هوای متراکم وجود دارد.
پس از آنکه پمپ روشن می شود درون تیوب پر از آب شده و زمانی که شیر خروجی باز می شود فشار هوایی که پشت تیوب قرار دارد به تخلیه شدن آب درون آن کمک می کند. پوسته مخزن هم از ورق فلزی یک و نیم میلیمتری ساخته شده است و اگر محل قرار گرفتن آن از نور خورشید دور باشد طول عمر زیادی خواهد داشت. همانطور که گفتیم مخزن ها در اندازه ها و ابعاد مختلفی وجود دارند و بر اساس کاربرد آنها در مصارف خانگی و یا صنعتی می توان اقدام به تهیه مخزن نمود. پر مصرف ترین و پر کاربردترین حجم برای مصارف خانگی سایز ۲۴ لیتری می باشد که معمولاً برای یک آپارتمان ۳ طبقه ای مناسب است.
سخن پایانی
مخزن تحت فشار و یا منبع تحت فشار از مهم ترین قطعات اتصال یافته به پمپ آب می باشد که سیستم آبرسانی به منازل و یا کارخانه ها را انجام می دهد. این مخزن باعث می شود که آبرسانی آسان تر و بهتر صورت گیرد و همچنین کارکرد و از سرعت غیر ضروری الکتروموتور پمپ نیز تا حد زیادی جلوگیری می کند. در نهایت پمپ می تواند عمر طولانی تر و کارکرد بهتری داشته باشد. علاوه بر آن منبع تحت فشار باعث تثبیت فشار آب شده و همچنین سطح فشار آب در گردش پمپ را نیز ثابت نگه می دارد. مخازن تحت فشار در برندها، رنگ ها و ابعاد گوناگونی در بازار وجود دارند.
مخزن تحت فشار چیست؟
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
مخزن تحت فشار چیست؟ نحوه عملکرد مخزن تحت فشار
