اثرات زیست محیطی بلوک‌های بتنی | جایگزین بلوک‌های بتنی

چنانچه طراح و معمار می‌باشید، می‌دانید که بین مصالح ساختمانی بسیار زیاد می‌توانید انتخاب خود را داشته باشید. بتن از جمله مصالح ساختمانی می‌باشد که از ماسه، شن، سیمان و آب و همچنین مقدار سنگدانه تشکیل گردیده است. می‌توان گفت که پس از آب در جهان دومین ماده پرمصرف بتن می‌باشد. بتن یک ماده مقرون به صرفه و همه کاره است که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از بهترین مصالح ساختمانی بلوک‌های بتنی هستند که استفاده از آنها مزایای زیادی دارد. قبل از اینکه از هر کدام از مصالح ساختمانی استفاده نمایید، بهتر است که در مورد اثرات زیست محیطی آن اطلاعاتی داشته باشید.

مزایای بلوک‌های بتنی

همانطور که گفته شد بلوک‌های بتنی از جمله بهترین مصالح ساختمانی می‌باشند که در ساخت و ساز روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرند و استفاده از آنها بسیار رایج می‌باشد. از دلایلی که بلوک بتونی به عنوان بهترین مصالح ساختمانی برای معماران شناخته می‌شود، می‌توان به این موارد اشاره نمود:

بلوک‌های بتنی مقاوم در برابر احتراق

بلوک‌های بتنی از جمله مصالح ساختمانی می‌باشند که در برابر گرمای شدید و آتش سوزی بدون از دست دادن شکل خود یا آتش گرفتن مقاومت می‌کنند. بلوک‌های بتنی که از آتش سوزی‌های بسیار بزرگ بازیافت شده است را می‌توان مجدد به ماده درخشان دیگر تبدیل کرد و مورد استفاده قرار داد.

مقرون به صرفه بودن بلوک‌های بتنی

در مواقعی که معماران مصالح ساختمانی خود را انتخاب می‌کنند یکی از موارد بسیار مهمی که به آن توجه می‌کنند، مقرون به صرفه بودن آن می‌باشد. بلوک‌های بتنی از جمله مصالح ساختمانی ارزان محسوب می‌شود و در نتیجه برای انجام پروژه‌های کم هزینه و مناسب می‌باشد.

تطبیق پذیری بلوک‌های بتنی

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم بلوک‌های بتنی این است که می‌توان به شکل‌های مختلف آن را پرس کرد و در ساخت و ساز عملکرد آنها همیشه تضمین شده می‌باشد. بلوک‌های بتنی هم در شکل‌های گوناگون و هم در رنگ‌های بسیار زیاد وجود دارند و بافت سطحی بلوک‌های بتنی برای مصرف‌های خارجی و داخلی شگفت انگیز می‌باشد.

عایق حرارتی و صوتی

دیوارهای بتنی و بلوک‌های بتنی عایق‌های صوتی بسیار خوبی می‌باشند. بنابراین برای فضاهای مشترک مثل مجتمع‌های آپارتمانی، خوابگاه‌ها و… از بهترین مصالح ساختمانی می‌باشند. استفاده از بلوک‌های بتنی موجب می‌شود که برای ساکنان حریم خصوصی فراهم شود. بلوک‌های بتنی همچنین عایق حرارتی نیز می‌باشند. آنها بسیار متراکم بوده و در مدت زمان طولانی گرما را می‌توانند ذخیره کنند.

ضد آب بودن بلوک‌های بتنی

بلوک‌های بتنی در مواقعی که در معرض دمای بسیار پایین و باران قرار می‌گیرند، ممکن است که در طولانی مدت آسیب‌هایی ببینند، ولی جذب آب آنها پایین‌تر است. با این حال چنانچه بلوک‌های بتنی جذب آب داشته باشند آب را تهویه کرده و راحت تمیز خواهند شد. برای افزایش کشش سطحی بلوک‌های بتنی افزودنی‌های خاصی استفاده می‌کنند و به این ترتیب از جذب آب بلوک‌های بتنی جلوگیری می‌کنند.

بلوک‌های بتنی در طراحی داخلی

از بلوک‌های بتنی فقط برای ساختن دیوارها استفاده نمی‌شود. می‌توان در طراحی داخلی نیز می‌توان از بلوک‌های بتنی استفاده کرد و یا حتی در برخی مواقع به عنوان مبلمان نیز استفاده می‌شود. شما می‌توانید به شیوه‌های گوناگونی گلدان، نیمکت و میز را با استفاده از بلوک‌های بتنی بسازید. یکی از راه‌های مطلوب برای مراقبت از محیط زیست استفاده از بلوک‌های بتنی قدیمی می‌باشد.

اثرات زیست محیطی استفاده از بلوک‌های بتنی

وقتی از بلوک‌های بتنی استفاده می‌شود به محیط زیست به خودی خود آسیب وارد نخواهد کرد، اما فرایند تولید بلوک‌های بتنی به محیط زیست آسیب زیادی وارد می‌کند. صنعت سیمان در جهان حدود پنج درصد گاز CO2 منتشر می‌کند و پس از حمل و نقل سومین منبع بزرگ انتشار CO2 می‌باشد.

برخی از افراد معتقد هستند که وقتی از بتن بیش از اندازه استفاده می‌شود منظره‌های طبیعی از بین می‌رود و موجب آلودگی بستری خواهد شد. اما در حقیقت استفاده بیش از اندازه و یا نادرست از هر مصالح ساختمانی موجب آسیب دیدن محیط زیست خواهد شد.

بتن امکان دارد که بر محیط زیست اثرات بسیار مضری داشته باشد، اما در ساخت و ساز نیاز به بتن وجود دارد و این موضوع موجب شده است که دانشمندان و طراحان به فکر استفاده از بلوک‌های بتنی سازگار با محیط زیست باشند.

بیشتر مصالح ساختمانی از منابع زمینی استخراج می‌گردند، اما بیست درصد از سنگ‌ریزه‌ها، ماسه‌ها و شن‌ها از لایروبی دریا به دست آورده می‌شوند. استفاده بیش از اندازه از مصالح زمینی موجب تخریب چشم‌اندازها، تخلیه منابع، مصرف انرژی و آب می‌گردد. استخراج دریایی موجب می‌شود در بلند مدت فرسایش ساحلی و مباحث دیگر زندگی دریایی شود.

تأثیر بلوک‌های بتنی در گرمای زمین

فرآوری بلوک‌های بتنی به علت استفاده از سیمان تاثیر زیست محیطی ایجاد می‌کند. سیمان در حدود پنج الی هفت درصد کربن دی اکسید جهانی را موجب می‌گردد. چهل درصد فراوری سیمان به علت استفاده از سوخت‌های فسیلی مانند زغال سنگ می‌باشد.

کاهش اثرات زیست محیطی

برای سیمان بهترین جایگزین خاکستر حاصل از انفجار در کوره گرانول زمینی می‌باشد که می‌تواند در ترکیبات بتونی به عنوان جایگزین سیمان مورد استفاده قرار بگیرد.

در بازار محصولاتی وجود دارد که از ترکیب مصالح دست نخورده و مصالح قابل بازیافت فرآوری شده‌اند. برای کاهش تأثیر زیست محیطی بلوک‌های بتنی بهتر است که از مصالح بازیافتی استفاده شود.

مصالح ساختمانی دست دوم مصالحی می‌باشند که از عملیات صنعتی و یا استخراج‌های دیگر به دست آمده‌اند. استفاده از مصالح دست دوم مثل ماسه‌های ریخته‌گری، ضایعات معدن و خاکستر حاصل از انفجارها در بلوک‌های بتنی موجب می‌شود که تقاضا برای مصالح طبیعی کمتر شود.

تاریخچه بلوک‌های بتنی

در ایالات متحده برای تولید اولین بلوک‌های بتنی از مخلوط سیمان و ترکیباتی مانند مواد باطله فرایندهای صنعتی مثل زغال نیم سوز کوره‌های زغال سنگ و تفاله شیشه استفاده شده است. این بلوک‌های بتنی اولیه دارای وزن سبکی بودند. به علت قیمت ارزان و استفاده آسان از آنها در بین اکثر افراد محبوبیت زیادی پیدا کرد.

پس از سال ۱۹۵۰ وقتی که استفاده از مصالح ساختمانی مقرون به صرفه و ارزان‌تر به میان آمد استفاده از بلوک‌های بتنی به صورت چشمگیر و گسترده جایگزین آجرها شد. امروزه در بین بلوک‌های بتنی تنوع زیادی دیده می‌شود که این تنوع در استفاده از این مصالح ساختمانی در دیوارهای حفره‌دار، پی‌ریزی دیوارها، دیوارهای جداکننده و دیوارهای یکدست مشاهده می‌گردد و در ساخت کفپوش بتنی به عنوان مولفه اصلی مورد توجه قرار می‌گیرد. مزیت بلوک‌های بتنی در کمتر کردن صدا، عایق‌بندی و استقامت آنها می‌باشد.

انواع جایگزین بلوک‌های بتنی

• بلوک‌های لانه زنبوری

سال‌های زیادی است که بلوک‌های لانه زنبوری به عنوان پرکاربردترین مؤلفه‌های ساخت دیوار در اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای ساخت لایه‌های داخلی دیواره‌های حفره‌دار از این بلوک‌ها استفاده می‌کنند. همچنین می‌توان به عنوان لایه تکی برای دیوارهای اصلی که وظیفه تحمل بار ساختمان را دارند استفاده نمود.

از بلوک‌های لانه زنبوری می‌توان در عملکردهایی که به بلوک‌های بتنی مشابه است، استفاده نمود. این بلوک‌ها مثل ساختارهای سلولی از چندین سوراخ عمودی تشکیل گردیده‌اند که موجب افزایش عملکرد گرمایی و کاهش متریال‌های استفاده شده، می‌گردند.

از مزایای استفاده از بلوک‌های لانه زنبوری به جای بلوک‌های بتنی می‌توان به خاصیت عایق‌بندی مناسب، قابلیت بازیافت، قابلیت استفاده دوباره در صورت عدم شکستگی و استفاده از ملات آهک، کاهش انرژی در مقایسه با بلوک‌های بتنی اشاره نمود.

از معایب استفاده از بلوک‌های لانه زنبوری به جای بلوک‌های بتنی می‌توان به تجدید ناپذیر بودن مواد آن، موجب فرسایش زمین شدن و آسیب پذیری بالا اشاره نمود.

• بلوک پوکه معدنی

بلوک‌های معدنی به تازگی وارد بازار شده‌اند، ولی با توجه به تکنولوژی که چندین سال مورد استفاده قرار گرفته شده است پایه ریزی گردیده‌اند. برای تولید بلوک‌های پوکه معدنی از سیمان، آهک و پوکه استفاده می‌گردد.

از مزایای استفاده از بلوک‌های پوکی معدنی می‌توان به عایق بودن آن، حجم گرمایشی بالا، تجدید پذیر بودن، قابلیت تجزیه زیستی و وزن سبک آنها اشاره نمود.

از معایب بلوک‌های پوکه معدنی می‌توان به این موارد اشاره نمود که این بلوک‌ها تقریباً تست نشده هستند و موجب گرمایش زمین می‌گردند.

• بلوک‌های خاک رس ضد حریق

بلوک‌هایی که از خاک رس ضد حریق ساخته شده‌اند به عنوان جایگزین بلوک‌های بتنی در ساختمان سازی مدرن معروف نمی‌باشند و با محدودیت‌هایی که دارند برای دیوارهایی که بار ساختمان را تحمل می‌کنند، مناسب نمی‌باشند. بلوک‌های خاک رس ضد حریق برای ساختارهای فریم‌دار و دیوارهای جداکننده داخلی مناسب هستند.

استفاده از بلوک‌های خاک رس ضد حریق به جای بلوک‌های بتنی می‌تواند مزایایی مانند نیاز به انرژی کمتر، قابلیت بازیافت، حجم گرمایی بالا، عایق بودن برای صدا را داشته باشند.

از معایب این بلوک‌ها نیز می‌توان به این موارد اشاره کرد که مواد آن تجدید پذیر نیست و استخراج بیش از اندازه خاک رس موجب فرسایش زمین خواهد شد و برای ساخت دیوارهای اصلی گزینه مناسبی نمی‌باشد و قابلیت دسترسی محدودی نیز دارد.

سخن تکمیلی

صنعت بتن سازی از تولیدکنندگان اصلی دی اکسید کربن که قوی‌ترین گاز گلخانه‌ای است، می‌باشد. همچنین بتن موجب می‌شود که لایه‌های بارور زمین آسیب ببیند. اجزای اصلی بتن سیمان می‌باشد که تأثیرات زیست محیطی خود را دارد و در مورد بتن نیز صادق می‌باشد.

استفاده از بلوک‌های بتنی به دلیل تطبیق پذیری، عایق حرارتی و صوتی بودن، مقرون به صرفه بودن و… امروزه بسیار گسترش پیدا کرده است. حتی در طراحی داخلی نیز از بلوک‌های بتنی استفاده می‌شود. استفاده بیش از اندازه و یا نادرست از هر مصالح ساختمانی مانند بلوک‌های بتنی موجب آسیب دیدن محیط زیست خواهد شد.