معماری یکی از علوم قدیمی برجسته جهان می باشد که نقش مهمی در شکل دهی به محیط زندگی انسان ها دارد. علم و هنر معماری در مورد طراحی و ساخت ساختمان ها و همچنین فضاهای خصوصی و عمومی به شکلی موثر و خلاقانه می باشد. امروزه رشته معماری به عنوان یک رشته هنری بین عموم مردم شناخته می شود و بسیاری از افراد نیز به آن علاقه دارند ولی معماری دقیقاً به چه معناست؟ چرا دارای اهمیت زیادی می باشد؟
تعریف معماری چیست؟
اگر بخواهیم به زبان ساده معماری را تعریف کنیم می توانیم بگوییم که معماری علم و هنر طراحی و همچنین ساخت ساختمان ها می باشد. در یک تعریف زیبا می توانیم بگوییم معماری علم و هنر مربوط به طراحی و ساخت ساختمان ها و سازه هایی با هدف های گوناگون از قبیل تجاری، مسکونی، فرهنگی و … است. در این علم به کمک شناخت و تکنولوژی های مختلف به طراحی و اجرا در محیط هایی ایمن با کیفیت و زیبا پرداخته می شود. امروزه مفهوم معماری چیزی فراتر از ساختمان ها می باشد. از این علم به صورت فراگیر در طراحی فضاهای عمومی، شهرها، نمای منازل و یا حتی داخل خانه ها بهره برده می شود. در واقع می توان گفت معماری یک علم و رشته درسی می باشد که در پی ایجاد فضایی منسجم، کارآمد و زیبا است تا انسان ها بتوانند از طریق آن در محیط زندگی خود تعامل ایجاد کنند.
معماری هنر است یا علم؟
در پاسخ به این سوال می توانیم بگوییم که در واقع معماری هم هنر است و هم علم. معماری علم و هنری است که از آن در ساخت و طراحی ساختمان ها و فضاهای مختلف بر اساس مفاهیم، ارزش ها و ایدئولوژی های مخصوصی عمل می نماید.
رشته معماری نه تنها در محیط زیست تاثیرات فیزیکی و ظاهری ایجاد می نماید بلکه روی کیفیت زندگی، تعاملات و ارتباطات اجتماعی نیز تاثیر گذار می باشد. معماری با بهره گرفتن از هنر، علم و فناوری و همچنین استفاده درست از منابع می تواند به بهبود محیط زیست و بهبود کیفیت فضا کمک کند.
تاریخچه معماری
اگر بخواهیم در رابطه با تاریخچه علم معماری صحبت کنیم نکته شگفت انگیزی وجود دارد و آن هم این است که انسان های نخستین برای آنکه سر پناهی داشته باشند از غار استفاده می نمودند. در واقع معماری از آن زمان هم وجود داشته و تاریخچه بسیار کهنی دارد. علاوه بر آن موجودات زنده که در دریاها یا خشکی زندگی می کردند برای خود سر پناهی می ساختند و برای آنکه زاد و ولد داشته باشند به دنبال سقفی بودند. بنابراین همه آنها با علم معماری سر و کار داشتند. بنابراین می توان گفت معماری از قدیم الایام تا امروز با زندگی بشر گره خورده است. علم معماری یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده جوامع انسانی و فرهنگ ها می باشد. امروزه این علم تکامل پیدا کرده و شمایل جدیدی هم به خود گرفته است. از ساختمان های قدیمی و تاریخی گرفته تا طراحی های جدید امروزی می توان تغییرات معماری را مشاهده نمود.
اهمیت معماری در زیبایی شناسی
از موارد مهم مربوط به علم معماری می توان به ایجاد محیطی جذاب و زیبا برای انسان اشاره نمود. معماری یکی از عواملی می باشد که شکل دهنده فضاهای با کیفیت و همچنین آرام، امن و زیبا است. علم معماری همیشه به دنبال روش های خلاقانه و نو آورانه می باشد و بر این اساس می تواند فضاهایی که در حوزه زیبایی و هنر تاثیرگذار هستند را ایجاد نماید.
ارتباط معماری با رفاه اجتماعی و سلامت
علم معماری یکی از عوامل شکل دهنده فضای زندگی انسان ها می باشد و می تواند به رفاه اجتماعی و سلامت آنها کمک کند. در واقع هنر و علم معماری با ایجاد فضایی سالم و امن می تواند به رفاه و افزایش سلامت جامعه کمک نماید. بنابراین می توان گفت که علم معماری با سلامت انسان ها و رفاه اجتماعی آنها رابطه ای تنگاتنگ دارد.
علم معماری و پایداری
مهارت و دانش معماری با ایجاد فضایی با کیفیت و همچنین بهره بردن از فناوری و تکنولوژی جدید به گسترش پایدار جامعه و علاوه بر آن حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد. 
در واقع پایداری به معنای استفاده درست از منابع طبیعی می باشد و همچنین می تواند به معنی کاهش تاثیرات منفی روی محیط زیست و محافظت کردن از تعادل اکولوژیکی نیز به شمار آید.
تعامل علم معماری با محیط طبیعی
تعامل علم معماری با محیط طبیعی که در اطراف قرار دارد و همچنین در طراحی ساختمان های مختلف بسیار مهم می باشد. به همین خاطر معماران برای طراحی کردن ساختمان ها جهت بهره بردن از نور طبیعی و همچنین انرژی خورشید و تهویه طبیعی اقدام می نمایند.
تعامل علم معماری با محیط اجتماعی
تعامل علم معماری با محیط اجتماعی به این گونه است که در طراحی کردن شهر و فضاهای عمومی، معمولاً معماران توجه زیادی به تعامل و برقراری ارتباط بین افراد دارند و در این زمینه تلاش می کنند تا فضایی ایجاد نمایند که موجب گسترش ارتباطات اجتماعی شود.
تعامل علم معماری با مصرف کنندگان
علم معماری و طراحی بنا لازم است که به خواسته و نیازهای مصرف کنندگان توجه کرده و توانایی و سازگاری خواسته ها و نیازهای آنها را در نظر بگیرد. این موضوع می تواند شامل مواردی مانند نیازهای فیزیکی، ایمنی، راحتی، جنبه های اجتماعی و روحی مصرف کنندگان باشد.
تعامل علم معماری با فضای اطراف
معمولا معماران برای طراحی کردن ساختمان ها و فضاهای اطراف به هماهنگی و ارتباط آنها با فضا توجه می نمایند. این موضوع می تواند شامل مواردی از قبیل محیط شهری، فضای طبیعی، ارتباط با سایر فضاهای همجوار و همچنین تلفیق مناسب آنها با معماری محیط باشد.
تعامل علم معماری با مواد ساخت و فناوری
علم معماری با گسترش یافتن تکنولوژی و فناوری در تلاش است تا از مواد ساخت توسعه یافته و فناوری های جدید بهره‌برداری نماید. این موضوع شامل مواردی از قبیل سازگاری مصالح با محیط زیست، بهره بردن از سیستم هوشمند و همچنین انرژی تجدید پذیر می باشد.
عناصر معماری کدامند؟
عناصر معماری در واقع مواردی می باشند که در ساخت و طراحی ساختمان ها و فضاهای اطراف استفاده می گردند و به آنها هویت و شکل می دهند. عناصر معماری می تواند شامل عناصر ساختمانی و همچنین عناصر غیر ساختمانی باشد.
- فضا
فضا نقش پر رنگ و بسیار مهمی در معماری دارد و می تواند در تجربه و ارزش مصرف کنندگان تاثیرگذار باشد. فضا می تواند بسته، باز تقسیم شده و یا منسجم باشد و معمار تلاش می کند با استفاده نمودن از ارتفاع، ابعاد، نورپردازی و … فضایی خاص و منحصر به فرد را برای مصرف کنندگان فراهم نماید.
- ماده و سازه
ماده ساخت و سازه استفاده شده در ساختمان هم یک جز اساسی از عناصر مربوط به معماری می باشد. این مورد می تواند شامل بتن، چوب، فولاد، شیشه و دیگر مواد ساخت باشد. سازه ها هم ساختار و شکل ساختمان را معین می کنند و با در نظر گرفتن نیازهای ساختمان و مصرف کنندگان بهینه می گردند.
- نور و رنگ
دو عامل نور و رنگ نقش بسیار مهمی در تاثیر گذاری روی محیط و ایجاد احساسات دارند. به کمک نورپردازی مناسب و صحیح و انتخاب رنگ های درست معماران قادر خواهند بود جلوه ای خاص و منحصر به فرد در فضا ایجاد نمایند و احساس انرژی، خلاقیت و آرامش را تقویت نمایند.
- ترکیب و تناسب
در عناصر معماری ترکیب و تناسب به معنی هماهنگی و تعامل بین عناصر گوناگون می باشد. با استفاده نمودن از ترکیب درست و تناسب مناسب معماران قادر خواهند بود به نتایج زیبا و هماهنگی در طراحی ساختمان دست پیدا کنند و علاوه بر آن فضایی با هماهنگی و احساس تعادل بیافرینند.
اهمیت معماری در جامعه امروزی
هنر و علم معماری نه تنها می تواند در ساخت و ساز فضا و ساختمان ها نقش اساسی داشته باشد قادر خواهد بود در جامعه هم تاثیرات بزرگی بگذارد. مهمترین نقش معماری در جوامع امروزی به شرح زیر می باشد.
ایجاد محیط شهری مناسب
همانطور که گفتیم معماری در ایجاد محیط های شهری و شهرها نقش حیاتی ایفا می کند. در به کار بردن اصول معماری، معماران تلاش می کنند شهرها را طوری طراحی کنند که از نظر زیبایی، کارایی و سلامت در بهترین حد خود باشند و بتوانند شرایط خوبی برای ساکنان خود فراهم کنند. طراحی و ساخت فضاهای عمومی، پارک ها، میدان ها، معابر شهری، باغ ها و … با در نظر گرفتن نیازهای اجتماعی و همچنین رفاه شهروندان از مهم ترین وظایف معماران برای ایجاد شهرهای مناسب می باشد.
ارتقا و حفظ میراث معماری
علم و هنر معماری نقش اساسی در ارتقا و حفظ میراث معماری و فرهنگی جامعه دارد. آثار تاریخی و ساختمان ها دارای ارزش زیادی هستند و نمادی از تاریخ و هویت یک جامعه می باشند. معماران با در نظر گرفتن ارزش های فرهنگی و تاریخی سعی می کنند تا آنها را حفظ کرده و به بازسازی آنها می پردازند و با ارائه روش هایی مناسب جهت بهره برداری و ارتقا از این آثار تاریخی قدم بر می دارند.
ارتباط فرهنگی و اجتماعی
علم و هنر معماری نقش اساسی در ایجاد ارتباط فرهنگی و اجتماعی بین افراد جامعه دارد. طراحی ساختمان ها و فضاها باید طوری باشد تا بتواند بین افراد تعامل و ارتباط برقرار کند.
فضای عمومی، مکان اجتماعی و همچنین فضاهای فرهنگی محل هایی هستند که افراد می توانند در آنها به مشارکت و تعامل پرداخته و هویت فرهنگی جامعه در آن تقویت می شود.
کلام آخر
معماری یک هنر است که جهت ایجاد فضایی که موجب آسایش و راحتی افراد در طول زندگی می شود تلاش می کند. با توجه به آنکه تعداد زیادی از مردم شهر نشین هستند بنابراین فضاهایی باید در شهر ایجاد شود که افراد بتوانند در آن به تعامل و ارتباط فرهنگی و اجتماعی خود بپردازند و معماری باید فضایی ایجاد کند که افراد آرامش و رفاه کامل داشته باشند. بنابراین هنر معماری یک علم است که جهت ساختن فضاهایی برای افراد در راستای آرامش و آسایش آنها به کار گرفته می شود.
معماری چیست؟
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
معماری چیست؟ صفر تا صد علم و هنر معماری
