کارنه تیر چیست و تعریف کلی آن | ترانزیت بین المللی کالا

یکی از موضوعاتی که در تجارت بین المللی بسیار حائز اهمیت است، مبحث حمل و نقل می باشد. هزینه های متفاوتی برای این حمل و نقل ها وجود دارد که به زمان تحویل کالا و نوع کالا بستگی دارد. بعضی از شرکت ها به دلیل نیاز به دسترسی سریع به کالای موردنظر خود به سریع السیر بودن حمل و نقل آن اهمیت زیادی می دهند. امروزه با ایجاد روندهای مختلف حمل ترانزیتی کالا، نیاز شرکت ها تا حدودی برطرف گردیده است. یکی از ابزارهای حمل و نقل ترانزیتی کالا کارنه تیر می باشد که با استفاده از آن در سریعترین زمان ممکن می توانند به کالاهای موردنظر خود دسترسی پیدا کنند. اینکه کارنه تیر چیست و دارای چه قانون هایی می باشد از جمله مطالب مهمی است که باید در تجارت بین المللی به آن پرداخت.

کارنه تیر چیست

کارنه تیر سبب می شود تا در طول مسیر و یا حتی گمرک با ارائه آن از بازرسی های پی در پی در صف های طولانی جلوگیری به عمل آید. کامیون های ترانزیتی معمولا از سختی حمل و نقل بین المللی بین دو کشور بسیار گله دارند. که با گرفتن مجوز رسمی از کارنه تیر می توانند به سهولت مسیر را طی کرده و در سریعترین زمان ممکن به مقصد برسند.

با داشتن این مجوز می توان از هزینه هایی همچون وجه الضمان دیگر کشورها جلوگیری کرد. زیرا این سیستم یک سیستم جهانی بوده و مورد اعتماد اکثر کشورها می باشد. سیستم کارنه تیر به صورت دفترچه ای می باشد که برای کامیون های ترانزیتی طراحی شده و نشان این سیستم ترانزیتی بر روی کامیون پلاک خواهد شد.

کامیون هایی که کالای ترانزیتی دارند و به کشوری دیگر قرار است ارسال کنند، ابتدا در کشور مبدا مجوزی به نام مجوز تیر دریافت می کنند و سپس کالا را در گمرک پلمپ و ارسال خواهند کرد.

هنگامی که افراد حامل کالا ترانزیتی این مجوز را داشته باشند، دیگر به تشریفات گمرک، بررسی کالا و وجه الضمان از دیگر کشورها نیاز نمی با‌شد و سختی کار به سهولت طی خواهد شد.

دفترچه کارنه تیر

این دفترچه به صورت کلی به زبان فرانسه می باشد که کشورهای دیگر در چند صفحه ترجمه زبان خود را انجام خواهند داد. برگه موجود در این دفترچه به کشور موردنظر بستگی دارد. زیرا بعضی از کشورها به دلیل تبادلات زیاد ترانزیتی به تعداد برگه های بیشتری نیاز دارند. در کمترین تعداد برگه های این دفترچه می توان به ۶ و بیشترین تعداد برگه می توان به ۲۰ اشاره کرد که به کشور مبدا و مقصد بستگی خواهد داشت.

 به اطلاعات ثبت شده بر روی هر کدام از برگه ها وله گفته می شود. که معمولا به دو رنگ سبز و سفید دیده خواهد شد. برگه سفید اجازه ورود به کشور موردنظر می باشد و برگه سبز نشانه خروج از کشور بوده تا با این روش از بررسی کالا در صف های طولانی بین دو کشور جلوگیری به عمل آید.

البته هنگامی که کالای مورد نظر به کشور مقصد تحویل داده شد، لاشه دفترچه نیز به همان ارگان تحویل داده می شود تا از این طریق ضمانت تحویل انجام گردد.

دفترچه کارنه تیر از چند قسمت تشکیل شده است؟

این دفترچه به صورت کلی به ۴ قسمت جداگانه تقسیم بندی می شود که هر کدام از این قسمت ها به اطلاعات خاصی اشاره می کنند.

جلد دفترچه کارنه تیر

بر روی جلد این دفترچه ۱۰ نوع اطلاعات ثبت شده است که برای هر دفترچه ای الزامی بوده و دارای مفاهیم خاصی است. این اطلاعات عبارت است از:

• تاریخ انقضا استفاده از دفترچه کارنه تیر که معمولا به صورت کلی دوماهه است.
• مشخصات لازم صادرکننده دفترچه
• اطلاعات مربوط به شرکت حمل و نقل
• تاییدیه و مهر ضامن
• اطلاعات درج شده برای کشور مقصد
• اطلاعات درج شده برای کشور مبدأ
• مشخصات دقیق برای وسیله نقلیه موردنظر
• گواهی قبولی
• اطلاعات ثبت شده درمورد کانتینر
• ملاحظات

مانیفست

این دفترچه شامل برگه ای به نام مانیفست می باشد که دقیقا شبیه برگه های وله دفترچه کارنه تیر بوده و تنها یک تفاوت دارد. تفاوت بین وله با برگه مانیفست این است که وله از دفترچه جدا اما این برگه جدا نخواهد شد.

تنها برگه ای که بر روی دفترچه باقی می ماند، همین برگه می باشد و معمولا هیچ نوع عملیات مربوط به گمرک بر روی این برگه صورت نخواهد گرفت.

وله برای دفترچه کارنه تیر

معمولا برگه های وله به عنوان برگه های عملیاتی برای گمرک محسوب خواهند شد که قابلیت جدا شدن دارند. این وله برای ورود به یک کشور و خروج از آن کشور از دفترچه جدا شده که شامل رنگ های سفید و سبز می باشد.

 برگه وله سفید مربوط به مجوز ورود به کشور، در حالیکه برگه سبز مجوز لازم برای خروج کانتینر می باشد. اطلاعات درج شده بر روی این نوع برگه شامل:

• شماره کارنه تیر
• کشور صادرکننده این دفترچه
• نام کشور مقصد
• مهر لازم برای حمل و نقل بین المللی
• تاریخ اعتبار دفترچه
• شماره پلاک وسیله نقلیه موردنظر
• مشخصات شرکت مربوط به کالا
• راه های مجاز برای حمل و نقل کالا

حوادث

در این دفترچه عنوانی با حوادث وجود دارد تا در صورت تاخیر زمان تحویل کالا اگر کانتینر موردنظر دچار سانحه شد، در قسمت حوادث ذکر شود تا وسیله نقلیه موردنظر در کشور مقصد دچار دردسر نگردد. در این قسمت مشکلات کانتینر ثبت شده و درصورت حادثه می تواند میزان خسارت را از شرکت موردنظر دریافت کند.

مزایای استفاده از کارنه تیر

کارنه تیر سبب حمل نقل سریع بین کشورها خواهد شد که از مهم ترین شاخصه حمل و نقل ترانزیتی محسوب می گردد. از مزایای مهم این سیستم می توان به

• ضمانت کامل حقوق از جانب گمرک
• آسان شدن عملیات های گمرکی
• رعایت کردن قوانین گمرک
• به حداقل رساندن سرقت محموله موردنظر در بین دو کشور
• جلوگیری از دخالت های بیخود بازرسی اشاره کرد.

شرکت های صادر کننده سیستم کارته تیر در ایران

معمولا ارگان هایی همچون اتاق بازرگانی، صنایع و معادن می توانند این نوع سیستم را برای حمل و نقل ترانزیتی طراحی و تولید کنند. البته کنوانسیون این سیستم در سال ۱۳۵۰ در ایران پایه گذاری شده است که در سال ۱۳۶۳ تایید و به تصویب نهایی دست یافت.

 شرکت های تحت پوشش این ارگان به صورت رسمی برای انتقال کالاهای خود از داخل به خارج و یا بالعکس مجوز کارنه تیر را صادر خواهند کرد.

کشورهای طراحی شده برای سیستم کارنه تیر

از مهم ترین کشورهایی که عضو کنوانسیون کارنه تیر شده اند و دفترچه های این سیستم را برای کانتینر های شرکت خود طراحی می کنند، عبارت اند از:

• افغانستان
• آلبانی
• الجزایر
• ارمنستان
• اتریش
• آذربایجان
• بلاروس
• بلژیک
• بوسنی و هرزگوین
• بلغارستان
• کانادا
• فنلاند
• فرانسه
• گرجستان
• آلمان
• یونان
• مجارستان
• اندونزی
• ایران (جمهوری اسلامی)
• ایرلند
• اسرائیل
• ایتالیا
• لهستان
• سوئد
• سوئیس
• جمهوری عربی سوریه
• تاجیکستان
• تونس
• ترکیه
• ترکمنستان
• اوکراین
• امارات متحده عربی
• بریتانیا
• ایالات متحده آمریکا
• ازبکستان

البته در این کشورها برخی از شرکت ها اجازه صادر کردن دفترچه کارنه تیر را دارند. به همین دلیل در این مجمع عضو شده اند.

اهداف طراحی شده برای سیستم کارنه تیر

• با استفاده از این ابزار حمل و نقل و تجارت بازرگانی بسیار بهتر صورت می گیرد.
• هزینه های حاصل از حمل و نقل جاده ای بسیار کاهش پیدا می کند.
• کالا به صورت استاندارد به کشور مربوطه می رسد.
• به حداقل رساندن تاخیر در تحویل کالا
• جلوگیری از عملیات های سخت گمرکی
• کنترل گمرک بر اساس سیستم کارنه تیر
• تنها شرکت های حمل و نقل اجازه استفاده از این سیستم را دارند.
• کنترل های فیزیکی بسیار کاهش پیدا می کند.
• امکانات بهتر در جهت کنترل اسناد

تفاوت بین کارته تیر و CMR

این دو سیستم تفاوت اساسی با یکدیگر دارند که سبب جدا شدن آن ها از همدیگر می شود. کنوانسیون طراحی شده برای کارنه تیر مربوط به حمل و نقل کالا در گمرک به صورت ارائه ضامن می باشد که در واقع این مجمع نظارت های کلی را بر این سیستم انجام خواهد داد. در صورتی که کنوانسیون CMR روابط بین فرستنده و گیرنده را نظارت می کند.

همچنین تعداد نسخ این دو سیستم با یکدیگر متفاوت می باشد، زیرا برای کارنه تیر سند لازم برای گمرک و شرکت حمل کننده صادر می شود. در صورتی که سند CMR  برای فرستنده و گیرنده صادر خواهد شد.

همچنین کنوانسیون CMR از بیمه مسئولیت برای ارائه صادر کردن سندهای خود استفاده خواهد کرد. همچنین مجوز CMR به صورت کامل برای یک نفر طراحی شده و اجازه معامله سند بین افراد وجود ندارد.

نتیجه گیری

برای سهولت در انجام کارهای ترانزیتی بهتر است شرکت های حمل و نقل از سیستم کارنه تیر استفاده کنند. این سیستم در کاهش هزینه های بازرسی در گمرک های هر کشور نقش به سزایی دارد. زیرا با داشتن وله سفید به راحتی می توان وارد کشور شد و در صورت خروج تنها نیاز به وله سبز می باشد.

در این صورت نیاز به بازرسی های پی در پی کانتینر وجود ندارد. به صورت کلی دانستن اینکه کارنه تیر چیست و اهداف این سیستم بر چه چیزهایی می باشد، از نکات مهمی است که اکثر افرادی که در گمرک مشغول به کار هستند، باید از آن اطلاع داشته باشند.