نادیده گرفتن حسادت در کودک چه پیامدهایی دارد؟

حسادت در کودکان می تواند منشاء رنج آنها نسبت به والدین، پرستار و یا دوستان کودک باشد که اگر این نگرش کودک ادامه پیدا کند، می تواند رابطه او را با اطرافیان به طور کامل خراب کرده و باعث آسیب های جدی به روان کودک شود. در این مقاله از مجله ایبک شما را با پیامدهای نادیده گرفتن حسادت در کودک آشنا خواهیم کرد.

حسادت در کودکان

حسادت یک واکنش هیجانی می باشد که تقریباً از دو سالگی در کودک آغاز می‌شود و احتمال دارد تا بزرگسالی هم ادامه داشته باشد. رفتارهای کودک حسود تا حدی ناآگاهانه و یا گاهی هم نیمه آگاهانه می باشد. ولی وقتی کودک رشد می‌کند و به سن نوجوانی و جوانی می رسد، با دست آوردن تجربه های بیرونی و درونی و انگیزه های رفتار حسادت آمیز، می توان گفت این گونه رفتارها بیشتر آگاهانه است.

فرض کنید یک روز همسر شما به خانه بیاید و بگوید که من تصمیم گرفتم شخصی را شریک زندگی ام بکنم و باهم زندگی کنیم، آیا شما از این تصمیم او ناراحت نشده و عکس العمل تند نشان نمی دهید؟ پس باید حسادت کودکان را درک کنید و به کودک برای رفع مشکل کمک کنید.  در اصل می‌توان گفت حسادت بیشتر از ترس ناشی می شود، مثل ترس از دست دادن محبت و یا توجه والدین و پرستار، بنابراین می‌توان گفت حسادت یک موضوع احساسی بوده و عقلانی نمی باشد، به همین دلیل نمی توانید با استدلال حسادت را در فرزند از بین ببرید.

نادیده گرفتن حسادت در کودک چه پیامدهایی دارد؟

گاهی از حسادت به عنوان یک حالت ذهنی تعریف می‌شود که باعث ناامیدی اشخاص خواهد شد و گاهی شدت هم پیدا می کنند و شخص تصور می کند که کسانی که قبلاً او را دوست داشتند اکنون دوست نداشته و کس دیگری را دوست دارند، مانند والدین، پرستار، خواهر و برادر و یا حتی شریک زندگی.

حسادت گاهی موجه نبوده و کودک هیچ تغییری هم در رفتار خود نشان نمی دهد و حتی توجه بیشتری هم به خواهر و یا برادر جدید از خود بروز می دهد ولی درد در ذهن کودکی که او را تجربه کرده، واقعی می باشد. متأسفانه گاهی اوقات والدین از مشکل حسادت فرزندان غافل شده و این باعث مزمن شدن حسادت در کودک خواهد شد و حتی ممکن است به مرور افزایش پیدا کند و به همین دلیل رابطه کودک شما با برادر و خواهر کوچکتر خود، بدتر می شود و در نهایت می تواند به کل خانواده آسیب بزند.

این مشکل در خانواده ها بسیار رایج بوده و ممکن است منجر به رنج و درد زیادی در خانواده بشود. البته این را هم بدانید که حسادت فقط با ورود خواهر و یا برادر کوچک به زندگی به وجود نمی آید دلایل زیادی می تواند باعث حسادت های کودکان شود.

حسادت در کودک امکان دارد نهفته و یا حتی ظاهر باشد ولی وجود دارد و شما باید آن را واقعی بدانید. در مرحله اول اقدامات پیشگیرانه را برای این کار انجام دهید و از وقوع حسادت در کودکان جلوگیری کنید. بعد از آن هم، علت ها را مشاهده کرده و علائم را کاملاً تجزیه و تحلیل کنید و اگر مشکل از کنترل خارج شده بود حتماً از یک متخصص کمک بگیرید.

حسادت در کودک چیست؟

حسادت یک حالت ذهنی بوده که منجر به سرخوردگی کودک می شود. این حالت به دلیل این است که کودک مورد محبت اشخاصی که آنها را دوست دارد مانند مادر، پدر، پرستار، خواهر، خاله و… قرار نمی گیرد. گاهی ممکن است اطرافیان قبول نکنند که کمبود محبت متقابل در این بین وجود دارد. آنها متوجه تغییر در شدت و یا فراوان بودن محبت افراد نمی شوند.

ممکن است که حسادت دلیل مشخص و معینی نداشته باشد و کودک مانند قبل مورد توجه اطرافیان باشد و یا حتی شاید بیشتر هم به او توجه دارند. با این حال حسادت در ذهن کودک به وجود آمده و او را تجربه می‌کند و این حس کاملاً واقعی می باشد. این مشکل احتمال دارد به دلیل اختلالات بالینی بوده که نیاز به درمان و مراقبت تخصصی دارد.

کودک احتمال دارد به دلیل این حسادت و کینه احساس ناراحتی کرده و رنج ببرد با این حال حسادت هنوز یک اختلال شناختی و ذهنی می باشد که احتمال دارد منجر به عواقب بسیار منفی بشود.

نکته مهم: هیچگاه از اشخاصی که به شما حسودی می کنند متنفر نباشید. بلکه باید به این حسادت آنها احترام بگذارید زیرا آنها اشخاصی هستند که فکر می کنند شما از آنها بهترید.

حسادت به خواهر و برادر

این حسادت در کودکان بسیار شایع است و معمولاً به دلیل عوامل تکاملی و محیطی می باشد. این مشکل احتمال دارد ژنتیکی هم باشد و این کودک را مستعد کرده و حتی باعث عواقب بسیار جدی در آینده او خواهد شد.

حسادت کودک در مرحله دلبستگی

این حسادت به سن کودک بستگی دارد. این حالت وقتی به وجود می آید که در سنین پایین خواهر یا برادری به خانواده اضافه می شود. این حسادت امکان دارد در مرحله دلبستگی شدید کودک به خانواده یا پرستار  اتفاق بیفتد.

نکته ای که بسیار اهمیت دارد و برای رشد و تکامل کودک مهم است شیوه آموزشی خانواده و پرستار و همچنین شرایط خانوادگی می‌باشد. خانواده و پرستار باید بدانند که با کودک حسود چگونه رفتار کنند و به چه صورت این حالت را در کودک از بین ببرند تا باعث بروز مشکلاتی در زندگی آینده او نشود.

علائم حسادت در کودک چیست؟

وقتی که با یک کودک حسود برخورد می‌کنیم چه حسادت او بی اساس باشد و چه بنیادی، شاخص های زیادی می تواند به شما وجود مشکل حسادت را نشان دهد. مواردی که در ادامه برایتان بیان می کنیم رایج ترین علائم حسادت هستند:

1. نوسانات خلقی در کودک که بدون علت رخ می دهد.
2. علائم ناراحتی مثل گریه های ناگهانی
3. بروز رفتارهای جدید مثل شب ادراری و یا بی اشتهایی زیاد
4. تغییرات کلامی و حرکتی
5. سرسختی، نگرش منفی و سرکشی
6. انکار اشتباهات از طرف کودک و تمایل به سرزنش کردن دیگران

آثار روانی حسادت مخصوصاً در سنین بالای رشد اهمیت زیادی دارد. حسادت در سال‌های اولیه زندگی، رشد عمیقی ندارد و به همین دلیل ممکن است آثار آن هم زود گذر باشد و یا با از بین رفتن شرایطی که باعث حسادت کودک شده، آثار این حسادت هم از بین برود. مثلاً وقتی یک اسباب بازی کودک را در اختیار کودک دیگری می گذارید ممکن است این باعث حسادت کودک شده و مدتی رفتار بدی از خود بروز دهد ولی وقتی سن کودک بالا می رود حسادت‌ها عمیق تر شده و پابرجا تر هم می شوند.

امکان دارد این حسادت تا سال ها ادامه پیدا کند و آثار روانی بسیار نامطلوبی در روی رفتار کودک داشته باشد. اندوه مداوم انسان حسود نسبت به چیزی که توانایی داشتن آن را ندارد باعث می شود محزون و غمگین بوده و از محرومیت خود رنج ببرد. در حالی که نمی تواند آن چیز را از دیگران بگیرد و همچنین نمی تواند خود آن را کسب کند.

حسادت در بیشتر مواقع باعث می شود شخص از نعمت هایی که در اختیار دارد لذت نبرده و از آنها بهره مند هم نشود. به این ترتیب آسایش روانی او از بین رفته و در دراز مدت به بیماری‌های سخت روانی دچار خواهد شد.

چگونه می توان از بروز حسادت در کودک جلوگیری کرد؟

اگر می خواهید حسادت را در کودک خود کنترل کنید، باید استراتژی های مختلفی در نظر داشته باشید. برای کنترل رفتارهای حسادت در کودک باید به چند نکته مهم توجه کنید:

ابتدا باید ریشه حسادت کودک را تجزیه و تحلیل کنید. باید با کودک و همچنین شرایط او به طور کامل آشنا باشید زیرا فقط در صورتی که شما محرک را شناخته باشید، می توانید در مقابل این رفتار عکس العمل مناسب از خود نشان دهید. برای رفع مشکل حسادت در کودک، باید همه خانواده مشارکت کنند تا دلیل حسادت را تشخیص دهند و این بسیار اهمیت دارد.

روشی را برای خود انتخاب کنید و تمام کسانی که کودک به آنها اهمیت می‌دهد مانند مادر، پدر، پرستار، خواهر، برادر و… باید آن را به طور کامل رعایت کنند. اگر چند فرزند در خانواده دارید از درمان های ترجیحی خودداری کنید.

کارهای مثبتی را که کودک انجام می دهد تقویت کرده و برجسته کنید و به هیچ وجه روی موارد منفی تأکید نکنید. به رفتارهای حسادت آمیز کودک مانند نافرمانی و عصبانیت توجه نکنید.

فعالیت های خانوادگی و همچنین بازی های گروهی در خانواده را تقویت کنید. در هنگام حسادت کودک، با آرامش برخورد کنید و از عکس العمل های منفی و همچنین توهین آمیز شدیداً خودداری کنید.

وقتی کودک همه چیز را منفی می بیند امتیازات موجود را به او یادآوری کنید مثلاً در مورد مزایای وجود یک خواهر و یا برادر کوچک مثل هم بازی، با کودک صحبت کنید.

سخن پایانی

حسادت در کودک بسیار مهم بوده و نباید از این مورد مهم سرسری بگذرید زیرا می‌تواند مشکلات روحی و روانی زیادی به کودک وارد کند. جلوگیری از حسادت کودک بسیار اهمیت دارد زیرا ممکن است منشأ درد در وجود کودک باشد که در روابط فردی هم تأثیر می گذارد. اگر احساس می کنید که شرایط حسادت کودک از کنترل شما خارج شده و نمی توانید مشکل را برطرف کنید، حتماً باید از یک متخصص کمک بگیرید زیرا متخصص قادر است دستور عملی به شما ارائه دهد تا بر روی رفتار منفی کودک تأثیر بگذارد. در صورتی که برای کودک پرستار گرفته اید حتماً باید از پرستار بخواهید به شما برای رفع مشکل حسادت در کودک کمک کند.