قهوه عربی یکی از نوشیدنی های محبوب و پرطرفدار در کشورهای اطراف خلیج فارس و همچنین شهرهای جنوبی ایران از جمله بندرعباس، بوشهر، اهواز و … می باشد. این قهوه معمولاً در کشورهای عربی دارای بیشترین مصرف است و به همین خاطر به قهوه عربی هم معروف می باشد. دانه های قهوه در قهوه عربی کاملاً تفت داده می شوند و خیلی ریز هم آسیاب می گردند. قهوه عربی روش تهیه آسان و ساده ای دارد و بسیار به قهوه ترک شبیه است. برای آنکه قهوه عربی طعم دار شود از ادویه هایی مثل هل، زنجبیل، دارچین، زعفران، میخک استفاده می شود. معمولا قهوه عربی را در قهوه جوش یا همان دله درست می کنند که در جنوب کشور ما و همچنین کشورهای عربی جهت تهیه قهوه و داغ نگه داشتن آن برای پذیرایی از مهمان مورد استفاده قرار می گیرد.
تاریخچه قهوه عربی
بر طبق داستان های قدیمی قهوه توسط یک چوپان به نام کلدی کشف شد. این فرد برای اولین بار با خوراندن میوه حبه‌ای قهوه توانست سطح انرژی بزهای خود را به شدت زیاد کند. پس از آن یک راهب صومعه آزمایش هایی در مورد این حبه ها انجام داد و در نتیجه توانست یک نوشیدنی انرژی زا درست کند. در قرن سیزدهم میلادی قهوه به آفریقای شمالی و خاورمیانه هم راه پیدا کرد و پس از آن در قرن ۱۶ و ۱۷ به مناطق اروپایی، ایتالیا و آمریکا رسید. امروزه قهوه در سرتاسر جهان نوشیده می شود و به عنوان یکی از پر طرفدارترین نوشیدنی ها هم محسوب می گردد.
قهوه سنتی عربی
قهوه سنتی عربی دارای تاریخچه عمیق و همچنین جایگاه اجتماعی زیادی می باشد و به همین خاطر در میراث فرهنگی یونسکو هم ثبت گردیده است. روبوستا و عربیکا از دانه های قهوه بسیار مشهور در جهان می باشند. قهوه عربی از دانه عربیکا تهیه می گردد.
بیشتر از ۸۰ درصد از قهوه جهان را دانه های عربیکا تشکیل می دهند. این دانه ها در ارتفاع خاصی کاشته می شوند. نکته جالب این است که همه مزارع قهوه عربیکا معمولاً در ارتفاع ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ متری از سطح زمین قرار می گیرند. سرو قهوه عربی در کشورهای خاورمیانه بخش مهمی از رسوم سنتی و مهمان نوازی بومیان این منطقه محسوب می شود.
ابزار لازم برای تهیه قهوه عربی
- المحماس
المحماس یک ظرف استوانه ای گودی است که جهت برشته کردن و همچنین تغییر شکل دانه قهوه از آن استفاده می شود. پس از آنکه دانه قهوه برشته شد آن را داخل جعبه چوبی می ریزند تا کاملا سرد شود. قهوه عربی باید طوری تفت داده شود که به رنگ قهوه‌ای یا زرد در آید.
- هاون
هاون هم یک وسیله استوانه ای می باشد که دارای گودی عمیقی است. جنس هاون از یک نوع آلیاژ قوی بوده و از دسته آنکه قضیب نام دارد برای آسیاب کردن و کوبیدن دانه های قهوه استفاده می گردد.
- گمگم و دله قهوه
برای آماده کردن قهوه دو نوع ظرف خاص مورد استفاده قرار می گیرد. گمگم یک ظرف بزرگ است که برای آماده کردن اولیه قهوه و همچنین جوشاندن آن استفاده می شود. دله قهوه جوش کوچکی می باشد که جهت سرو قهوه به کار می رود. قهوه جوش یا دله عربی ظرف کوچک مسی می باشد که غالباً رنگ آن هم طلایی است. دله قهوه یک نماد فرهنگی برای مردم عرب و همچنین یک وسیله پذیرایی برای مراسم های رسمی در کشورهای عربی می باشد. یکی از نکات قابل توجه این است که مجسمه دله قهوه به صورت نمادی فرهنگی در شهرهای آبادان، اهواز و همچنین کشورهای عربی ساخته شده و در میدان شهر نصب گردیده است. مراسم قهوه نوشی هم از آداب و رسوم مردم اعراب اهواز می باشد که هر ساله در این شهر برگزار می گردد و دله جایگاه ویژه ای بین این مراسم دارد.
مواد لازم برای تهیه قهوه عربی
در ادامه مطلب به بیان مواد لازم برای تهیه قهوه عربی برای یک نفر می پردازیم.
- مقداری پودر قهوه
- یک یا دو قاشق چای خوری هل آسیاب شده
- یک عدد میخک
- یک عدد زنجبیل
- نصف قاشق مرباخوری زعفران
- مقداری کم انجیر، خرما و یا شیرینی های دیگر
طرز تهیه
- ابتدا یک فنجان آب داخل دله ریخته و بر روی شعله ملایم اجاق قرار دهید تا آب به جوش بیاید.
- پس از آنکه چند قل خورد ظرف را از روی گاز برداشته و ۳۰ ثانیه اجازه دهید که دمای آن کمی پایین تر بیاید.
- حالا این دما برای ریختن پودر قهوه ایده آل است.
- یک یا دو قاشق چای خوری از پودر قهوه را به آب داخل دله اضافه کرده و هم بزنید.
- پس از آن دله را مجدداً بر روی شعله گاز قرار دهید.
- حالا باید اجازه دهید که قهوه حدوداً ۱۰ تا ۱۲ دقیقه بر روی شعله ملایم دم بکشد.
- زمانی که فوم و یا کف روی قهوه ایجاد شد متوجه خواهید شد که قهوه در حال دم کشیدن است.
- سپس دله را از روی شعله بردارید و اجازه دهید که حدوداً یک دقیقه ساکن بماند.
- پس از آن زعفران، میخک و هل را به ظرف اضافه کنید.
- بهتر است هل آسیاب شده باشد.
- بعد از اضافه کردن ادویه به مدت کوتاهی ظرف را مجدداً بر روی شعله گاز قرار دهید و تا زمان ایجاد کف قهوه صبر کنید.
- پس از آن دله را از روی اجاق بردارید و ۵ دقیقه آن را کنار گذاشته تا پودر قهوه کاملاً ته نشین شود.
- حالا می توانید در فنجانی که مخصوص قهوه عربی می باشد آن را سرو کنید.
- به خاطر داشته باشید که باید کمتر از نیمه فنجان قهوه داخل آن بریزید.
- قهوه عربی را می توانید با انجیر، خرما و یا دیگر شیرینی ها سرو نمایید.
نکات مهم برای تهیه قهوه عربی
- برای درست کردن قهوه عربی از شیر یا شکر استفاده نکنید.
- گاهی ممکن است افزودنی هایی مانند کارامل یا بادام به قهوه عربی اضافه شود ولی در اغلب اوقات قهوه عربی هیچگونه افزودنی ندارد.
- چنانچه ظرف دله در دسترس خود ندارید می توانید از قهوه جوش مسی هم استفاده کنید.
- عملکرد و طرز کار دله شبیه قهوه جوش مسی است و هر دو وسیله گرما را به طور یکنواختی به پودر قهوه و آب می رسانند و قهوه داخل آنها دم می کشد.
- اگر می خواهید یک قهوه عربی سنتی با طعم دلچسب درست کنید، دانه های قهوه شما باید درصد عربیکای زیادی داشته باشد.
- در واقع قهوه عربی هیچ ربطی به دانه قهوه ندارد و روش دم کردن آن است که این نام را برای آن قرار داده اند. مثل قهوه ترک و فرانسه
- مقدار آسیاب دانه قهوه در قهوه عربیکا به اندازه قهوه ترک است مانند پودر کاکائو و یا کمی درشت تر
- زمان دم کشیدن در قهوه عربی زیاد است و به همین خاطر از سنگین ترین نوع قهوه ها محسوب می شود.
- چنانچه در مرحله اول استراحت دادن به قهوه از یک دقیقه بیشتر شود دمای آب از دست رفته و خواص عطر و رنگ ادویه جاتی مانند زعفران و میخک آزاد نمی شود.
- پس از آنکه پودر قهوه را اضافه کردید نباید آب به جوش بیاید زیرا موجب بد طعم شدن و سوختن قهوه خواهد شد.
- برای آنکه قهوه عربی درست کنید بهتر است که از پودرهای آماده ای که با طعم دهنده و ادویه ترکیب شده اند استفاده نکنید و خودتان هنگام تهیه قهوه ادویه ها را اضافه نمایید.
نحوه سرو قهوه عربی
عرب‌ها جهت تهیه قهوه نخست دانه قهوه را با ابزاری دو شاخه به نام محماس داخل ظرفی می ریزند و آن را تفت می دهند و پس از آن دانه قهوه را در هاون آسیاب می کنند. فردی که توزیع کننده قهوه می باشد فنجان قهوه را در دست راست و دله را در دست چپ می گیرد و سرو قهوه هم باید از طرف راست مجلس آغاز شود. میهمان باید فنجان را با دست راستش بگیرد و چنانچه این کار را با دست چپ انجام دهد یک نوع بی احترامی به رسوم و سنت ها محسوب می گردد. قهوه عربی معمولاً در فنجان های کوچک گرد و بدون دسته سرو می گردد. قهوه عربیکا معمولاً تلخ و غلیظ است و یکی از نکات جالب این است فردی که قهوه را توزیع می کند در پایان ریختن قهوه و پیش از آنکه فنجان را به مهمان بدهد لازم است یک بار نوک دله را به لبه فنجان بکوبد و صدای آن بلند شود سپس قهوه را به میهمان تعارف کند.
قهوه عربی معمولاً روی زغال یا آتش درست می شود. چنانچه میهمان پس از نوشیدن قهوه فنجان خود را بر گرداند یعنی دیگر میلی به قهوه ندارد ولی چنانچه این کار را انجام ندهد یعنی فنجان دیگری قهوه می خواهد.
مزایای مصرف قهوه عربی
در ادامه مطلب به برخی از فواید و مزایای قهوه عربی می پردازیم.
- قهوه عربیکا ریسک ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت نوع ۲، بیماری قلبی، جنون، برخی از سرطان ها و … را کاهش می دهد.
- باید در نوشیدن قهوه عربی احتیاط کنید زیرا کافئین زیاد آن باعث می شود که رگ های خونی تنگ شوند.
- چنانچه فشار خون بالا دارید و یا مشکل بی خوابی دارید بهتر است قهوه عربی مصرف نکنید.
کلام آخر
قهوه عربی یکی از قهوه های اصیل، تلخ و جذاب است که این روزها بسیار محبوب شده و طرفداران زیادی پیدا کرده است. سنت های سرو قهوه عربی بسیار جذاب و جالب است و عطر قوی این قهوه می تواند انرژی زیادی برای شما و عزیزانتان فراهم کند. چنانچه شما هم از طرفداران قهوه عربی هستید تجربیات خود را در این رابطه با ما و دیگر کاربران در میان بگذارید.
روش تهیه قهوه عربی
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
روش تهیه قهوه عربی، مزایای مصرف قهوه عربی
