ترمیم یا رفوگری فرش چیست و چگونه انجام می‌شود؟

از جمله هنرهای دیرینه ایرانیان فرش بافی می‌باشد، که زیبایی و کیفیت به اسم فرش ایرانی گره خورده است. فرش در خانواده‌های ایرانی جایگاه بسیار مهمی دارد و در جهیزیه همه نوع عروسان بدون شک یک فرش وجود دارد. این فرش‌ها ارزش زیادی دارند. بعد از گذشت مدتی در صورتی که آسیب ببینند، می‌توان با ترمیم یا رفوگری فرش آنها را برطرف کرد. بنابراین رفوگری فرش مکمل هنر فرش بافی شناخته می‌شود.

رفوگری فرش ماشینی یا دستباف بسیار رایج می‌باشد و موجب می‌شود که ارزش فرش مورد نظر حفظ شده و پارگی‌ها و آسیب دیدگی‌هایی که با گذشت زمان در آنها ایجاد شده است، ترمیم گردد.‌ این کار موجب بازیابی و بالاتر رفتن عمر فرش خواهد شد. فرش‌های فرسوده یا قدیمی می‌توانند به فرد احساس ناخوشایندی دهند که قرار است بارها در طی روز روی آن راه برود.

به مرور زمان فرش‌ها در معرض انواع آلودگی‌ها مثل خرابکاری بچه‌ها، رطوبت، لکه‌ها و حیوانات خانگی و… قرار دارند و می‌توانند در مدت زمان بسیار کمتری دچار فرسودگی شوند. با رفوگری فرش و صرف اندکی وقت می‌توانید فرش قدیمی خود را بازیابی نمایید.

رفوگری فرش چیست؟

با دست‌های روفوگران، رفوگری فرش انجام می‌شود. وقتی رفوگری فرش انجام می‌شود به آنها جانی دوباره بخشیده می‌شود و آسیب‌ها و عیوب جزئی آن برطرف خواهد شد. این عیوب شامل مواردی مانند تعمیرات ریشه بافی، برطرف کردن چروکیدگی فرش، شیرازه دوزی و… می‌باشد.

برای عیب‌های بزرگی مانند پوسیدگی‌های گسترده و سوختگی‌های وسیع باید با استفاده از شیوه‌های مرمت، ترمیم آنها انجام شود. اما پارگی‌ها یا آسیب دیدگی‌هایی که به علت بید زدگی، پوسیدگی، لکه گرفتن و… به وجود آمده است را می‌توانید با کمک رفوگری فرش برطرف نمایید.

رفوگری فرش سبب احیای مجدد فرش در حال نابودی و پارگی خواهد شد و ارزش آن حفظ می‌شود. در صورتی که بتوانید رفوگری فرش را انجام دهید، دیگر نیاز نخواهد بود که فرش خود را در مدت زمان بسیار کم تعویض نمایید و برای این کار هزینه‌های زیادی را انجام دهید.

نکاتی برای رفوگری فرش در منزل

در صورتی که فرش شما دچار پوسیدگی‌های گسترده، سوختگی و خرابی‌های بسیار زیادی نیست، می‌توانید از رفوگری و ترمیم فرش استفاده نمایید. باید توجه نمایید که شیوه‌های سطحی مانند رنگ کردن آن با ماژیک موقت خواهد بود و فقط موجب می‌شود که رنگ پریدگی فرش دوباره ایجاد شود. بنابراین از ابزار و مواد مناسبی برای این کار استفاده نمایید.

ابزارهای مناسب رفوگری فرش

برای رفوگری فرش به ابزاری مانند چاقوی بافت، سوزن، موم، انبر دست و انگشتانه نیاز خواهد بود. در کنار این وسایل نخ‌های هماهنگ با بخش آسیب دیده و دسترسی به نقشه آن از مکمل‌های مورد نیاز رفوگری فرش در کنار ابزار می‌باشند.

توجه داشته باشید که هرگونه عدم مهارت یا آگاهی در مورد این کار ممکن است که آسیب‌های جبران ناپذیری به فرش شما وارد کند. بنابراین در صورتی که برای انجام این کار مهارت کافی ندارید، پیشنهاد می‌شود حتماً از افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید.

نکات رفوگری فرش

• قبل از انجام دادن رفوگری فرش باید به صورت کامل آلودگی آن را پاک کنید و مورد شستشو قرار دهید.
• با استفاده از درفش و سوزن گره‌های آسیب دیده را باز کنید.
• در صورتی که قسمت آسیب دیده فرش بزرگتر است، آن را درون قاب چوبی گذاشته و بدون ایجاد چروکیدگی کار خود را انجام دهید.
• عملیات گره زنی و تارزنی را با راهنمایی فرد متخصص در این زمینه انجام دهید.

طریقه رفوگری فرش در منزل

انجام مراحل رفوگری فرش بسیار تخصصی می‌باشد، اما شیوه‌هایی وجود دارد که شما می‌توانید در منزل خودتان این کار را انجام دهید و تا جایی که امکان دارد فرش خود را انجام داده و ایرادات آن را برطرف نمایید:

• در ابتدا باید همه لوازمی که روی فرش قرار دارد مثل پایه‌های مبل و… را جابجا نمایید تا بدون حضور هیچ مانعی فرش در دسترس شما قرار داشته باشد.
• با استفاده از جاروبرقی باید گرد و غبار، آلودگی‌ها و آشغال‌هایی که روی فرش وجود دارد را جمع کنید.
• برای تمیز کردن لکه‌های روغنی و چربی‌ها می‌توانید از کاغذ روغنی یا کاردک پلاستیکی استفاده کنید. همچنین این لکه‌ها با پودر بچه نیز از بین می‌روند. چند ساعت باید پودر بچه یا نشاسته ذرت بر روی فرش بماند. سپس جاروبرقی کشیده و باقیمانده لکه‌ها را با مخلوط آب و سرکه پاک نمایید.
• در صورتی که بخش کوچکی از فرش دچار سوختگی شده است، برای رفوگری فرش باید سوختگی را با بریدن الیاف سوخته پنهان کنید.
• در صورتی که فرش مورد نظر سوراخ شده است، می‌توانید در سوراخ کمی چسب مایع بریزید و آن را با الیاف یا کاموای همرنگ فرش پر کنید.
• قبل از اینکه الیاف فرش را کوتاه کنید، باید اجازه دهید که چسب به صورت کامل خشک شود. پس از آن الیاف اضافی که بیرون زده است را با قیچی مناسب کوتاه نمایید تا فرش دارای ظاهر مرتبی باشد.
• تمیز کردن فرش را با استفاده از بخارشور انجام دهید. وقتی که بخار آب از دستگاه خارج می‌شود، موجب خواهد شد که لکه‌ها از بین بروند. البته قبل از استفاده از این دستگاه باید نکاتی که در پشت فرش قید شده است را بخوانید.
• در صورتی که جوش شیرین را روی فرش خشک بپاشید و به مدت یک شب را روی فرش بگذارید، بوی بد فرش از بین خواهد رفت. صبح روز بعد باید با استفاده از جاروبرقی جوش شیرین‌ها را پاک کنید. جوش شیرین موجب می‌شود که بوی نامطبوع فرش به صورت کامل از بین برود.
• برای اینکه بتوانید فرورفتگی پایه مبل را از روی فرش‌ها از بین ببرید، می‌توانید از تکه یخ استفاده کنید. تکه یخی را بر روی این قسمت بگذارید تا آب شود. برای اینکه به این روند سرعت دهید، می‌توانید از سشوار استفاده کنید. اما باید مطمئن شوید که گرمای سشوار زیاد نیست. وقتی که یخ به صورت کامل ذوب شد، باید قسمت‌های فرو رفته را به طرف بالا شانه کنید.
• در صورتی که مایل هستید الیاف فرش مثل روز اول مجدداً حالت ایستاده داشته باشد، باید فرش را با استفاده از پارچه نازک مرطوب اتو نمایید و چند دقیقه بر روی پارچه مرطوب اتو را نگه دارید تا الیاف‌هایی که به حالت خم شده هستند، مجدداً به حالت ایستاده در آیند. توجه نمایید که روی فرش مورد نظر به هیچ عنوان نباید اتو را به صورت مستقیم قرار دهید.
• در آخر برای اینکه فرش شما مجدداً دچار آسیب دیدگی نشود، از زیر پایه مبلی استفاده نمایید. همچنین می‌توانید روفرشی بر روی فرش خود پهن کنید تا فرش کمتر دچار پوسیدگی شود.

مشکلات رایج فرش‌ها

در مواقعی که فرش‌های شما دچار یکی از مشکلات زیر می‌شود، باید برای رفوگری فرش و ترمیم آن اقدامات لازم را انجام دهید تا از صدمات بیشتر به آن جلوگیری نمایید:

بیدخوردگی فرش

اگر فرش‌ها در فضای بدون جریان هوا و بسته بر روی هم قرار بگیرند، در برخی مواقع دچار بیدخوردگی خواهند شد. معمولاً این فرش‌ها برای فرش‌هایی که در منزل استفاده می‌شود به وجود نمی‌آید. در صورتی که در انبار تعدادی فرش را نگهداری می‌کنید، باید برای جلوگیری از بیدخوردگی هر از گاهی به آنها سر بزنید. اگر متوجه شدید که فرش دچار بیدخوردگی شده است، باید برای رفوگری فرش اقدام نمایید.

پوسیدگی فرش

در مواقعی که شستشوی فرش به صورت مناسب انجام نمی‌شود و در فرش رطوبت وجود داشته باشد، موجب پوسیدگی آن خواهد شد. برای آنکه از پوسیدگی فرش جلوگیری کنید، در صورتی که مایعاتی بر روی آن ریخته شده است، باید در کمترین زمان ممکن برای خشک کردن آن اقدامات لازم را انجام دهید.

ساییدگی فرش

در برخی مواقع به علت استفاده طولانی مدت و زیاد فرش دچار پوسیدگی شده و پرزهای آن به شدت کاهش پیدا می‌کند. در بعضی از مواقع رفوگری فرش به ترمیم آن کمک خواهد کرد.

پارگی فرش

در بعضی مواقع به علت جابجایی اشتباه و نادرست فرش دچار پارگی می‌شود. پیشنهاد می‌شود که برای شستن فرش‌های خود از قالیشوی‌های معتبر استفاده کنید تا دچار آسیب دیدگی و پارگی نشوند. برای برطرف کردن پارگی فرش باید اقدامات لازم برای رفوگری فرش را انجام دهید.

سوختگی فرش

در برخی مواقع به علت سقوط سیگار روشن، زغال گداخته یا کبریت ممکن است که فرش مورد استفاده با مشکل سوختگی مواجه شود. در مواقعی که مقدار سوختگی فرش کمتر است، می‌توانید برای مرمت آن از رفوگری فرش و ترمیم استفاده نمایید. این کار حتماً باید توسط افراد متخصص انجام شود.

خرابی ریشه‌ها

در برخی مواقع به علت اینکه از فرش به صورت صحیح مراقبت نمی‌شود، ریشه‌های آن ممکن است که دچار خرابی و پارگی شود. در این مواقع جای نگرانی وجود نخواهد داشت. می‌توانید با مراکز معتبر تماس حاصل کنید تا در کمترین زمان ممکن برای رفع عیوب و پارگی ریش‌های فرش در محل مورد نظر شما حاضر شوند و برای رفوگری و مرمت آن اقدامات لازم را انجام دهند.

سخن تکمیلی

در مواقعی که فرش‌ها دچار پوسیدگی آسیب دیدگی پاره شدگی سوختگی و غیره می‌شوند رفوگری فرش در ترمیم آنها کمک کننده خواهد بود برای رفوگری فرش نیاز به ابزارهای خاصی خواهد بود توجه نمایید که بهتر است روفوگری فرش توسط افرادی که در این زمینه مهارت دارند، انجام شود. در این صورت ایرادات فرش به صورت مناسب و اصولی برطرف خواهد شد. برای اینکه فرش را برای رفوگری و ترمیم آماده کنید، باید در ابتدا آن را به خوبی تمیز نمایید.