نگه داشتن گیاهان در منزل می تواند فواید زیادی برای سلامتی انسان ها داشته باشد. در واقع گیاهان می توانند به ایجاد آرامش و کاهش استرس و راحت بودن انسان ها بسیار کمک کنند و همچنین زیبایی خاص و لطافت بی نظیر به فضا ببخشند. همچنین هوا را جهت تنفس تمیز و تصفیه می نمایند. پرلیت یکی از مواردی است که می توان برای خاک گلدان به کار برد و در واقع بستر گیاه را فراهم می کند. شاید از خودتان بپرسید که مزایای پرلیت چیست و چگونه می توان از آن در گیاهان استفاده نمود؟ آیا استفاده از پرلیت منع مصرفی نیز دارد؟
پرلیت چیست؟
پردیس ماده معدنی طبیعی می باشد که به عنوان سنگ آتشفشانی و از گرید سیلیسی است. این ماده سفید رنگ است و از واژه انگلیسی پرل که به معنای مروارید می باشد گرفته شده است. حدوداً ۵ درصد از ساختار پرلیت را آب تشکیل می دهد و وجود آب در این ماده معدنی اجازه می دهد تا در دمای خیلی زیاد منبسط شده و در هوای گرم بتواند ریشه گیاه را تا حد ممکن خنک نگه دارد. سال های زیادیست که کشاورزان از این ماده معدنی برای مصارف باغبانی و کشاورزی استفاده می نمایند. علت استفاده از سنگ سیلیسی پرلیت آن است که مصرف آن تعادل خاک را بر هم نمی زند. همچنین پرلیت سبک است و انواع بیماری ها و آفات را از خاک دور می کند. علاوه بر نکاتی که در بالا ذکر کردیم این سنگ دارای قیمت ارزانی می باشد، در دسترس بوده و به راحتی از فروشگاه های باغبانی می توانید آن را خریداری کنید. اگر می خواهید از گیاه خود بهتر نگهداری کنید پرلیت را با دیگر مواد عالی مغذی ترکیب کرده و به گیاه و خاک آن بیفزایید.
مزایای اصلی پرلیت برای گیاهان چیست؟
ویژگی اصلی مصرف پرلیت در خاک گلدان توانایی زیاد این ماده معدنی در تخلیه کردن آب اضافی، تزیین گلدان و همچنین بهبود هوادهی به ریشه گیاه می باشد. 
این ماده نه فقط زهکشی گیاه را آسان می کند بلکه باعث تقویت آن نیز شده و آنها را شاداب نگه می دارد. ترکیب پرلیت با دیگر مواد مغذی مثل سبوس برنج، پیت ماس، پوسته نارگیل و … برای گیاهان مفیدتر است. بعضی از گیاهان مثل آلوئه ورا یا کاکتوس چنانچه در معرض رطوبت قرار گیرند به راحتی آسیب می بینند به همین خاطر به جای مصرف خاک در آنها باید از پرلیت استفاده گردد. در واقع این ماده در کاهش اسیدیته خاک خیلی مفید است، دچار پوسیدگی نمی شود و همچنین تحلیل نمی رود و در نهایت می توانیم بگوییم که حجم آن کاهش پیدا نمی کند.
دیگر مزایای مصرف پرلیت برای گیاهان
از مزایای مهم استفاده از پرلیت به جای خاک در گلدان زهکشی خوب آن می باشد. پرلیت از پوسیدگی ریشه گیاهان جلوگیری می کند همچنین اکسیژن رسانی به خاک هم خیلی آسان تر می شود. علاوه بر مواردی که گفتیم پرلیت دارای مزایای دیگری نیز می باشد که عبارتند از:
- پرلیت آب زیادی جذب می کند و چنانچه گیاه در آینده به آب نیاز داشته باشد آن را در اختیار گیاه قرار می دهد.
- پرلیت با دیگر مواد مغذی خاک و گیاه تداخلی ندارد.
- پرلیت سبک است و وزن زیادی ندارد.
- غیر قابل اشتعال می باشد.
- به خاک های متراکم قوام خاصی می بخشد.
- خواص آفت کشی و ضد قارچی دارد.
- خاک پرلیت هیچگونه عوامل بیماری زا و آفت ندارد و خاصیت آن مانند علف کش ها است.
معایب مصرف پرلیت برای گیاهان
استفاده کردن از پرلیت برای همه گیاهان هم مناسب نیست. در حقیقت ممکن است به کار گرفتن پرلیت تحت شرایط خاصی پیامدهای منفی نیز به دنبال داشته باشد. به همین خاطر پیش از استفاده نمودن از پرلیت در گلدان و یا باغچه باید موارد مهمی را مد نظر قرار دهید.
- پرلیت در دمای پایین می تواند جلوی رشد سالم ریشه گیاه را بگیرد.
- بر خلاف خاک هایی که در گلدان مورد استفاده قرار می گیرد پرلیت در واقع بستر بی خاصیتی می باشد و نمی تواند مواد مغذی برای گیاه فراهم کند به همین خاطر اگر از پرلیت استفاده می کنید باید از طریق کودها و یا دیگر مواد آلی، مواد مغذی را به گلدان ها و گل های خود برسانید.
- استفاده از پرلیت نیاز به آبیاری را نیز افزایش می دهد.
- آب اضافی می تواند خیلی راحت از گلدان تخلیه شود به همین خاطر ریسک روبرو شدن با خطر کم آبی نیز برای گیاه بیشتر خواهد شد.
- در فصل های خنک سال پرلیت خیلی زود سرد می شود و به همین خاطر رشد طبیعی گیاه را مختل می کند.
موارد مصرف پرلیت
معمولا توصیه می شود پرلیت را با دیگر بسترهای تغذیه و مواد مغذی مثل سبوس برنج، پیت ماس، پوسته نارگیل و … ترکیب نمایید. همین موضوع باعث می شود که پتانسیل پرلیت برای تخلیه آب و نگهداری از گیاه افزایش پیدا کند. همچنین تغذیه گیاه را نیز تسهیل می کند ولی دقت کنید که در استفاده نمودن از پرلیت و پیت ماس نباید زیاده روی کنید زیرا این ترکیب طی آبیاری می تواند موجب خفه شدن ریشه گیاه شود. همچنین خاک متراکم نیز باید با پرلیت مخلوط گردد تا زهکشی آن بهتر شده و نرم شود. ریختن پرلیت روی سطح خاک و قسمت بالایی گلدان برای محافظت کردن از گیاه در مقابل نور خورشید کارآمد می باشد. گیاهانی مانند آلوئه ورا می توانند بیشترین بهره را از پرلیت ببرند. علاوه بر آن استفاده نمودن از پرلیت برای گیاهانی مانند بونسای ها و کاکتوس ها نیز مفید می باشد. دقت کنید پیش از مخلوط کردن پرلیت با خاک باید به آنها ابتدا کمی آب اضافه نمایید.
استفاده نمودن از پرلیت در خاک ماسه ای
بیشتر خاک هایی که در باغبانی و کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد به صورت ماسه ای یا رسی می باشد. در خاک هایی که ماسه ای هستند جذب آب و نگهداری به خوب انجام نمی شود. همانطور که در خاک های رسی زهکشی و تبادلات گازی به خوبی انجام نخواهد شد. پرلیت می تواند باعث بهبود یافتن عملکرد این دو نوع خاک شود. استفاده نمودن از پرلیت در خاک ماسه ای موجب کاهش فاصله ها بین ذرات ماسه شده و در نهایت می تواند قدرت جذب کردن آب و نگهداری از آن را نیز افزایش دهد.
استفاده نمودن از پرلیت در خاک رسی
همانطور که گفتیم از پرلیت در خاک رس نیز می توان استفاده کرد. مزایایی که استفاده کردن از پرلیت در خاک رس به جای می گذارد عبارتند از:
- باعث ایجاد منافذ کافی و همچنین زهکشی خوب جهت جابجا کردن بهتر هوا می شود.
- ترک خوردن خاک گیاه را کاهش می دهد.
- از متراکم شدن بیشتر از حد خاک نیز جلوگیری می کند.
- به بهبود وضعیت ریشه گیاه و توزیع متناسب آن کمک می نماید.
- در تمام فصول می تواند از گیاه نگهداری کرده و باعث رشد بهتر آن شود.
رشد و تکثیر گیاه با پرلیت
اگر پرلیت با خاک برگ و کودهای شیمیایی به صورت مناسب مخلوط شود می تواند عامل مهمی برای رشد و تکثیر گیاهان شود. این ترکیب زهکشی خیلی خوبی در خاک دارد و می تواند رطوبت را خیلی خوب در خود نگهداری کند. در نهایت موجب تضعیف ریشه می گردد و گیاه نابود خواهد شد. به همین خاطر نمی توان گیاه را قلمه زد و یا کاشت. برای زهکشی بهتر گیاه در انتهای گلدان می توان از پرلیت خالص نیز استفاده کرد. در گذشته فقط از پرلیت هایی که دانه درشت بودند استفاده می شد و با خاک برگ و کودهای آلی مخلوط می گردید اما امروز پرلیت هایی که دانه ریز هستند مورد استفاده قرار می گیرند مخصوصاً اگر مزیت نگهداری از آب مد نظر باشد.
روش استفاده کردن از پرلیت در گلدان
پیش از این نیز گفتیم که پرلیت را می توان با خاک گلدان ترکیب کرد و یا به صورت خالص آن را در گلدان به عنوان بستر کاشت. وجود پرلیت موجب می شود نفوذ هوا بسیار افزایش پیدا کرده و به بهبود ساختار خاک نیز کمک می کند و می تواند زهکشی خاک را خیلی بهتر کرده و همچنین به تخلیه کردن آب اضافی نیز کمک خواهد نمود.
میزان استفاده نمودن از پرلیت در گلدان باید به نحوی باشد که تراکم دانه های پرلیت در خاک به خوبی مشخص باشد. ترکیب یک پیمانه از پیت ماس، یک پیمانه پرلیت و یک پیمانه لومی جهت پرورش دادن گیاهان و گل ها در گلدان بسیار عالی می باشد و این ترکیب موجب می شود اکسیژن و آب کافی داخل خاک بماند.
کلام آخر
پرلیت ماده ای است که خیلی راحت می توان آن را در بازار پیدا کرد و مهم تر اینکه دارای قیمت ارزانی نیز می باشد.از مزایای پرلیت می توان به عملکرد اصلی آن که همان بهبود خاک باغچه و ظاهر گلدان ها می باشد اشاره نمود و علاوه بر آن می تواند زهکشی را آسان تر کند. پرلیت در هوای گرم می تواند گیاه را خنک نگه داشته و به بهبود رشد آن کمک نماید. از آنجایی که پرلیت دارای ph خنثی می باشد هیچ تداخلی نمی تواند با مواد مغذی موجود در خاک داشته باشد. بر اساس نوع گیاه شاید بخواهید که پرلیت را با بسترهای ارگانیک دیگری مخلوط کنید و خاصیت و فواید آن را افزایش دهید. کارشناسان کشاورزی توصیه می کنند که پرلیت را با مواد دیگری مانند سبوس برنج، پیت ماس و پوسته نارگیل مخلوط نمایید.
پرلیت چیست؟
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
پرلیت چیست؟ مزایای پرلیت برای گیاهان کدامند؟
