سیستم تهویه مطبوع | اجزای مختلف سیستم تهویه

در موقع تجهیز نمودن ساختمان از چالش‌های بسیار مهم، سیستم سرمایش و گرمایش آن می باشد. دستگاه های برودتی و حرارتی تنوع بسیار زیادی دارند و در برخی مواقع انتخاب کردن از بین آنها دشوار است. در صورتی که با کاربرد هر کدام از سیستم های گرمایشی و سرمایشی و همچنین مزایا و معایب آنها آشنا باشید، می توانید بهترین انتخاب را داشته باشید.

اجزای مختلف سیستم تهویه مطبوع

سیستم تهویه مطبوع یعنی همه تجهیزاتی که سرعت جریان هوا گرما و رطوبت را در فضاهای داخلی کنترل می کند و بدین ترتیب شرایط مناسب را برای کار نگهداری محصولات یا مواد و سکونت فراهم می کند سیستم تهویه مطبوع از زمان های قدیم تا امروز تغییرات زیادی داشته است اما همچنان و وظیفه آن تأمین نمودن گرما و سرما برای ساختمان ها می باشد از اعضای بسیار مهم سیستم تهویه مطبوع می‌توان به چیلر، کولر، اسپیلت و کولر گازی اشاره نمود.

انواع سیستم سرمایشی

تهویه مطبوع سرمایشی از گرمایشی پیچیده تر می‌باشد. چون برای تولید گرما و حرارت انرژی صرف نمی شود، بلکه گرمایی که در فضای داخلی تولید شده است را از ساختمان به خارج هدایت می کند. در متداول ترین سیستم‌های سرمایشی ساختمان از موتورهای کمپرسوری استفاده می شود، که به کمپرسور یخچال شباهت دارد، اما گرمای درون منزل شما را به بیرون انتقال می‌دهد. می توانید خانه خود را به یخچالی تشبیه کنید، که در خارج از از آن کمپرسور قرار دارد. محلولی به اسم مبرد در آن می باشد، که بین دو حالت مایع و گاز تغییر حالت می دهد و بدین ترتیب گرمایی که در  محیط است را جذب نموده یا آزاد می نماید. محلول خنک کننده از مکانی به مکان دیگر گرما را انتقال می‌دهد، دقیقا مشابه یخچالی که هوای درون خود را سرد و خنک نگه می‌دارد.

سیستم‌های سرمایشی از مکانی که سردتر است گرما را گرفته و به مکانی که گرم تر است می برد و این عمل مطابق علم فیزیک می باشد. این عمل به وسیله برق یا انرژی الکتریکی انجام می شود. بعضی از سیستم های سرمایشی با برق و آب کار می کنند و مایع مبرد یا خنک کننده ندارند. مدل های گوناگون سیستم سرمایشی ساختمان عبارتند از:

• کولرهای آبی
•   اسپیلت
•  چیلرها
•  اسپلیت
•  دستگاه GHP
•  دستگاه VRF

از میان این سیستم ها فقط کولرهای گازی و کولر های آبی تنها برای سرمایش استفاده می شوند. تجهیزات دیگر مثل اسپیلت، چیلر، فن کوئل و… سیستم گرمایشی و سرمایشی می باشند، که با توجه به نیاز ساختمان یکی از حالت های گرمایش و سرمایش انتخاب و تنظیم می گردد.

کولرهای آبی

یکی از سیستم های سرمایشی که قدمت زیادی دارد و در بین مردم کشور ما محبوب است، کولر آبی می باشد. کولرهای آبی بخش های گوناگون مثل بدنه اصلی، کانال خروجی، شناور، ناودان ها، پمپ آب، جعبه برق، پروانه یا فن دارد.

کولر آبی پوشالی

روش کار این وسیله سرمایشی ساده می باشد بدین ترتیب، که با استفاده از پمپ دستگاه و از راه ناودان آب روی پوشال دستگاه می‌ریزد و آنها خیس می مانند. زمانی که فن دستگاه به وسیله روشن شدن الکتروموتور کار می کند، هوا از پوشال خیس عبور می کند و به درون کانال کولر و به درون محیط مورد نظر هدایت می گردد.

با توجه به اینکه هوا از پوشال های مرطوب عبور می نماید، موجب می شود، که آب پوشال تبخیر شود و برای اینکه آب پوشال بتواند تبخیر شود، نیاز به گرما خواهد داشت و گرمای لازم از هوای محیط کولر جذب می گردد. بدین‌گونه هوای محیط خنک می شود. در کولر آبی تولید سرما از تبخیر آب به وجود می آید، به همین دلیل به این دستگاه سیستم تهویه مطبوع تبخیری نیز می گویند. کولرهای آبی بسیار متنوع هستند و در مدل ها و سایز های مختلف تولید و طراحی می گردند.

مزایای کولر آبی

•  قیمت کولرهای آبی در مقایسه با سیستم های سرمایشی دیگر پایین تر و مناسب تر می باشد.
•   انرژی برق مصرفی این دستگاه کمتر است.
•  نصب کولر آبی راحت، سریع و کم هزینه می باشد.
•   نگهداری و تعمیر کولر آبی آسان است.

معایب کولر آبی

• کولرهای آبی برای اینکه بتوانند کار کنند، به آب نیاز دارند. در صورتی که آب نباشد و یا آب قطع شده باشد، نمی توانید از کولر آبی استفاده نمایید.
• کولرهای آبی نسبت به سیستم های سرمایشی دیگر کمتر قدرت خنک کنندگی دارند.
•  افرادی که آلرژی دارند، احتمال دارد، که با استفاده از کولرهای آبی اذیت شوند.

تفاوت اسپیلت و کولر گازی

برخی از افراد فکر می‌کنند، که اسپیلت و کولرگازی با یکدیگر تفاوتی ندارند، اما باید بگوییم، که این دو به یکدیگر شباهت زیادی دارند، ولی متفاوت از یکدیگر می‌باشند. اسپیلت و کولر گازی هر دو با استفاده از مایع خنک کننده محیط را خنک می کنند، ولی فرق مهم میان اسپیلت و کولرگازی در این می‌باشد، که کولر گازی یک سیستم سرمایشی تهویه مطبوع است، که به حالت یک تکه تولید و طراحی می گردد، که مدل پنجره ای از رایج ترین شکل های کولر گازی می باشد. کولر گازی دارای اجزای مختلفی مثل کندانسور، کمپرسور، اواپراتور، لوله مویین و شیر انبساط است و وظیفه آن تبخیر کردن مایع مبرد است، که از این راه هوای گرم محیط درونی ساختمان در موتور دستگاه کولر گازی به هوای خنک و مطبوع تبدیل می‌شود. ولی اسپیلت ها دو تکه هستند. کندانسور و کمپرسور در قسمت بیرون کولر و اوابراتور در قسمت درون آن قرار دارد. قسمت خارجی اسپیلت باید در خارج از ساختمان نصب گردد. به همین دلیل صدایی که از اسپیلت ها به وجود می آید، کمتر خواهد بود. همچنین اسپیلت ها قادر خواهند بود، که به دو سیستم گرمایش و سرمایش مجهز گردند.

مزایای اسپیلت و کولر گازی

•  می توان به صورت مستقل دما را در فضا یا اتاق‌های مختلف ساختمان کنترل کرد.
•   سیستم گرمایش و سرمایش برای هر کدام از واحد ها به صورت مستقل قابل کنترل خواهد بود.
•  برای پاکسازی هوای درون، به سیستم فیلترینگ مجهز هستند.

معایب اسپیلت و کولر گازی

•  برای فضاهایی که مساحت زیادی دارد جوابگو نخواهد بود.
•  مصرف برق کولر گازی مخصوصاً در حالت گرمایش بالا می باشد و مقرون به صرفه نخواهد بود.
•  برای استفاده در محیط های خشک کشور مناسب نخواهد بود.

سیستم تهویه مطبوع فن کویل

سیستم تهویه مطبوع فن کویل از قسمت هایی مثل دمنده، کویل های مسی، فیلترهای هوا، موتور کنترل کننده و شیر هواگیری ساخته شده اند و در ساختمان های اداری، مسکونی، صنعتی و تجاری کاربرد دارند. قابلیت مهمی که فن کویل دارد این می باشد، که هوای موجود را می مکد و دمای محیط را تنظیم می نماید. فن کویل با آب گرم و سرد از چیلر و دیگ‌های مرکزی تغذیه می گردد و برای انتقال دادن هوای خنک کننده یا گرم کننده به محیط، دارای دو لوله سرد یا گرم می‌باشد. مدل های سرمایشی و گرمایشی فن کویل دارای چهار لوله هستند. فن کویل اینگونه کار می ‌کند، که با استفاده از ترموستات یا سوئیچ دستی کنترل می‌گردد. وقتی که ترموستات آن فعال می‌گردد، به شیر کنترل یا فن فرمان می دهد، که با زیاد و کم کردن مقدار آب ورودی یا تغییر دور فن دما را در فضا مطلوب نماید.

در صورتی که برای سرمایش از فن کویل استفاده شود، بر روی کویل ها آب کندانس شده وارد شده و این آب توسط لوله درین تخلیه می گردد. کویل ها برای اینکه راه اندازی شوند، به مولد نیاز خواهند داشت، که دیگ آب گرم موتورخانه، کمپرسورVRF  یا چیلر باشد.

مزایای فن کویل

•  برای لوله کشی به فضای کمتری نیاز خواهد داشت.
•  می تواند با حرارت موتورخانه و چیلر کار کند.
•   دمای هر کدام از اتاق ها را به صورت مستقل و جداگانه می توان کنترل نمود.

معایب فن کویل

• سیستم هواگیری تازه ندارد.
•  در فصل تابستان روی کویل‌ها شبنم تشکیل می شود.
•  رطوبت محیط را نمی تواند کنترل کند.

چیلر

از جمله سیستم های گرمایشی و سرمایشی پرقدرت چیلر ها می باشند. چیلر وسیله ای می‌باشد، که گرما را از محیط گرفته و این گرما را با به گردش درآوردن آب خنک، حذف می نماید. چیلر ها از کندانسور و اواپراتور و شیر انبساط تشکیل شده اند. اجزای تشکیل دهنده چیلر به مواردی مثل طریقه خنک کردن کندانسور و شکل و طراحی آن بستگی خواهد داشت. امروزه برای مصارف خانگی نیز چیلر طراحی و تولید شده است، چیلرهای خانگی برای گرمایش و سرمایش به موتورخانه نیاز ندارند، که به آنها مینی چیلر می‌گویند. در صورتی که از چیلرهای خانگی استفاده شود، هم هزینه نصب، خرید و نگهداری سیستم سرمایش و گرمایش منزل کاهش پیدا خواهد کرد و هم دمای محیط به راحتی کنترل می گردد.

مزایای چیلرهای خانگی

• چیلر های خانگی در مقایسه با چیلرهای صنعتی به فضای کمتری نیاز خواهند داشت.
• نگهداری و تعمیر چیلر های خانگی کم تر و راحت تر است.
•  هزینه نصب آن پایین تر می باشد.
•  دمای هر قسمت از خانه به صورت مستقل کنترل می شود.
•   در همه فصل های سال می‌توان از آن استفاده کرد.
•   در خارج یا داخل ساختمان می توان آن را نصب نمود.

 معایب چیلر خانگی

•  چون در چیلر های خانگی از وسایل و تجهیزات کوچکتر استفاده شده است، در برابر برف، باران و گرما آسیب پذیرتر هستند.
•  بازدهی چیلرهای خانگی برای فضاهایی که از خانه های مسکونی بزرگ تر هستند، پایین خواهد بود.