دینام خودرو و هر آنچه که باید در مورد آن بدانید

به طور معمول تمامی افرادی که خودرو دارند برای بهره مندی از توان بهینه خودرو و به شکل دوره ای اقدام به سرویس و بررسی آن می کنند. دینام خودرو یکی از اصلی ترین قطعات هر خودرویی است که با توجه به نقشی که در سیستم برق رسانی و شارژ باتری دارد باید به طور دوره ای وضعیت سلامت و کارکرد آن را بررسی کرد.

همانند دیگر قطعات، دینام خودرو نیز ممکن است کارایی خود را از دست بدهد بنابراین آشنایی با آن از جهات گوناگون و شناختن علائم خرابی آن بسیار با اهمیت تلقی می شود.

دینام خودرو

همان گونه که می دانید زمانی که خودرو روشن می شود تمام قطعاتی که درگیر می شوند برق مورد نیاز خود را از باتری می گیرند اما نکته قابل توجه این است که باتری به تنهایی نمی تواند این میزان برق را تامین کند و اگر آن را تنها منبع تامین برق خودرو در نظر بگیریم در مدت زمانی کوتاهی و پس از گذشت چند ساعت به طور کامل تخلیه می شود. اینجا است که دینام خودرو وارد عمل می شود.

دینام خودرو قطعه ای است که در مدت زمان روشن بودن خودرو انرژی مکانیکی آن را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند و آن را در اختیار باتری قرار می دهد. در واقع و به بیانی ساده می توان گفت وظیفه شارژ باتری بر عهده دینام خودرو است.

چگونگی عمل دینام خودرو

با اینکه دینام نقشی اساسی در کارکرد خودرو دارد اما ساختار و سازوکار عمل آن بسیار ساده است. دینام خودرو متشکل از یک روتور چرخان در میدانی مغناطیسی است که باتری را شارژ می کند افزون بر این دینام در زمان روشن بودن خودرو برق لازم برای کولر، بخاری، ضبط، رادیو و دیگر موارد را نیز فراهم می آورد. باید توجه داشت که میزان برقی که دینام تولید می کند بین ۱۳ تا ۵/۱۴ ولت است و اگر قطعاتی که نیاز به برق دارند (برف پاک کن، سیستم پخش و …) بیشتر مورد استفاده قرار بگیرند موجب می شوند تا دینام خودرو برای تامین این مقدار برق بیشتر کار کند.

شاید این سوال پیش بیاید که دینام خودرو انرژی مورد نیاز خود را از کجا تامین می کند؟ در پاسخ به این سوال و به سادگی می توان گفت که دینام نیروی مورد نیاز خود را با استفاده از یک تسمه و از موتور خودرو دریافت می کند. با توجه به این مطلب می توان به این نتیجه دست یافت که گاهی اشکال در کار دینام خودرو ممکن است در اثر ایجاد نقص در قطعات وابسته به آن مانند تسمه تایم، موتور و یا دیگر قطعات ایجاد شود.

خرابی دینام خودرو

با توجه به نقش دینام خودرو در تولید برق و برق رسانی می توان آن را در دسته با اهمیت ترین و اساسی ترین قطعات در عملکرد خودرو به شمار آورد. در صورت خرابی و یا به وجود آمدن اشکال در دینام خودرو دیگر باتری نمی تواند به شکل درست شارژ شود و به دنبال آن کارایی تمام تجهیزات برقی در خودرو با اختلال مواجه می شود.

با توجه به نقش دینام خودرو و وظیفه ای که در خودرو بر عهده دارد باید توجه داشت که خرابی آن نباید موجب بروز نگرانی شود. چرا که خرابی دینام همواره با بروز علائم و نشانه هایی همراه است که هریک از نشانه ها به عنوان عاملی هشدار دهنده در سیستم خودرو به راننده موجبات آگاهی وی را برای رفع مشکل فراهم می آورد.

نشانه ها و علائم خرابی دینام خودرو

در ادامه علائم و نشانه های خرابی دینام خودرو مورد بررسی قرار می گیرد با مشاهده این علائم بایستی در اسرع وقت و برای رفع مشکل به تعمیر کار مراجعه کرد چرا که عدم توجه به این نشانه ها و یا دیر تشخیص دادن آن ها موجب خاموش شدن ناگهانی خودرو می شود. رایج ترین این علائم و یا نشانه ها عبارتند از:

• روشن شدن چراغ هشدار دهنده خرابی دینام خودرو

یکی از نشانه های خرابی دینام خودرو روشن شدن چراغ هشدار دهنده به شکل باتری است. باید توجه داشت که این چراغ هشدار دهنده برای تعیین حدود ولتاژ باتری در خودرو تعبیه شده است. در زمانی که ولتاژ خروجی از مقدار خاصی پایین تر بیاید و یا حتی در مواردی که این ولتاژ از یک حد خاص بالاتر برود این چراغ روشن می­شود. حال با توجه به نقش دینام خودرو در ولتاژ خروجی از باتری می توان به این نتیجه رسید که روشن شدن چراغ هشدار خود می تواند علتی برای خرابی دینام آن باشد.

• خوابیدن باتری خودرو

در برخی از موارد در هنگامی که خودرو روشن است پس از گذشت مدتی باتری آن می خوابد، این نشانه را می توان یکی از نشانه های رایج خرابی دینام خودرو به شمار آورد چرا که دینام وظیفه شارژ نگه داشتن باتری را بر عهده دارد.

در اینجا ذکر این نکته الزامی است که خوابیدن باتری ماشین می تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد از جمله این دلایل می توان به استفاده از برق باتری در زمانی که خودرو خاموش است اشاره کرد.

• احساس بوی سیم سوخته

دینام خودرو وظیفه تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی را بر عهده دارد، البته باید اشاره کرد تولید مقدار بالای انرژی الکتریکی گرمای زیادی را نیز تولید می کند، در گذر زمان ممکن است تسمه دینام دیگر قادر به تحمل مقدار گرمای تولیدی نباشد و در نتیجه کارایی خود را از دست می دهد. آسیب به تسمه و سوختگی آن که همراه با نشر بو است را می توان یکی از دلایل رایج اشکال در کارکرد دینام خودرو دانست.

• ایجاد اختلال در عملکرد اجزای برقی خودرو

اگر دینام خودرو دچار مشکل شود، نمی تواند مانند قبل باتری را شارژ کند. در نتیجه ممکن است عملکرد برخی از اجزای برقی خودرو را با اختلال مواجه کند. برای مثال کم نور شدن و یا پر نور شدن یک دفعه و غیر عادی چراغ ها را می توان به بروز آسیب و عملکرد غیر عادی دینام ربط داد.

• تولید صدای جیغ مانند در خودرو

زمانی که راننده استارت خودرو را می زند و می خواهد آن را روشن می کند، در شرایط عادی تنها صدایی که از خودرو به گوش می رسد صدای استارت بدون روشن شدن خودرو است. در صورتی که دینام خودرو دچار آسیب شود ممکن است در هنگام روشن کردن خودرو صدای جیغ مانند یا جیرجیر مانندی از آن به گوش برسد. در این شرایط بهترین کار آن است که راننده خودرو را به تعمیر کار نشان دهد.

• پایان عمر مفید دینام

دینام خودرو نیز مانند سایر قطعات و تجهیزات خودرو دارای مدت زمان کارکردی به نام عمر مفید است، در حالت عادی عمر مفید دینام ۵ تا ۸ سال است بنابراین می توان یکی از دلیل خرابی دینام خودرو را به پایان عمر مفید آن نسبت داد.

باید اشاره کرد که شرایط آب و هوایی منطقه بر عمر دینام تاثیر گذار است به گونه ای که دینام خودرو ها در مناطق گرمسیر نسبت به مناطق سردسیر در مدت زمان کوتاه تری خراب می شوند.

• خرابی و یا ایجاد اشکال در تسمه تایم خودرو

گاهی ایجاد ایراد در تسمه تایم مانند خوردگی، ساییدگی، شل شدن، سفتی بیش از حد، پوسیدگی و یا موارد دیگر موجب می شود که کارایی دینام خودرو با مشکل مواجه شود. بنابراین بهتر است به صورت دوره ای وضعیت تسمه را بررسی کرد. چرا که خرابی تسمه موجب ایجاد اشکالات فراوانی برای خودرو در آینده می شود.

• قطع شدن اتصالات و یا شل بودن آن ها

انرژی الکتریکی تولید شده توسط دینام با استفاده از اتصالاتی بلند و یا کوتاه به مقصد انتقال می باید. بنابراین طبیعی است که هر گونه آسیب و ایراد در این اتصالات باعث شود که کارایی دینام خودرو با مشکل مواجه گردد و راننده را با این اشتباه مواجه سازد که ممکن است دینام خودرو دچار خرابی و یا آسیب شده باشد.

بررسی وضعیت دینام خودرو با استفاده از دستگاه تست دینام

برای بررسی شرایط و کار کرد دینام باید به صورت تجربی و یا با استفاده از دستگاه آن را تست نمود. دستگاه تست دینام یکی از ضروری ترین تجهیزات و دستگاه ها برای تعمیرکاران خودرو و حتی فروشندگان باتری خودرو است چرا که به وسیله آن و به سادگی در مدت زمان کوتاهی می توان وضعیت دینام خودرو را مورد بررسی قرار داد.

در شرایطی که دستگاه برای تست دینام خودرو در دسترس نباشد، برای بررسی وضعیت دینام و در زمانی که هوا تاریک می شود باید خودرو را مقابل یک دیوار پارک کرد و در حالی که روشن است چراغ های بزرگ آن را روشن و سپس خودرو را خاموش کرد. در این حالت باید وضعیت نور چراغ را مورد بررسی قرار داد. اگر نور چراغ ها کم و یا دچار نوسان شد می توان به این نتیجه دست یافت که دینام باتری را شارژ می کند در غیر این صورت، عدم تغییر در نور چراغ نشانه ای بر عدم کارکرد صحیح دینام است.

افزایش طول عمر دینام خودرو

در پایان پیشنهاد می شود برای پیشگیری از خراب شدن دینام خودرو و استفاده بیشتر و بهینه تر از آن همواره نکاتی را مد نظر قرار داد از جمله؛ خودداری از روشن کردن چراغ ها در موارد غیر ضروری، قرار دادن دور کولر در پایین ترین درجه، بررسی مرتب تسمه تایم، فشار دادن پدال گاز و بالا بردن دور موتور تا ۲۰۰۰ دور در دقیقه در زمان توقف های طولانی مدت، استفاده از باتری با ظرفیت مناسب و … .