کاربرد گچ در صنعت ساختمان سازی

گچ یکی از مصالح پرکاربرد در ساخت ساختمان است و همه ما آن را می شناسیم، ولی ماده گچ دارای ویژگی ها و خاصیت های است که امکان دارد در انتخاب کاربرد گچ در قسمت های متفاوت سازه نیاز به تخصص های خاصی داشته باشد. گچ بسته به نوع ماده کاربردهای بسیاری را دارد و در صنایع ساختمان سازی اصلی ترین کاربرد آن پوشش سطح درونی دیوارها و سقف خانه و به وجود آوردن سطحی مسطح و بدون برآمدگی برای رنگ آمیزی یا سایر نما های داخلی است.

علاوه بر این، برای پردازش قطعات از پیش ساخته شده از ماده گچ و همچنین گچ بری های داخلی خانه نیز استفاده می شود. همچنین در ایجاد سقف های طاقدار یا سازه های چینی داخلی به نام ملات چسب آجری استفاده می شود.

فواید و مزیت های گچ چیست

1. استحکام و زود سفت شدن، به لطف این ویژگی، می توانیم به راحتی از گچ در قوس ضربه ای و ساخت نوارهای نازک استفاده کرد که قبل از چیدن هر ردیف آجر باید سفت و ثابت شوند.
2. افزایش حجم در زمان سفت شدن گچ: این ویژگی مهم گچ تمام شکاف ها و ترک ها را پر می کند و در نتیجه این اتفاق از ترک خوردن دیوار های مسطح شده با لایه های گچ جلوگیری می کند و از لانه ساختن حشرات در آنجا پیشگیری می کند.
3. در مقابل آتش سوزی مقاومت دارد: گچ سفت شده مثل سنگ گچ دو مولکول از آب متبلور شده دارا است که اگر در برابر حرارت به وجود آمده از آتش قرار داشته باشد، این تبلور مجدداً از گچ روبه روی حرارت جدا می گردد و به شکل لایه آب در برابر حرارت می ایستد و به این شکل است که گچ به راحتی می تواند حدود ۲ تا ۳ ساعت در برابر گسترش آتش به مکان های دیگر ساختمان مقاومت کند.
4. ویژگی منحصر به فرد آکوستیک: این مدل از ملات در مواجهه با انواع ارتعاشات کوتاه و بلند صوتی رفتار بسیار مناسبی از خود نشان می دهد. به گونه ای که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از این صداها را جذب کرده و از منعکس شدن آنها جلوگیری می کند.
5. ویژگی پلاستیکی بودن گچ : حاصل این ویژگی مهم چکش خواری گچ به انواع اشکال و نقش های زیبا و چشم نواز از راه هنر منحصر به فرد گچ بری می باشد.
6. رنگ سفید و زیبای این ماده باعث می شود گچ در هر رنگی قابل رنگ باشد در حالی که رنگ سفید نیز رنگی بسیار آرامش بخش و خاصی است که با هر دکوراسیونی ست می شود.
7. در برابر نیروهای کششی و فشاری مقاومت خوبی می کند که مناسب و کافی برای استفاده نمودن از این ملات در ساختمان ها می باشد.
8. قیمت مقرون به صرفه ای دارد.
9. این ماده بسیار فراوان است و به راحتی می توان به آن دسترسی داشت.

گچ چه معایبی دارد

1. در برابر آب مقاوم نیست: گچ در برابر آب و رطوبت خیلی مقاوم نیست. لایه های گچ سفید کاری شده در برابر رطوبت فشرده شده و به حالت جداگانه روی دیوار ها دیده می شود و بعد از از بین رفتن رطوبت و خشک شدن محل، گچ متراکم به شکل اولیه خود بر نمی گردد. به این علت از استفاده از گچ در جاهایی که در تماس با آب هستند مثل توالت، آشپزخانه، حمام و همچنین در مکان های مرطوب خودداری کنید.
2. خوردگی فلزات: بر خلاف فلزاتی مثل آهن، روی، سرب واکنش داده و سولفات تولید می کند و موجب خوردگی و همچنین زنگ زدگی این فلز ها می گردد.

عامل های موثر بر استحکام توده گچ چیست

1. نوع ملات گچی مورد استفاده: نوع و روش تهیه آن بر استحکام ملات گچ تأثیر دارد.
2. درصد آب استفاده شده: سفت شدن ملات آماده شده از گچ در مکان های مرطوب تا مدت چندین ماه زمان می برد و در این حالت زمان استحکام ملات گچ به مرور بالا می رود. هر اندازه میزان آب درون ملات گچ زیادتر باشد تایم سفت شدن آن افزایش و مقاومت ملات گچی کاهش می یابد.
3. گرمای فضا: به طور معمول لایه های ساخته شده از گچ نزدیک لوله های گرمایش و دودکش ها پس از گذشت زمانی ترک خورده می شود. زیرا به صوت مداوم در اثر گرما منبسط و منقبض می شود و آب زیادی از دست می دهد.

چند نوع گچ ساختمانی داریم

به طور معمول از سه مدل کوره برای پختن گچ استفاده می گردد:

1. تنور سنتی و کوره های تنوری
2. کوره های تاوه ای
3. کوره های مدل خفته گردان

گچ یکی از مصالح ساختمانی می باشد که با توجه به خواصی که دارد می توان از اولین مرحله ساخت بنا که شامل تعیین حدود زمین است تا استفاده نمودن از این آژند (ماده خمیر مانندی که فضای بین مصالح ساختمانی را پر می کند و نقش اتصالی ایفا می کند برای تیغه چینی و به وجود آوردن قوس ضربه ای) یا ملات اندود (ملاتی خمیری که با دست یا با استفاده از ماله برای پوشش و سفید کاری روی کار سخت ساختمان به عنوان آستر کار کشیده می شود) و ماده آمود (روسازی روی ساختمان به خصوص گچ تزئینی) استفاده شود.

1. Gipson: برای تهیه این ماده باید از افزودنی ها و ترکیبات چسبنده مانند سریشم استفاده نمایید.
2. عاج: دانه ای خیلی نرم و ریز را دارا است.
3. سنگ مرمر: گچ مولکولی بی آب مخلوط با محلول و بازپخت و مقاوم در برابر رطوبت.

چرا گچ کاری دچار ترک خوردگی می شود

گاهی اوقات در ساختمان ها متوجه می شویم که سطوح پوشش داده شده با گچ بعد از خشک شدن و سفت شدن دچار ترک خوردگی می شود. این ترک ممکن است به علت های ذکر شده در زیر باشد:

1. اگر مقدار گچ ریخته شده در آب کمتر از مقدار معینی باشد (میزان اندازه آب به گچ بیشتر باشد) به صورتی که بعد از انبساط حجم نتواند آب مصرفی در مخلوط را پر نماید، بعد از خشک شدن گچ کاری، کاهش حجم می کند و می ترکد.
2. اگر اندازه ضخامت گچی که به دیوار می‌زنیم بیشتر از ۷-۸ سانتی‌متر باشد و آن را یکجا بمالیم، لایه‌های بالایی گچ به دلیل مجاورت هوا با سرعت بالاتری خشک می گردند، در صورتی که لایه‌های داخلی همچنان خیس می باشند. و اگر لایه های زیرین هم بخواهند خشک گردند یعنی آب ملات زیری در حال تبخیر است، باید مسیری برای خارج شدن بخار آب به وجود آمده از لایه های زیرین ملات وجود داشته باشد. به همین دلیل گچ دچار ترک خوردگی می شود.
3. اگر در فصول سرد و در دمای کمتر از صفر گچ کاری ساختمان را انجام دهیم و آب ملات گچ پیش از منبسط شدن و سفت شدن یخ بزند و واکنش های شیمیایی به منظور سفت شدن در ملات گچ متوقف گردد و بعد از ذوب شدن این یخ ها ملات پوسیده شود و دیگر به سفت و سخت شدن خود ادامه نخواهد داد و به همین دلیل در سطح های مورد استفاده ترک هایی به چشم می خورد.

شرایط آب و هوایی مناسب برای انجام گچ کاری ساختمان چیست

از کار گچ کاری در فصل های سرد که دما تا زیر صفر می رسد باید خودداری کنید زیرا باعث یخ زدگی و در نتیجه خراب شدن گچ می گردد. البته در مواقع لزوم می توانید با آماده کردن اقداماتی مانند پوشاندن تمامی درب و پنجره های خانه با استفاده از پتو (در صورت تعبیه درب و پنجره) و بهره مندی از وسایل گرمایشی مانند رادیاتور و بخاری های بزرگ در محیط های داخلی و بهره مندی از آب گرم برای ساخت و ساز ملات کار گچ بری را برای ساختمان خود انجام دهید.

تولید گچ های ساختمانی چه مراحلی دارد

• در سنگ گچ انفجار هایی ایجاد می کنند.
• جا به جایی سنگ های گچ به کارخانه
• خرد کردن سنگ های بزرگ به قطعات کوچک
• سرند کردن گچ های خرد شده
• پخت گچ های سرند شده
• بعد از پخت باید غبار گیری را انجام داد.
• آسیاب گچ های پخته شده
• سرند دوباره گچ های آسیاب شده
• بسته بندی و پر کردن گچ ها در گونی های مخصوص
• بارگیری و انتقال گچ به مکان مورد نظر

چند نوع سنگ گچ خالص که از معدن تامین می شود داریم

• گچ خام به نام مارین گلاس : این گچ در گچ پزی مصرف ندارد
• گچ نوع سلینت: این نوع شفاف و بی رنگ می باشد.
• گچ جیپسیت یا ژیپسیت: فشرده و پودری شکل است که مخلوط با خاک رس می باشد.
• گچ های خام آلاباستر: نام دیگر این گچ مرمر سفید می باشد که بیشتر در مجسمه سازی استفاده می شود.
• گچ های خام خوشه ای: دارای تار های به هم پیوسته و ابریشمی می باشد.
• گچ های خام ساتین اسپار: دارای جلای ابریشمی و فرم فیبری می باشد که متراکم و به هم پیوسته است.

نتیجه گیری

یکی از پرکاربردترین مواد در ساختمان سازی گچ است که کار با آن دارای ریزه کاری ها و پیچیدگی های به خصوصی می باشد. برای استفاده بهتر از این مواد باید با روش درست تهیه ملات با گچ آشنا شوید تا بتوانید بهترین استفاده را از این ماده در ساختمان های خود داشته باشید و با استفاده از گچ بری های خاص طرح های زیبایی را در خانه خود ایجاد نمایید.