آشنایی با انواع جعبه فیوز برق | عملکرد فیوز چگونه است؟

فیوز یک قطعه الکترونیکی ساده اما حیاتی است که در سیستم برق ساختمان وجود دارد. فیوز وظیفه دارد در صورت رخ دادن اختلالات یا نوسانات برق، جریان الکتریکی را قطع کند و از آسیب رسیدن به وسایل حساس خانه جلوگیری کند. فیوزها در یک جعبه فلزی یا پلاستیکی به نام جعبه فیوز قرار دارند که در قسمت های مختلف ساختمان نصب شده اند. هر فیوز در برابر یک گروه خاص از قطعات الکترونیک خانه مسئول است و در صورت سوختگی، باید تعویض شود. در این مقاله، به بررسی عملکرد، انواع و روش تعویض فیوز ها و جعبه فیوز در ساختمان ها پرداخته ایم.

عملکرد فیوز و جعبه فیوز ساختمان

شناخت عملکرد فیوز و جعبه فیوز یک مسئله مهم است که برای آشنایی با سیستم برق ساختمان و نحوه محافظت از آن اهمیت دارد. در واقع فیوز یک دستگاه الکتریکی است که برای جلوگیری از سوختن وسایل الکتریکی هنگام عبور جریان زیاد از مدار استفاده می شود.

فیوز دارای یک سیم نازک فلزی است که در صورت رسیدن جریان بالاتر از حد مجاز ذوب شده و مدار را قطع می کند. به این ترتیب، فیوز از آسیب رسیدن به قطعات الکترونیک ساختمان و خطرات ناشی از آتش سوزی یا صاعقه جلوگیری می کند.

جعبه فیوز یک قاب است که فیوزها را در خود نگه می دارد و با استفاده از کلیدها، رله ها و سوئیچ ها، جریان الکتریکی را به قسمت های مختلف ساختمان هدایت می کند. جعبه فیوز باعث مرتب شدن فیوزها، آسان شدن دسترسی به آن ها، حفاظت از آن ها در برابر عوامل خارجی و کاهش خطرات ناشی از سوختگی چندین فیوز به صورت همزمان می شود.

انواع فیوز

انواع فیوزها با توجه به کارایی و قدرتی که دارند، در طرح و مدل های مختلفی ساخته می شوند که عبارتند از:

فیوزهای پایه پیچی

فیوزهای پایه پیچی نوعی فیوز هستند که دارای دو پایه فلزی با روکش برنج یا نقره می باشند. این پایه ها به صورت پیچانده در جعبه فیوز قرار می گیرند و با استفاده از یک سرپیچ، جریان الکتریکی را به فیوز منتقل می کنند.

با توجه به عملکرد فیوز های پایه پیچی معمولا در سطح بالاتر از جعبه فیوز نصب می شوند و برای حفاظت از مدارات با جریان و ولتاژ بالا استفاده می شوند.

فیوزهای پایه پیچی دارای انواع و سایزهای مختلف هستند که با توجه به نوع و نحوه استفاده از آن ها تعیین می شوند. برخی از انواع رایج عملکرد فیوزهای پایه پیچی عبارتند از:

فیوز شکل D

این فیوز برای حفاظت از مدارات با جریان تا ۱۶ آمپر و ولتاژ تا ۵۰۰ ولت مناسب است.

فیوز شکل NH

این نوع فیوز دارای یک سیم نازک فلزی است که در یک شیشه یا سرامیک غیرقابل احتراق قرار دارد. این فیوز برای حفاظت از مدارات با جریان تا ۱۲۵۰ آمپر و ولتاژ تا ۱۰۰۰ ولت مناسب است.

فیوز شکل BS88

این نوع فیوز دارای یک سیم نازک فلزی است که در یک شیشه یا سرامیک غیرقابل احتراق قرار دارد. فیوز شکل BS88 برای حفاظت از مدارات با جریان تا ۶۳۰ آمپر و ولتاژ تا ۶۹۰ ولت مناسب است.

فیوزهای W

عملکرد فیوز های W ساختمان نوعی فیوز پایه پیچی هستند که برای حفاظت از مدارات با جریان و ولتاژ بالا استفاده می شوند. این فیوزها دارای یک عنصر حرارتی هستند که در صورت رسیدن جریان بالاتر از حد مجاز، آن را قطع می کنند. این فیوزها با تأخیر زمانی عمل نمی کنند، یعنی در صورت رسیدن جریان اضافه به صورت موقت، قطع می شوند.

این ویژگی باعث می شود که فیوزها در برابر نوسانات جریان کوتاه مدت که در حین راه اندازی یا کارکرد عادی بعضی از دستگاه های الکتریکی رخ می دهد، حساس نباشند.

فیوزهای W ساختمان دارای سایز های مختلف هستند که با توجه به ظرفیت جریان آن ها تعیین می شود. برخی از سایزهای رایج فیوزهای W ساختمان عبارتند از:

• W-15: ظرفیت جریان ۱۵ آمپر
• W-20: ظرفیت جریان ۲۰ آمپر
• W-30: ظرفیت جریان ۳۰ آمپر

فیوز مینیاتوری

فیوز مینیاتوری یا کلید مینیاتوری (Miniature Circuit Breaker) یک کلید الکترومکانیکی خودکار است که مدار را در برابر خطای اتصال کوتاه و اضافه جریان بار محافظت می کند.

عملکرد فیوز مینیاتوری به طور گسترده در مصارف مسکونی، تجاری، صنعتی و … به کار می رود. فیوز مینیاتوری دارای ساختار، عملکرد، انواع و مشخصات مختلف است که با توجه به نوع و نحوه استفاده از آن ها تعیین می شود.

برخی از ویژگی های فیوز مینیاتوری عبارتند از:

• قابل قطع و وصل دستی: فیوز مینیاتوری را می توان به صورت دستی قطع یا وصل کرد و به عنوان یک کلید عادی عمل کند.
• قابل بازگشت: فیوز مینیاتوری پس از قطع شدن به دلیل خطای اتصال کوتاه یا اضافه جریان، قابل بازگشت به حالت اول است و نباید تعویض شود.
• قابل تنظیم: برخی از فیوزهای مینیاتوری دارای یک پیچ تنظیم کننده هستند که با آن می توان جریان قطع کننده را تغییر داد.
• قابل نشان دادن: فیوزهای مینیاتوری دارای یک نشانگر بصری هستند که حالت قطع یا وصل آن ها را نشان می دهد.

فیوز Type-SL و Type-TL ساختمان

عملکرد فیوز های Type-SL و Type-TL ساختمان نوعی فیوز پایه پیچی هستند که برای حفاظت از مدارات با جریان و ولتاژ بالا استفاده می شوند. این فیوزها دارای یک عنصر حرارتی هستند که در صورت رسیدن جریان بالاتر از حد مجاز، آن را قطع می کنند.

این فیوزها با تأخیر زمانی عمل می کنند، یعنی در صورت رسیدن جریان اضافه به صورت موقت، قطع نمی شوند.

همین ویژگی باعث می شود که فیوزها در برابر نوسانات جریان کوتاه مدت که در حین راه اندازی یا کارکرد عادی بعضی از دستگاه های الکتریکی رخ می دهد، حساس نباشند.

فیوزهای Type-SL و Type-TL ساختمان دارای سایزهای مختلف هستند که با توجه به ظرفیت جریان آن ها تعیین می شود. برخی از سایزهای رایج فیوزهای با تأخیر زمانی سنگین نوع SL و TL عبارتند از:

• SL-15: ظرفیت جریان ۱۵ آمپر
• SL-20: ظرفیت جریان ۲۰ آمپر
• SL-30: ظرفیت جریان ۳۰ آمپر
• TL-15: ظرفیت جریان ۱۵ آمپر
• TL-20: ظرفیت جریان ۲۰ آمپر
• TL-30: ظرفیت جریان ۳۰ آمپر

نحوه قطع کردن برق از جعبه فیوز ساختمان

برای قطع کردن برق از جعبه فیوز ساختمان، باید مراحل زیر را دنبال کنید:

پیدا کردن جعبه فیوز

جعبه فیوز معمولا در گاراژ، راهرو، زیرزمین یا نزدیک درب ورودی ساختمان قرار دارد. جعبه فیوز را با دقت شناسایی کنید و از آنجا که ممکن است با خطرات الکتریکی روبرو شوید، لباس های مناسب و دستکش های عایق الکتریکی بپوشید.

قطع کردن برق اصلی

قبل از هر چیز، باید برق اصلی را قطع کنید تا جریان الکتریکی به جعبه فیوز نرسد. برای این کار، به دنبال فیوز اصلی گشته و آن را خارج کنید. فیوز اصلی معمولا در بالای صفحه فیوز قرار دارد و با چشم مشخص است. فیوز اصلی را با چرخاندن خلاف جهت عقربه های ساعت خارج کنید.

قطع کردن فیوز مورد نظر

پس از قطع کردن برق اصلی، می توانید عملکرد فیوز مورد نظر خود را قطع کنید. باید به دنبال فیوز متناظر با مدار یا دستگاه الکترونیکی که می خواهید کار کنید گشته و آن را خارج کنید. بسیاری از جعبه های فیوز دارای یک نقشه یک که نشان می دهد که هر فیوز با چه مدار یا دستگاهی در ارتباط است.

در صورت عدم وجود نقشه، می توانید با استفاده از یک تست کننده فیوز یک یک فیوز را تست کنید تا فیوز مناسب را پیدا کنید. فیوز مورد نظر را با چرخاندن خلاف جهت عقربه های ساعت خارج کنید.

تایید کردن قطع شدن برق

پس از قطع کردن عملکرد فیوز مورد نظر، باید تایید کنید که برق مدار یا دستگاه مورد نظر واقعا قطع شده است. برای این کار، می توانید از یک تستر ولتاژ یا یک چراغ قوه استفاده کنید.

تستر ولتاژ را به سیم های مدار یا دستگاه متصل کنید و ببینید که آیا نشانگر ولتاژ روشن می شود یا خیر. اگر روشن نشود، به این معنی است که برق قطع شده است. همچنین می توانید چراغ قوه را به پریز برق متصل کنید و ببینید که آیا روشن می شود یا خیر. اگر روشن نشود، به این معنی است که برق قطع شده است.

نحوه خاموش کردن فیوز اصلی در جعبه فیوز ساختمان

عملکرد فیوز اصلی یک قطعه الکترونیکی است که برق ورودی به جعبه فیوز را کنترل می کند. اگر فیوز اصلی قطع شود، تمام فیوزهای داخل جعبه فیوز نیز قطع خواهند شد. برای خاموش کردن فیوز اصلی در جعبه فیوز ساختمان، باید مراحل زیر را دنبال کنید:

پیدا کردن جعبه فیوز

جعبه فیوز معمولا در گاراژ، راهرو، زیرزمین یا نزدیک درب ورودی ساختمان قرار دارد. جعبه فیوز را با دقت شناسایی کنید و از آنجا که ممکن است با خطرات الکتریکی روبرو شوید، لباس های مناسب و دستکش های عایق الکتریکی بپوشید.

پیدا کردن فیوز اصلی

عملکرد فیوز اصلی معمولا در بالای صفحه فیوز قرار دارد و با چشم مشخص است. فیوز اصلی را با چرخاندن خلاف جهت عقربه های ساعت خارج کنید.

بعضی از جعبه های فیوز دارای چراغ نشانگر هستند که نشان می دهند که آیا برق وارد جعبه فیوز می شود یا خیر. اگر چراغ نشانگر روشن باشد، به این معنی است که برق وارد جعبه فیوز می شود و باید فیوز اصلی را قطع کنید.

تایید کردن قطع شدن برق

پس از قطع کردن عملکرد فیوز اصلی، باید تایید کنید که برق تمام مدارات و دستگاه های ساختمان واقعا قطع شده است. برای این کار، می توانید با استفاده از یک تست کننده فیوز یک یک فیوز را تست کنید تا فیوز مناسب را پیدا کنید.

همچنین می توانید چراغ قوه را به پریز برق متصل کنید و ببینید که آیا روشن می شود یا خیر. اگر روشن نشود، به این معنی است که برق قطع شده است.

جمع بندی

در این مقاله از آی بک امداد به بررسی عملکرد فیوز و جعبه فیوز پرداختیم. در صورت نیاز به خدمات برق ساختمانی می توانید با ما تماس بگیرید.