آلرژی پوستی چیست؟ انواع، علائم و راه های جلوگیری از آلرژی پوستی کدامند؟

زمانی که سیستم ایمنی نسبت به محرکی پاسخ می دهد ممکن است حساسیت پوستی ایجاد گردد، در واقع سیستم ایمنی وظیفه محافظت از بدن در مقابل باکتری ها و ویروس ها را به عهده دارد و با این کار مانع از بروز بیماری ها می گردد اما در افرادی که آلرژی پوستی دارند سیستم ایمنی آن ها بیش از حد حساس می باشد. معمولا سیستم ایمنی این افراد در مواجهه با گرده گل، نیش زنبور عسل، پروتئین های موجود در غذا، داروها یا هر مورد ساده دیگری بثورات پوستی آلرژیک و بیماری های دیگر را ایجاد می کند. به طور معمول محرک هایی که باعث بروز حساسیت می شوند خطرات زیادی نداشته و مشکلات جدی برای فرد ایجاد نمی کنند اما گاهی اوقات آلرژی پوستی و علائم آن می توانند زندگی فرد را با مشکلات زیادی مواجه سازند و فعالیت های روزانه او را تحت تاثیر قرار دهند. کهیر، قرمزی و تورم، تاول و خارش شدید پوست از علائم شایع آلرژی پوستی به شمار می آیند، بروز این علائم برای فرد بسیار ناخوشایند و آزار دهنده می باشد با این حال می توان با کمک یک سری از روش ها تا حد زیادی از آلرژی پوستی و علائم آن جلوگیری به عمل آورد.

حساسیت یا آلرژی پوستی 

واکنش سیستم ایمنی بدن در هنگام لمس چیزهایی که اغلب بی خطر هستند سبب تحریک پوست شده و حساسیت یا آلرژی پوستی را ایجاد می کند. به دنبال بروز این واکنش آلرژیک علائمی چون جوش و دانه های روی پوست، خارش، سوزش، قرمزی، برآمدگی، کهیر و تورم پوست ظاهر می شود. محرک های زیادی وجود دارد که ممکن است در افراد مختلف باعث واکنش گردند، برخی از محرک ها شامل موارد زیر است.

• گرده گل
• داروها
• برخی از غذاها
• صابون
• انواع مواد شیمیایی
• پودر لباسشویی
• دمای سرد یا گرم
• نور خورشید
• حشرات
• نیکل
• لاتکس
• مو و شوره حیوانات خانگی
• آب
• پیچک سمی یا بلوط سمی

برخی افراد به خوبی می دانند چه محرک هایی سبب بروز آلرژی پوستی آن ها می گردد اما در برخی دیگر از افراد مشخص نیست به طور واضح چه ماده ای باعث آلرژی پوستی آن ها شده است، از این رو این افراد برای شناخت محرک حساسیت نیاز به مراجعه پزشک و انجام آزمایش دارند.

انواع حساسیت پوستی 

حساسیت پوستی دارای انواع مختلفی است که در شرایط مختلف میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، شرایطی همچون آب و هوا و دمای محیط زندگی میتوانند از اصلی ترین متغیرهای این دلایل باشند، چرا که سرما و گرما یکی از اصلی ترین موارد ایجاد حساسیت پوستی میباشند، اما حساسیت به صورت کلی چند حالت دارد که موارد اصلی و مهم را برایتان شرح خواهیم داد.

درماتیت آتوپیک 

درماتیت آتوپیک که به آن اگزما نیز گفته می شود، یکی از رایج ترین مشکلات پوستی به خصوص در بین کودکان می باشد به گونه ای که از هر پنج کودک یکی به اگزما مبتلا است. اما احتمال مبتلا شدن بزرگسالان به این بیماری تنها ۱۰ درصد می باشد، اگزما با علائمی چون خشکی و خارش پوست همراه است. این حساسیت می تواند در اثر عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد گردد و بروز آن با آسم، حساسیت های غذایی و فصلی در ارتباط است، همچنین مصرف غذایی خاص یا محرک هایی نظیر استرس، لوسیون ها و صابون ها، سرما و هوای خشک نیز شرایط ابتلا به اگزما را فراهم می سازند.

درماتیت تماسی 

این نوع حساسیت در اثر تماس مستقیم یک ماده حساسیت زا با پوست ایجاد می شود، به عنوان مثال برخی افراد به فلز نیکل حساسیت پوستی دارند و وجود حتی مقدار کمی از این فلز در جواهرات و تماس آن با پوست سبب شده تا در محل تماس، پوست دچار قرمزی، پوسته پوسته شدن، خارش یا تورم پوست گردد. از دیگر مواد ایجاد کننده درماتیت تماسی می توان به پیچک سمی و بلوط سمی اشاره نمود که پوشش روغنی آن ها سبب بروز علائمی مانند بثورات قرمز و خارش دار روی پوست می شود، برای جلوگیری از این نوع حساسیت چنانچه پوست به بدلیجات حساس است از استفاده آن ها پرهیز کنید و در موارد دیگر نیز تماس پوست با ماده حساسیت زا را قطع نمایید.

کهیر

زمانی که بدن در تماس با محرک های حساسیت زا قرار می گیرد سیستم ایمنی ماده ای به نام هیستامین ترشح می کند، ترشح هیستامین باعث بروز برآمدگی هایی روی سطح پوست می شود که به آن کهیر می گویند.

کهیر به دو صورت حاد و مزمن ایجاد می شود که کهیر حاد در اثر خوردن یک غذای خاص یا تماس با محرک خاصی و نیز عوامل غیر آلرژیک چون گرما، ورزش، داروها، غذاها، نیش حشرات و عفونت به وجود می آید. اما کهیر مزمن به ندرت توسط محرک های خاصی ایجاد می شود و معمولا با انجام آزمایش های آلرژی تشخیص داده نمی شود با این حال برای بیماری های ارثی نادری که سبب بروز کهیر مزمن می گردند آزمایشات ژنتیکی تاثیر گذار و مفید است، کهیر مزمن ممکن است به صورت طولانی مدت باقی بماند و با وجود ناخوشایند بودن آن به دیگران سرایت نمی کند.

آنژیوادم

یکی دیگر از انواع حساسیت پوستی آنژیوادم است که ورم شدید پوست بدون خارش در لایه های عمیق آن می باشد و در بسیاری از مواقع به طور همزمان با کهیر ایجاد می شود. این نوع از حساسیت معمولا در بافت های نرم پوست چون پلک ها، دهان و اندام تناسلی دیده می شود، در نوع حاد این بیماری علائم به مدت کوتاهی بروز می کنند و در اثر واکنش آلرژیک به داروها یا غذاها ایجاد می شود. اما نوع آنژیوادم مزمن یک مدت طولانی عود می کند و علائم آن زمان بیشتری روی پوست باقی می ماند.

حساسیت پوستی با چه علائمی دیده می شود؟ 

با توجه به اینکه حساسیت پوستی چه نوعی است علائم متفاوتی بروز می کند، ممکن است در برخی موارد باعث ایجاد خارش شود، بعضی موارد نیز با قرمز شدن و برجسته شدن بخش مورد نظر روبه رو خواهیم شد، اما گاهی هم این حساسیت شدید است و با زخم های متفاوتی رو به رو خواهیم بود.

درماتیت آتوپیک 

در مواجهه با این نوع حساسیت، پوست حالتی زبر، خشک و قرمز داشته و نیز پوسته پوسته شدن سطح پوست را به همراه دارد همچنین خارش از علائم شایع این بیماری می باشد. اگزما بیشتر صورت، زانوها، دست ها و آرنج ها را درگیر می کند و در برخی مواقع مایعی شفاف از زخم ها ترشح می شود.

درماتیت تماسی 

بثورات ناشی از این بیماری علاوه بر اینکه خارش زا است در اغلب موارد با درد نیز همراه هستند و ممکن است زخم های ایجاد شده همراه با تاول و برآمدگی باشد. با تماس پیدا کردن پوست با محرک ها ممکن است پوست سریعا دچار حساسیت گردد و علائم بروز کنند و یا تا ۴۸ ساعت پس از تماس با محرک این واکنش آلرژیک بروز کند.

کهیر

این حساسیت به صورت برآمدگی های برجسته و صاف می باشند که خارش ایجاد می کنند و امکان دارد به لمس کردن حساس باشند، کهیر نشان دهنده یک مشکل جدی تر است که نیاز به پیگیری و رسیدگی دارد.

آنژیوادم

آنژیوادم نوعی از حساسیت است که سبب ورم کردن بخشی از بدن می شود، در صورتی که این حساسیت روی پلک ایجاد شود بسته شدن چشم را به همراه دارد و بروز آن در گلو بسیار خطرناک می باشد چرا که تنفس را با مشکل مواجه نموده و باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.

چه زمانی برای درمان حساسیت پوستی نیاز به مراجعه پزشک است؟

برخی از حساسیت های پوستی تنها با پرهیز از ماده محرک و رعایت یکسری نکات بهبود می یابد و در بین آن ها کهیر و آنژیوادم می تواند نشان دهنده یک واکنش آلرژیک جدی باشد و چنانچه کل بدن کهیر زده باشد و یا مشکل تنفسی ایجاد گردد باید سریعا به پزشک مراجعه نمود زیرا می توانند تهدیدی برای جان انسان باشند. همچنین با داشتن شرایط زیر نیز مراجعه به پزشک لازم است.

• قادر به کنترل علائم اگزما نیستید و نیاز به کمک دارید.
• جوش ها دچار خونریزی شده اند و یا چرک از آن ها خارج می شود و احتمال می دهید عفونی باشند.
• در صورتی که احساس می کنید به یک آلرژی جدید مبتلا شده اید که پیش از این نداشته اید.
• با گذشت ۲ تا ۳ هفته بثورات پوستی همچنان وجود دارند و بهبود نیافته اند.

راه های پیشگیری از بروز حساسیت یا آلرژی پوستی 

در درجه اول سعی کنید محرکی که عامل بروز حساسیت پوستی می گردد را شناسایی نمایید و از آن دوری شود، برای این کار ابتدا به محصولات آرایشی و بهداشتی چون صابون ها، لوسیون ها، شوینده ها و محصولات مو و آرایشی که استفاده می کنید توجه نمایید چرا که مستقیما روی پوست اثر می گذارند. همچنین برای واکنش های آلرژیک نظیر کهیر و تورم غذاها و داروهای مورد استفاده را بررسی کنید، با مرطوب نگه داشتن مداوم پوست و پرهیز از مواد ایجاد کننده محرک به بهبود اگزما کمک کنید.

بسیاری از افراد قادر به تشخیص محرک ایجاد کننده حساسیت پوستی نیستند در این شرایط پزشک می تواند کمک کننده باشد و با بررسی پوست عامل تحریک پوست را مشخص کند، با این حال پیدا کردن علت دقیق کار چندان راحتی نیست و تست های پوستی تنها نشان دهنده این هستند که پوست به چه چیزی حساس است اما قادر به تشخیص این که در یک روز خاص چه چیزی پوست را لمس نموده نیستند.

استفاده از تست T.R.U.E یکی دیگر از روش های بکارگیری پزشکان برای تشخیص عامل تحریک کننده پوست می باشد که یک مجموعه پیش بسته بندی شده از سه پانل است و به پشت بیمار چسبانده می شود و به مدت ۲ روز باقی می ماند. بعد از برداشتن آن پزشک بررسی می کند که آیا پوست واکنش نشان داده است یا خیر، با این وجود ممکن است شخص به چیزی که در تست T.R.U.E وجود ندارد حساسیت داشته باشد.

در بسیاری از مواقع تشخیص اینکه چه عواملی بر آلرژی پوستی تاثیر گذار هستند و یا انجام چه کارهایی به بهبود شرایط کمک می کند سخت و زمان بر می باشد، از این رو سعی کنید به هرگونه جوش که دارای خارش یا درد است توجه کنید و در صورت ادامه داشتن به پزشک مراجعه کنید.