چه مواردی باعث به وجود آمدن زخم معده می شود؟

زخم معده یا همان پپتیک اولسر، زخم گوارشی باز است که در سطح داخلی معده و یا بخش های ابتدایی روده باریک که نام آن دوازدهه است بروز می دهد. زخم معده هنگامی بروز می دهد که لایه ضخیم مخاطی که وظیفه محافظت و نگهداری از مایعات گوارش معده را بر عهده دارد، کاهش یابد و در اثر کاهش این لایه اسیدهای گوارشی به بافت های موجود در معده آسیب وارد کنند و سبب زخم نمودن این بافت ها شوند در نتیجه معده زخم می گردد. این بیماری بسیار دردناک بوده و همواره مانع خوردن راحت غذا می شود. زخم معده در اغلب اوقات با سوزش معده همراه است و به بافت های دیواره معده آسیب می رساند. افرادی که زخم معده دارند نمی توانند گرسنگی را تحمل کنند و در صورت گرسنه بودن درد آزاردهنده ای را تجربه می کنند به علاوه در بین مصرف هر وعده غذایی و در طول شب نیز تا چندین ساعت درد معده آنان را آزار می دهد. یکی از اصلی ترین علت های بروز زخم معده وجود نوعی باکتری در مخاط معده به نام هلیکوباکتر پیلوری است که سبب بروز عفونت در معده گشته و در برخی از اوقات با افزایش اسید معده سبب بروز زخم معده می گردد علاوه بر این نوع باکتری یکی دیگر از علت های بروز زخم معده تحریک و تنش در دیواره معده است که این تحریک و تنش ها ناشی از استرس، مصرف غذاهای سنگین و چرب، مصرف غذاهای تند و پر ادویه، مصرف برخی از داروها، مصرف دخانیات، اضطراب، نگرانی، فشار روحی و مصرف الکل می باشد که این نوع زخم معده به زخم معده عصبی شهرت دارد از این رو زخم معده به دو دسته تقسیم می شود: ۱: زخم داخل معده ۲: زخم سطح ابتدایی روده باریک یا همان دوازدهه. بهتر است بدانید که برخورد معده با شئ یا یک وسیله سخت، و تحریکات شدید نیز در آسیب دیدن دیواره معده یا داخل آن و بروز زخم معده دخیل اند. علائم زخم معده ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری و زخم معده عصبی عبارتند از:

بروز تغییر در رفتار:

 بروز افسردگی اضطراب و استرس نمایانگر مبتلا بودن به زخم معده عصبی است به علاوه افرادی که دچار این نوع زخم معده می باشند در صورت بروز هرگونه عصبانیت با درد و سوزش معده مواجه خواهند شد.

خونریزی:

هنگامی که به زخم معده عصبی یا زخم معده ناشی از ویروس هلیکوباکتر پیلوری شدید مبتلا باشید معده شروع به خونریزی کردن می کند و این خون ممکن است از دهان ( از طریق استفراغ ) یا روده ( از طریق مدفوع ) خارج شود.

درد شکم:

درد شکم که جزو اصلی ترین علائم زخم معده است در بالای شکم و پایین سینه رخ می دهد که در برخی از اوقات این درد به سر، پشت و دست ها نیز انتقال می یابد.

سوزش و تحریک در ناحیه شکم:

بروز هرگونه سوزش و یا تحریک در ناحیه شکم نمایانگر زخم معده می باشد که معمولا در صورت بروز تا چندین ساعت ادامه دارد.

زود سیر شدن:

یکی دیگر از علائم زخم معده عصبی زود سیر شدن آن هم با خوردن کمترین مقدار غذا است از این رو اکثر افرادی که به زخم معده عصبی مبتلا هستند این عارضه را تجربه نموده اند.

بی اشتهایی:

افرادی که به زخم عصبی دچار هستند در صورت عصبانی شدن و بروز پرخاشگری کاملا بی اشتها شده و اسید معده آنان نیز آزار دهنده خواهد بود.

ترشح:

یکی دیگر از علائم بروز زخم معده چه از نوع عصبی و چه از نوع باکتریایی آن، ایجاد ترشحاتی در معده است که همواره سبب بروز نفخ، برخی اوقات سیری، حالت تهوع و استفراغ می گردد.

 خستگی:

اکثر افرادی که به زخم معده دچارند، کم خونی و کاهش فشار خون را که دلیل اصلی خستگی است، تجربه خواهند کرد و علل اصلی تجربه خستگی، بروز کم خونی و کاهش فشار خون در بدن خون رفتگی به درون دستگاه گوارش است.

سفت شدن شکم:

هنگامی که دستگاه گوارش به دلیل وجود زخم معده ملتهب و متورم شود شکم سفت خواهد شد.

رنگ پریدگی پوست:

یکی دیگر از علائم وجود زخم معده رنگ پریدگی پوست یا همان تغییر رنگ پوست است که این عارضه نیز همانند خستگی به دلیل کاهش فشار خون در بدن و کم خونی بروز می دهد.

کاهش وزن و لاغری:

افرادی که دارای زخم معده هستند اغلب شاهد لاغر شدن و کاهش وزن چشمگیر خود آن هم بدون هیچ دلیلی می باشند.

مواد مناسب جهت استفاده افرادی که زخم معده دارند

۱: غذاهای نرم و پخته شده را جایگزین غذاهای خشک و سخت کنید و همواره سعی کنید تا حد امکان از خوراکی های خشک استفاده نکنید

۲: سعی کنید محصولات لبنی البته با کمترین چربی ممکن را مورد استفاده قرار دهید

۳: سفیده تخم مرغ را به دلیل پروتئین بسیارش مصرف کنید

۴: محصولات لبنی ( نظیر ماست ) که حاوی کمترین میزان چربی هستند را مورد استفاده قرار دهید

۵: حبوبات و غلاتی که حاوی مقدار بالایی فیبر هستند را مورد استفاده قرار دهید

۶: تا حد امکان و هر روز میوه های حاوی ویتامین A و C و سبزیجاتی همچون کلم بروکلی، اسفناج، کرفس و غیره مصرف نمایید

راه های پیشگیری از مبتلا شدن به زخم معده

برای جلوگیری از بروز زخم معده همواره باید سری روش ها را انجام داد که این روش ها عبارتند از:

۱: از مصرف نوشیدنی هایی گاز دار، کافئین و قهوه اکیدا خودداری گردد چرا که مصرف این نوع نوشیدنی ها سبب تحریک نمودن اسید معده و در نتیجه بروز زخم معده می گردند

۲: از خوردن غذاهای پر ادویه اجتناب گردد چرا که این غذاها به دلیل وجود ادویه های تند همانند فلفل سبب ملتهب شدن معده گشته و مصرف مکرر آن زخم معده را به دنبال دارد

۳: درست است که شیر سرشار از کلسیم و پروتئین می باشد اما مصرف آن به طور مداوم موجب تحریک ترشح اسیدی و در نتیجه بروز زخم معده می گردد از این رو باید از مصرف زیاد آن خودداری کرد

۴: خودداری از خالی ماندن معده برای ساعاتی طولانی چرا که خالی ماندن معده سبب آسیب رسیدن به معده می گردد و اگر برای مدتی طولانی این روند ادامه یابد زخم معده بروز می دهد

۵: مصرف داروهایی همچون آسپرین و بروفن را کنار بگذارید زیرا این داروها دارای ترکیباتی هستند که در صورت استفاده مداوم موجب بروز زخم معده می گردند

۶: از مصرف دخانیات و نوشیدنی های الکلی به شدت پرهیز کنید چرا که مصرف این مواد سبب تضعیف لایه محافظتی معده و بروز معده زخم می گردند به علاوه در افزایش تولید اسید معده نیز دخیل اند.

۷: شکلات سبب تحریک نمودن ترشح اسید معده و رفلاکس معده می گردد از این رو در بروز زخم معده دخیل است پس باید مصرف این ماده را به حداقل ممکن رساند

۸: مصرف غذاهای شور را کنار بگذارید چرا که شوری غذا سبب تحریک و رشد باکتری هلیکوباکتر پیلوری می شود و در نتیجه زخم معده بروز می گردد

۹: غذاهای پرچرب و سرخ شده نیز همانند غذاهای شور سبب افزایش اسید معده و رفلاکس معده می گردند که نتیجه مصرف مکرر آنها بروز زخم معده است

۱۰: گوشت های چرب و فرآوری شده همانند سوسیس علاوه بر مضرات خود سبب تحریک نمودن معده می گردند و در صورت استفاده پی در پی بروز زخم معده را به همراه دارند

۱۱: همواره خونسردی خود را حفظ کرده و از استرس و اضطراب خود را دور نگه دارید چرا که فشار روانی تاثیر بسزایی در بروز زخم معده عصبی دارد

موادی موثر جهت درمان زخم معده

عسل:

این ماده به رفع التهاب و درد زخم معده کمک می کند.

نعناع:

نعناع به دلیل خاصیت ضد التهابی خود به درمان زخم معده کمک می نماید.

پوست لیمو: پوست لیمو دارای ترکیبات موثری از جمله: فلاونوئید، کاراتین و اسیدهای آلفا هیدروکسی می باشد که در تسکین دادن التهاب معده و درد ناشی از آن تاثیر بسزایی دارد.

آویشن:

آویشن دارای خاصیت تسکین دهندگی برای معده می باشد.

زیره سبز:

سبز همانند سایر مواد گفته شده به تسکین التهاب و دردهای ناشی از زخم معده کمک می کند.

موز:

موز میوه ای با خاصیت ضد باکتریایی است که مانع رشد باکتری‌ هلیکوباکتر پیلوری شده و به تقویت نمودن معده و کاهش التهاب ها و اسید آن کمک می نماید.

نارگیل:

نارگیل نیز همانند موز دارای خاصیت باکتریایی است و مانع رشد باکتری در معده می گردد.

شنبلیله:

شنبلیله دارای خاصیت خنک کنندگی است و به خنک نمودن معده و رفع التهاب های آن کمک می نماید.

بابونه:

بابونه ماده ای بسیار موثر جهت درمان زخم و ورم معده می باشد.

زنجبیل:

زنجبیل نیز همانند بابونه به درمان زخم معده کمک می کند.

سیر:

این ماده به دلیل خاصیت ضد باکتریایی خود رشد باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده را متوقف نموده و زخم معده را درمان می کند.

شیرین بیان:

شیرین بیان دارای خاصیت ضد التهابی است که به رفع التهاب های معده و درمان زخم معده کمک شایانی می کند.

سخن پایانی

به طور کلی زخم معده بیماری بسیار ناخوشایندی که همواره با سوزش معده و درد بسیار همراه است و در صورت بروز باید سریعا درمان شود چرا که در غیر این صورت روز به روز وخیم تر گشته تا جایی که به خونریزی معده منجر شده و دیگر قابل درمان نیست.