ساده ترین نوع کلید و لامپ ها مربوط به کلید های تک پل می باشد که به وسیله آن می توان یک لامپ را از یک نقطه مشخص روشن یا خاموش کرد. جهت کنترل روشنایی چند لامپ، بیشتر از دو نقطه مشخص از کلید صلیبی استفاده می شود. در این مقاله از ایبک امداد قصد داریم به نحوه کنترل یک لامپ از چند نقطه به وسیله کلید صلیبی بپردازیم:
کاربرد کلید چند مسیره یا کلید صلیبی چیست؟
حتماً با کلید های دو پل و تک پل آشنا هستید، ولی کلید های صلیبی دارای کارایی بسیار زیادی بوده اما افراد کمتری آنرا می شناسند.
کلید صلیبی به نام کلید چند مسیره هم شناخته می شود. از کلید صلیبی جهت روشن و خاموش کردن چند یا یک لامپ در بیشتر از دو نقطه استفاده می شود.
بهتر است کاربرد کلید صلیبی را بررسی کنیم:
- ساده ترین مدار الکتریکی کلید و لامپ به کلید های تک پل مربوط می شود و به کمک آن یک لامپ در یک نقطه روشن و خاموش می شود.
- چنانچه بخواهید چند لامپ را از یک نقطه مشخص روشن و خاموش کنید، بهترین گزینه کلید های دو پل هستند.
- جهت روشن و خاموش کردن یک یا چند لامپ از دو نقطه مشخص می توان از کلید های تبدیل استفاده کرد.
- برای کنترل روشنایی یک یا چند لامپ بیشتر از دو نقطه هیچ یک از کلید های دو پل، تک پل و تبدیل کارایی نخواهند داشت، در این حالت کلید صلیبی کاربرد خواهد داشت.
- کاربرد کلید های صلیبی در زمانی است که تصمیم دارید به شکل همزمان یک یا چند عدد لامپ را از چند نقطه مشخص روشن یا خاموش کنید.
- حیاط های ویلایی، سالن های ورزشی، سوله های کارگاهی، راه پله های ساختمان های چند طبقه چند نمونه از محل هایی می باشند که کلید صلیبی در آنها کاربرد خواهد داشت.
- یکی از مهمترین و اصلی ترین کاربرد های کلید صلیبی در سیم کشی راه پله های ساختمان ها است، که به جهت روشن و خاموش کردن لامپ های راه پله ها استفاده می شود.
- به دلیل نیاز به سیم های بیشتر در سیم کشی، کلید صلیبی در راه پله های ساختمان ها رو به انقراض است.
- اکثراً از تایمر جهت روشنایی در راه پله ها، چشمی راه پله، برق مشاعات و سرویس پله ها استفاده می کنند.
شکل کلید صلیبی
آشنایی با شکل کلید صلیبی به کاربران کمک می کند تا بتوانند این نوع کلید را در نقشه روشنایی ساختمان و سیم کشی برق به راحتی پیدا کنند.
شکل ظاهری کلید های صلیبی شبیه به صلیب می باشد. معمولاً نماد کلید صلیبی روی بدنه کلید ها درج شده تا آنرا با کلید تبدیل یا کلید تک پل اشتباه نگیرند.
نقشه سیم کشی کلید صلیبی
نقشه سیم کشی کلید های صلیبی به شرح زیر می باشد:
- اصلی ترین مسئله در طراحی مدار کلید صلیبی این می باشد که باید از یک کلید تبدیل در انتهای مدار و یک کلید تبدیل دیگر در ابتدای مدار کلید صلیبی استفاده شود، در غیر این صورت مدار کارآیی نداشته و کامل نیست.
- دو کلید تبدیل در انتها و ابتدای مدار صلیبی قرار دارند و یک عدد کلید صلیبی با نماد صلیب یا ضربدر مشخص شده، در وسط مدار نصب شده است.
- باید توجه داشته باشید که در مدار، کلیدهای صلیبی می توانند، یک یا چند عدد باشد، اما باید حداقل دو کلید تبدیل در مدار وجود داشته باشد. شما می توانید از یک کلید تبدیل در ابتدای مدار و یک کلید تبدیل دیگر در انتهای مدار قرار دهید و در بین هر کدام از آنها هر میزانی که لازم می باشد کلید صلیبی نصب کنید.
- در رابطه با لامپ هم این قانون صدق می کند، شما هیچگونه محدودیتی در میزان لامپ ها نداشته و می توانید به کمک مدار صلیبی از یک تا چند لامپ را در چندین نقطه مشخص روشن و خاموش کنید.
آموزش نصب و سیم کشی کلید صلیبی
با کلید صلیبی و کاربرد آن آشنایی پیدا کردید. با بررسی نقشه متوجه شدید که جهت نصب کلید صلیبی حتماً باید دو تبدیل داشته باشید. در ادامه این مقاله به نحوه نصب کلید های صلیبی می پردازیم:
لوله گذاری جهت نصب کلید صلیبی
قبل از شروع مراحل نصب کلید صلیبی باید لوله گذاری انجام دهید، تا بتوانید سیم ها را از لوله ها عبور دهید.
یک لوله از کنار نول و فاز وارد کلید تبدیل و سپس در وسط مدار از دو کلید صلیبی عبور می کند. لوله برق به تبدیل دوم نیز وارد می شود. شما در این روش می توانید هر چند تا کلید صلیبی را میان دو تبدیل جای دهید.
نحوه سیم کشی کلید صلیبی
با تمام شدن مرحله لوله گذاری اکنون وقت سیم کشی کلید صلیبی است:
در این مرحله باید سیم نول را بصورت مستقیم از داخل جعبه فیوز به مصرف کننده متصل کنید. حتماً دقت داشته باشید، اگر می خواهید بیشتر از یک لامپ را در مدار قرار دهید، باید سیم نول را بطور سری به لامپ ها وصل کنید. کلید تبدیل اولین کلیدی است که باید در این مدار سیم کشی کنید. سه عدد پیچ در کلید های تبدیل وجود دارند که یکی از پیچ ها مشترک بوده و رنگی متفاوت با دیگر پیچ ها نیز دارد.
باید در این مرحله سیم فاز را به یکی از این پیچ های مشترک در اولین کلید تبدیل وارد کنید. سپس سیم فاز خروجی را با دقت از سر پیچ غیر مشترک کلید تبدیل اول به چهار ترمینال یا یکی از چهار پایه در کلید صلیبی اتصال دهید. کلید های صلیبی دارای چهار ترمینال هستند که دو به دو به یک رنگ می باشند. سر غیر مشترک کلید دوم تبدیل را باید به پایه ای از کلید صلیبی متصل کرده که با پایه قبلی یک رنگ باشد.
دومین کلید تبدیل را هم به این روش به کلید صلیبی وصل کنید. باید سر های کلید تبدیل را که غیر مشترک هستند به پایه های یک رنگ، کلید صلیبی متصل کنید. سپس در انتها باید سر مشترک دومین کلید تبدیل را به لامپ متصل کنید. در مدار هر تعداد کلید صلیبی دارید باید بصورت سری به هم وصل شده و در سیم فاز خروجی از دومین کلید تبدیل به لامپ وارد کنید.
انواع مختلف کلید های صلیبی
دو نوع کلید صلیبی در بازار موجود است.
- کلید صلیبی متقاطع و کلید صلیبی موازی و تفاوت این دو کلید صلیبی در شکل قرارگیری پیچ های مشترک آنها می باشد.
- به اینصورت که از چهار عدد پیچ که درون کلید صلیبی است دو تای آن به شکل جفت با یکدیگر مشترک و یک رنگ می باشند.
- چنانچه این دو جفت پیچ در روبروی هم قرار داشته باشند، نوع کلید صلیبی موازی است، ولی اگر بصورت ضربدری یعنی یکی در بالا و دیگری نیز در سمت پایین و مخالف قرار داشته باشد، کلید صلیبی متقاطع می باشد.
- توجه داشته باشید که نحوه سیم کشی و همچنین اتصال کلید صلیبی متقاطع و کلید صلیبی موازی نیز با هم تفاوت دارند. این به دلیل نحوه قرار گرفتن ترمینال ها و پیچ ها در کلید می باشد.
تفاوت تبدیل و کلید صلیبی
چنانچه کلید صلیبی را از نزدیک مشاهده کرده باشید ممکن است که آنرا با تبدیل اشتباه بگیرید. همانگونه که تبدیل شکل ظاهری تقریباً شبیه به کلید های تک پل دارد.
- پس مشخص است که ملاک تشخیص کلید ها ظاهر آنها نیست. بهترین راه جهت تشخیص کلیدها باید تفاوت های آنها را در نظر گرفت.
- مهمترین و اصلی ترین تفاوت کلید تبدیل و کلید صلیبی در این می باشد که کلید های تبدیل دارای سه عدد ترمینال یا پیچ می باشند. ولی در کلید های صلیبی چهار عدد ترمینال یا پیچ قرار دارند.
- جهت اینکه این موضوع را بهتر متوجه شوید لازم می باشد روکش کلید های صلیبی و تبدیل را باز کرده تا ترمینال ها یا پیچ های کلید ها را بتوانید بخوبی ببینید.
- چنانچه روکش یک کلید صلیبی را باز کنید می توانید چهار پیچ را مشاهده کنید که پیچ ها دو به دو به با یکدیگر همرنگ می باشند. دو عدد از پیچ های کلید صلیبی به رنگ نقره ای و دو پیچ دیگر هم به رنگ طلایی هستند.
- در کلید های تبدیل سه پیچ وجود دارد که دو تای آنها همرنگ و به رنگ نقره ای یا سفید و یکی از پیچ ها قرمز یا طلایی می باشد.
در این بخش تفاوت و نوع کاربرد کلید صلیبی با کلید های تبدیل و تک پل را بطور خلاصه نشان می دهیم:
- کلید های تک پل وظیفه کنترل روشنی و خاموشی لامپ را از یک نقطه مشخص دارند.
- کلید های تبدیل وظیفه روشنی و خاموشی لامپ را از دو نقطه مشخص را دارند.
- کلید های صلیبی وظیفه روشنی و خاموشی لامپ ها را بیشتر از دو نقطه دارند.
شما می توانید یکی از ترمینال های کلید صلیبی را حذف کرده و از آن به جای کلید تبدیل استفاده کنید.
خلاصه مطالب
در این بخش از مقاله کنترل لامپ از چند نقطه با کلید صلیبی، اکنون به مرور موارد ذکر شده جهت یادآوری می پردازیم:
- با کلید صلیبی می توان یک یا چند لامپ را دو نقطه روشن و خاموش کرد.
- جهت راه اندازی مدار صلیبی حتماً باید دو عدد کلید تبدیل وجود داشته باشد، چون مدار بدون آنها کار نخواهد کرد.
- کاربرد بیشتر کلید صلیبی در محیط های وسیع می باشد که قرار است چندین لامپ جهت روشنایی استفاده شود.
- باید حتماً یک کلید تبدیل در ابتدای مدار و دیگری نیز در انتهای مدار استفاده کنید.
- فاز ورودی ابتدا به کلید تبدیل وارد شده و سپس از دومین کلید تبدیل به لامپ وصل می شود.
- تعداد پیچ های کلید صلیبی و کلید تبدیل تفاوت اصلی آنها می باشد کلید تبدیل دارای سه پیچ و کلید صلیبی دارای چهار پیچ می باشد.
جمع بندی
در این مقاله از نحوه کنترل لامپ از چند نقطه مشخص با کلید صلیبی مطالب مهمی را برایتان توضیح دادیم. توجه داشته باشید، نصب کلید صلیبی کار ساده ای نیست. بیشترین کاربرد کلید های صلیبی در راه پله های ساختمان است. برای نصب و راه اندازی کلید های صلیبی حتماً از تکنسین متخصص کمک بگیرید تا دچار مشکل نشوید. مجموعه ایبک امداد آماده خدمت به شما عزیزان می باشند.
کنترل یک لامپ از چند نقطه با کلید صلیبی
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
کاربرد کلید چند مسیره یا کلید صلیبی چیست؟
