درب ضد حریق و دلایل استفاده از آن

آتش سوزی یکی از مخاطراتی است که افزون بر منابع طبیعی و موجودات زنده، ساختمان ها را نیز در معرض خطر قرار می دهد. در زمان های گذشته به دلیل نبود درب ضد حریق آتش با سرعت بالایی به بخش و طبقات مختلف ساختمان وارد می شد و در نتیجه خسارت مالی و جانی بسیاری را به افراد تحمیل می کرد. خوشبختانه امروزه استفاده از درب ضد حریق این مشکل را تا حد بسیار زیادی کاهش داده است و افزون بر مراقب از ساختمان در برابر آتش، کار را برای سارقان نیز مشکل کرده است، زیرا این درب ها دارای نقش ضد سرقت نیز هستند.

پیش تر ها از درب ضد حریق بیشتر در بیمارستان ها، نیروگاه ها و ادارات استفاده می شد، اما امروزه در بسیاری از منازل مسکونی نیز جهت پیشگیری از خطر احتمالی آتش سوزی و ممانعت از ورود آن به طبقات مختلف ساختمان از درب ضد آتش استفاده می شود.

با توجه به نقش کاربردی درب ضد حریق در انواع ساختمان در مقاله پیش رو تلاش شده است تا ویژگی های و مزیت های استفاده از این درب مورد بررسی قرار گیرد.

درب ضد حریق

همان طور که از نام درب ضد حریق پیداست، این درب ها از جمله کاربردی ترین نوع درب برای انواع ساختمان هستند که دارای مقاومت چشمگیری در برابر انتشار آتش، حرارت و گازهای منتشر شده در اثر آتش سوزی هستند. با توجه به نقش عملکردی این درب ها به آن ها درب دود بند نیز گفته می شود که کاربرد آن ها با جلوگیری از نفوذ و در نتیجه کاهش شدت آتش سوزی موجب می شود تا افراد به میزان قابل توجهی از خطرات آتش در امان باشند و هم چنین دچار خسارت های مالی و یا جانی بسیار نشوند.

در ساختار درب ضد حریق از پشم سنگ نسوز استفاده می شود و همین امر باعث می شود تا درب بتواند به خوبی به عنوان عایق حرارت عمل کند و دمای ۸۰۰ درجه سانتی گراد را تا حدود ۴ ساعت تحمل نماید، در نتیجه بدون نگرانی می توان از آن در قسمت های مختلف ساختمان استفاده نمود.

از جمله موارد استفاده از درب ضد حریق می توان به نصب آن در محل پله های اضطراری و طبقات ساختمان، درب های خروجی اضطراری در تمامی اماکن عمومی، جدا سازی درب موتور خانه، گاراژ، انبار و … اشاره کرد. البته به طور کلی جدا سازی یک مکان کم خطر از مکانی پرخطر وظیفه اصلی درب ضد آتش می باشد.

انواع درب ضد حریق

از نقطه نظر کاربرد، درب های ضد آتش در یکی از دسته های زیر قرار می گیرند:

• درب های ضد آتش نصب شده برای خروج اضطراری در هتل ها، ادارات، ساختمان های مسکونی و …
• درب های ضد آتش ویژه نیروگاه ها
• درب های ضد آتش ویژه بیمارستان ها
• درب های ضد آتش ویژه محافظت از انبارها

جدای از کاربرد، درب ضد حریق از نظر جنس و متریال مورد استفاده در آن ها در یکی از دسته های زیر قرار می گیرند:

• درب ضد آتش چوبی

(دارای ضخامت ۴۴ تا ۵۴ میلی متر، مجهز به هسته کامپوزیتی یا پلای وود، دارای درزگیر های دود بند دور تا دور، دارای رنگ و جلوه ای طبیعی و ساختاری زیبا)

• درب ضد آتش شیشه ای

(حفظ شفافیت در برابر آتش و دود، دارای قابلیت تحمل حرارت تا ۸۷۰ درجه سانتی گراد تا ۱۲۰ دقیقه، عایق مناسب دود و حرارت)

• درب ضد آتش آهنی

(مقاومت بالا در برابر آتش، ماندگاری بالا، امنیت بالا، نگهداری طولانی مدت شعله های آتش و دودهای ناشی از آن در محیط و مقاومت در برابر خروج و یا سرایت آن به دیگر بخش ها تا ۴ ساعت)

افزون بر این دو مورد درب های ضد آتش بر اساس مدت زمان مقاومت در برابر آتش نیز دارای دسته بندی خاص خود هستند که آن ها را کلاس های A, B, C, D, E, F قرار می دهند که هر یک از این کلاس ها دارای پایداری و مقاومت خاص به خود می باشند.

مشخصاتی عمومی برای درب ضد حریق

از جمله مشخصات عمومی درب های ضد آتش می توان به موارد نام برده در زیر اشاره کرد:

• دارای گزارش تست حریق از مراکز تحقیقات ساختمان، مسکن و شهر سازی هستند،
• دارای گزارش آزمایش آتش و تاییدیه از مراکز و آزمایشگاه های معتبر بین المللی نظیر؛ TBW، LPCB، UL و …. می باشند،
• در پروژه های ویژه و دارای اهمیت بالا، نمونه واقعی در اندازه های کامل از محل مورد نظر به وسیله دستگاه یا نهاد معتبر گرفته شده و در نهایت آزمایش حریق استاندارد توسط مراکز معتبر مربوطه روی آن انجام می شود،
• انتخاب سیستم خود بسته شو به شکل آرام بند، سیستم خودکار بسته شو یا تجهیز درب به دستگیره پنیک استاندارد در درب ضد حریق بر اساس نیاز و محل قرار گیری درب در ساختمان صورت می گیرد.

یراق آلات درب ضد حریق

درب های ضد آتش نیز همانند دیگر انواع درب نیاز به یک سری یراق دارند که باید دارای جنس مرغوب و مقاومت بالا در برابر آتش باشند. این یراق آلات عبارتند از:

• لولای درب ضد آتش (در انواع لولای متری، لولای مخفی و لولای بادبزنی)

مجهز به نشان CE جهت فراهمی امکان حفاظت از جان افراد، ساختمان و حتی محیط زیست

• دستگیره درب ضد آتش (در انواع اهرمی یا میله ای و فشاری یا تاچ)

دستگیره آنتی پنیک یکی از انواع مناسب دستگیره برای این درب ها و از نوع فشاری است که می توان با اعمال فشار کم آن را باز کرد.

• رنگ درب ضد آتش

رنگ درب نیز باید در برابر شعله و دمای بالا مقاوم باشد، در پوشش های ضد آتش از رنگ های پودری که با روش الکترواستاتیک روی درب پاشیده می شود،  استفاده می کنند.

مزیت های استفاده از درب ضد حریق

افزون بر نقش و مزیت اصلی درب ضد حریق یعنی مقاومت در برابر نفوذ آتش، حرارت و دود از دیگر مزایای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مجهز به تاییدیه معتبر از مراکز مربوطه
• جلوگیری از نفوذ گازهای سمی
• محصور کردن آتش در یک مکان یا بخش معین
• ضد سرقت بودن
• جلوگیری از نفوذ صدا
• فراهمی امکان خروج اضطراری
• نداشتن محدودیت در اندازه درب
• تنوع در مواد سازنده (چوب، شیشه و فلز)
• تحمل درجه حرارت بالا در آتش سوزی های گسترده
• طول عمر پایدار
• حفاظت از قسمت های مختلف و اشیا درون ساختمان (حتی رنگ و نقاشی دیوارها)
• قابلیت بازیافت و عدم آسیب به محیط زیست
• باز شدن درب تنها با هل دادن در زمان آتش سوزی

کاستی های استفاده از درب ضد حریق

با توجه به ویژگی ها، مشخصات، مزیت ها و استاندارد های به کار رفته در درب های ضد آتش می توان به این نتیجه دست یافت که تنها کاستی استفاده از این درب ها مربوط به هزینه خرید و نصب آن می باشد.

البته در اینجا باید اشاره کرد که عواملی نظیر متریال مورد استفاده، میزان مقاومت درب در برابر آتش و درجه حرارت، طراحی درب و همچنین مجموعه تولید کننده نقش اصلی را در تعیین قیمت این درب ها ایفا می کنند.

نکات قابل توجه در خرید درب ضد حریق

پیش از خرید و نصب درب ضد آتش برای اطمینان از عملکرد و کارایی درب با توجه به جنس و درجه مقاومت آن بهتر است به موارد زیر توجه داشت:

• درب انتخاب و خریداری شده بایستی دارای گواهینامه فنی و همچنین تاییدیه اصالت کالا از سازمان آتش نشانی باشد،
• محل قرارگیری درب و نسبت اندازه آن بایستی به گونه ای باشد که میان درب ضد حریق در حالت بسته و چارچوب درب ۴ میلی متر از اطراف و بالا فضای خالی وجود داشته باشد.

در این مورد بایستی اشاره کرد که این میزان فضای خالی در قسمت پایین می تواند تا ۸ میلی متر افزایش داشته باشد، البته این مقدار به گونه ای انتخاب شده که نور نمی تواند از آن عبور کند.

• درزگیرها بایستی با دقت بالا و بدون هیچ ایراد و آسیبی در مکان مناسب خود نصب شوند.

در اینجا باید اشاره کرد که حجم درزگیرها در صورت تماس با آتش و درجه حرارت بالا افزایش می یابد و از ورود دود و همچنین پخش شعله های آتش جلوگیری می کند.

• پیش و پس از نصب بایستی صحت و سلامت تمامی لولاهای درب با دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.
• برای بررسی وضعیت باز و بسته شدن درب، کافی است که آن را تا نیمه باز و سپس رها کرد، در این حالت و در صورت سلامت درب باید به آرامی و بدوم گیر کردن بسته شود.

نصب درب ضد حریق

با اینکه نصب درب ضد حریق تا اندازه زیادی مشابه با نصب درب های ضد سرقت است با این حال با توجه به حساسیت کار و همچنین الزام به رعایت استانداردهای نصب جهت فراهمی ایمنی مورد نظر برای حفظ جان و مال افراد باید برای نصب به مراکز معتبر ارائه دهنده خدمات مربوط به نصب این نوع از درب مراجعه و از خدمات تکنسین های ماهر آن ها بهره مند شد.

در پایان باید اشاره کرد که انتخاب بهترین نوع درب ضد حریق بستگی بالایی به نیاز و سطح توقع افراد یا حتی اهمیت مکان استفاده از آن دارد، با توجه به این موارد و مطالب ذکر شده در بالا پیشنهاد می شود برای خرید درب ضد آتش به مراکز معتبر فروش و عرضه این درب ها مراجعه شود و در ضمن از خدمات پس از فروش آن ها نیز بهره مند شد.