عایق صدا و کاربرد آن در بازسازی ساختمان

اگر چه زندگی در زمان حاضر برای بسیاری از افراد با امکانات و رفاه بیشتری نسبت به سال های پیش همراه است، اما باید اشاره کرد که این پیشرفت و فراهمی امکانات همواره توام با آرامش نیست. برای نمونه؛ درست است که زندگی شهری و مدرن با راحتی بیشتری همراه است اما با کاستی هایی نیز همراه می باشد که آلودگی های صوتی یکی از آن ها است که روند زندگی را با اختلال مواجه می کند، البته می توان با به کارگیری عایق صدا تا حد زیادی مشکلات مربوط به سر و صدای بالا را کاهش داد.

عایق صدا کردن بخش های مختلف خانه ها یا ساختمان با کاربری های متنوع از جمله راهکارهای موثری است که به وسیله آن می توان از مزاحمت های صوتی در مواردی مانند صدای اتومبیل ها، سر و صدای همسایه ها و … در امان بود و همچنین با استفاده از آن نیز صداهای کمتری از محیط خانه به فضای بیرون راه پیدا می کند.

در این مقاله تلاش شده است تا مطالبی سودمند درباره عایق صدا و موارد مربوط به آن جمع آوری گردد که مطالعه آن به علاقه مندان در این زمینه توصیه می شود.

عایق صدا

عایق صدا یا صوت در واقع پوششی با ساختار ویژه است که امواج صوتی را در خود حبس و اجازه ورود آن را به محیط داخلی ساختمان نمی دهد. از نظر مواد سازنده و همچنین نوع کاربری عایق های صدا دارای انواع مختلفی هستند اما همه آنها از ورود سر و صدا های مزاحم به داخل فضای خانه یا محیط کار جلوگیری به عمل می آورند، همچنین در یک سیستم معکوس از خروج صدای داخل به خارج نیز ممانعت می کنند و به همین دلیل است که عایق صوت توجه افراد را به ویژه در زمان بازسازی فضا به خود جلب می کند.

در اینجا باید اشاره کرد که استفاده از عایق های صوت محدود به فضای خانه و آپارتمان نیست بلکه در مکان های اداری و تجاری نظیر کافه ها، رستوران ها، سالن های سینما، استودیوهای موسیقی و … نیز استقبال خوبی از آن ها می شود.

انواع عایق صدا

از نظر مکان قرارگیری عایق های صدا در یکی از دسته های زیر قرار می گیرند:

• عایق صدای توکار

این نوع از عایق در داخل سقف، کف و دیوارها و هم زمان با ساخت ساختمان در محل مورد نظر تعبیه می شود. جنس این نوع از عایق می تواند از موادی مانند پشم شیشه، یونولیت، پلی یورتان، پشم سنگ، فوم نسوز و … باشد.

• عایق صدای روکار

این نوع از عایق بر روی کف، سقف و دیوار قرار می گیرد و به بیانی ساده می توان گفت که پس از ساختمان سازی و تکمیل قسمت های مختلف آن، اجرا می شود.

در اینجا باید اشاره کرد که عایق های توکار به دلیل نقش عملکردی دارای قیمت پایینی هستند ولی عایق های روکار تاثیر به سزایی در زیبایی فضای مورد استفاده داشته و در واقع می توان گفت افزون بر کارایی بر دیزان محیط نیز اثر می گذارد. البته ذکر این نکته الزامی است که عایق صدای توکار نقش عایق حرارتی را نیز ایفا می کند، پس می توان گفت که عایق های روکار تخصصی تر عمل می کنند.

انواع عایق صدای توکار

همان طور که از پیش گفته شد، عایق صدای توکار حین ساخت و ساز و یا حتی بازسازی هایی که با تخریب و ساخت مجدد همراه هستند، انجام می شود. این نوع عایق دارای انواع مختلفی می باشد که عمده اختلاف آن ها به دلیل تفاوت در ماهیت یعنی ماده سازنده آن ها است. در زیر به برخی از انواع عایق صدای توکار اشاره می شود:

• پشم شیشه

شاید بتوان گفت که پشم شیشه قدیمی ترین نوع عایق به کار رفته در انواع ساختمان می باشد. پشم شیشه از الیاف بسیار نازک شیشه تحت حرارت بالا تشکیل می شود، این الیاف پس از تشکیل روی هم قرار گرفته و متراکم می شوند و سپس به عنوان عایق صوت و همچنین عایق سرمایشی- گرمایشی مورد استفاده قرار می گیرد.

• پشم سنگ

پشم سنگ یکی دیگر از انواع عایق صوت توکار است که از سنگ بازالت ساخته می شوند و فرآیند ساخت آن با پشم شیشه مشابه است و افزون بر عایق کردن ساختمان در برابر صداها، می تواند به عنوان عایق دمایی نیز به خوبی عمل کند.

این نوع از عایق صدا در انواع مختلف پشم سنگ پتویی، پشم سنگ رولی و پشم سنگ تخته ای تولید و به بازار عرضه می شود.

• پلی یورتان

یکی از انواع فوم نسوز، پلی یورتان است که از ترکیب ایزوسیانات و پلی ال ساخته و به صورت اسپری فوم تولید و روانه بازار می شود، در نتیجه کاربرد آن بسیار ساده و راحت است.

پلی یورتان افزون بر اینکه در برابر سر و صدا مقاومت خوبی دارد، می تواند به عنوان عایق حرارتی نیز مورد استفاده قرار گیرد.

• یونولیت

یونولیت نوع دیگری از عایق صدا است که از پلی استایرن و با چگالی بالا، در ابعاد معینی ساخته و روانه بازار می شود. یونولیت از جمله عایق های ارزان قیمت صوت و حرارت است که عملکرد بسیار خوبی را در چگالی های بالا در زمینه عایق بندی مکان های شلوغ و با آلودگی صوتی زیاد از خود نشان می دهد.

افزون بر این استفاده از یونولیت موجب کاهش نیاز به مصالح در زمان سفت کاری می شود.

انواع عایق صدای روکار

آشکار است که عایق صوت روکار پس از ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد و افزون بر عایق نمودن مکان مورد نظر در برابر صدا، تاثیر بسزایی نیز در زیبایی آن دارد. نام دیگر عایق صدای روکار، آکوستیک پنل است، که انواع مختلف آن دارای یک ماهیت هستند به این معنا که ماده سازنده آن ها یکسان است اما تفاوت در شکل ظاهری آن ها می باشد.

در اینجا همچنین باید اشاره کرد که تفاوت در عملکرد و کارایی انواع مختلف عایق صدای روکار به دلیل تفاوت در شکل ظاهری آن ها است نه در مواد سازنده.

عایق های صوت دو طرف صاف، شانه تخم مرغی، هرمی و دکوراتیو از جمله انواع مختلف این نوع عایق صدا هستند که در ادامه و به اجمال بررسی می شوند.

• عایق صدای صاف (تخت)

از نظر ظاهری این نوع از عایق از دو طرف صاف است و می توان بدون محدودیت از آن در اماکن مسکونی، اداری، تجاری و … استفاده نمود. مقاومت در برابر حرارت و ایجاد ظاهری بهتر در مقایسه با دیگر انواع عایق صدا از جمله دیگر مزیت های استفاده از عایق های تخت است.

البته باید توجه داشت که جذب کمتر صدا (به دلیل مقداری بازتاب) در مقایسه با دیگر انواع عایق صوت روکار موجب مقداری کاهش در عملکرد آن می شود.

• عایق صدای شانه تخم مرغی

وجود شکل هایی شش وجهی با برآمدگی و فرورفتگی و ایجاد شکلی مشابه با شانه تخم مرغ دلیل نام گذاری این نوع عایق صوت روکار به نام عایق شانه تخم مرغی است.

برآمدگی ها، فرورفتگی ها، خلل و فرج موجود در روی این عایق باعث می شود که میزان صدای بیشتری نسبت عایق های دو طرف صاف جذب شود و در نتیجه کارایی بهتری نیز از خود در این مورد نشان دهد.

• عایق صدای هرمی (منشوری)

عایق صدای منشوری بر روی سطح خود دارای تعداد هرم های بسیار زیادی است که به دلیل تراکم بالای فرورفتگی و برآمدگی ها و جذب بیشترین میزان ممکن صوت، بهتر از انواع دیگر عایق صدا عمل می کند. از این رو می توان گفت از این نوع عایق بیشتر در استودیوهای ضبط صدا، سالن های موسیقی و … استفاده می شود.

راهکارهایی دیگر برای عایق صدا کردن محیط

افزون بر استفاده از انواع عایق صدای روکار و یا توکار که ممکن است در زمان ساخت و ساز، پس از آن و یا حتی در زمان بازسازی و تغییر دکوراسیون مورد استفاده قرار گیرند، می توان با رعایت مواردی دیگر نیز به کاهش نفوذ صدا به داخل و یا کاهش خروج صدا از محیط مورد نظر کمک شایانی کرد.

از جمله این راهکارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به کارگیری پرده های ضخیم و یا پرده های مخصوص آکوستیک
• استفاده از پنجره های دو جداره برای پنجره و درب های مناسب ورودی- خروجی
• استفاده از فرش و موکت برای کاهش ورود صدا از سقف و کاهش خروج آن از کف
• قرار دادن کمد و کتابخانه در مجاورت دیوارهای نازک و یا مشترک
• استفاده از درزگیر و بستن منافذ

در این مقاله انواع مختلف عایق صدا به همراه زیر مجموعه های آن ها مورد بررسی قرار گرفت که انتخاب هر یک از آن ها به شرایط، ترجیح  و سلیقه خریدار و طراح بستگی دارد. افزون بر انتخاب نوع عایق صوت، اجرای عایق به ویژه در انواع روکار یکی از مهم ترین مواردی است که باید به آن توجه نمود که بایستی توسط تکنسین های ماهر انجام شود.

در اینجا پیشنهاد می شود برای خرید عایق صدا و همچنین اجرای آن به بهترین شکل ممکن به مراکز معتبر فروش و عرضه انواع عایق صوت و صدا مراجعه شود تا ضمن اطمینان از خریدی مطمئن و با کیفیت بتوان آن را به بهترین شکل در ساختمان جای گذاری کرد و از کارایی آن بهره مند شد.