تاریخچه و فلسفه سفره سیزده بدر نوروز | سیزدهم فروردین

جشن سیزده بدر همان روز طبیعت می باشد که ایرانیان از باستان این روز را به عنوان روز طبیعت جشن گرفته و رسم و رسومات متفاوتی را در این روز تجربه خواهند کرد. روز طبیعت به عنوان تعطیل رسمی در تقویم ایران شناخته شده می شود که در این روز افراد از خانه خارج شده به جنگل و صحرا برای تفریح خواهند رفت. البته رسم و رسومات افراد در هر منطقه نسبت به این روز متفاوت بوده و هر کسی بر اساس عقاید و نظرات خود رسم های این روز را به جا خواهد آورد. روز سیزده به در به عقاید بعضی از افراد به دلیل نحس بودن نباید در خانه ماند و باید این روز نحس را بدر کرد. جشن سیزده بدر از دیرباز تا به امروزه بین ایرانیان رایج بوده و افراد از صبح تا غروب از غذاهای موجود در سفره سیزده بدر لذت می برند.

سفره سیزده بدر

در منطقه های مختلف ایران براساس آیین و رسم و رسومات متنوع اعتقاد بر این می باشد که غذای پخته شده در روز سیزده بدر باید از گیاهان صحرایی باشد. به عنوان مثال پختن آش و استفاده از سبزی های صحرایی یکی از غذاهای سنتی بر روی سفره سیزده بدر خواهد بود که معمولا بعد از ناهار از آن استفاده می کنند.

در مناطقی از خراسان آش را با سبزی های مخصوصی که در آن منطقه وجود دارد، پخته و از آن میل می کنند. یکی دیگر از غذاهای رایج که باید در روز سیزده بدر بر روی سفره وجود داشته باشد، سمنو و حلوا می باشد.

در یزد و خوی معمولا نان قلیف را می پزند که با آرد و روغن و کنجد تهیه شده و در بین نان سمنو قرار داده شده است. همچنین در مناطقی از شمال ایران انواع حلوا مثل دوشاب حلوا و عسل حلوا بر روی سفره در روز سیزده بدر قرار داده خواهد شد که افراد از این حلوا میل خواهند کرد. معمولا ناهار روز سیزده بدر کباب می باشد که افراد می توانند انواع کباب را پخته و از آن میل نمایند.

از غذاهای موجود در سفره سیزده بدر

در روز سیزده بدر معمولا بعضی از افراد گوسفند قربانی می کنند و در همان جا از گوشت آن به عنوان کباب استفاده خواهند کرد. البته برخی معتقدند گوسفند مدنظر باید یکدست سفید و یا سیاه باشد و هیچ نوع لکه ای بر روی آن دیده نشود. نمونه ای دیگر از غذاهای سرو شده در روز سیزده بدر کاهو به همراه سکنجبین می باشد که وجود کاهو نماد برکت می باشد که معمولا اکثر افراد در روز سیزده بدر از آن استفاده می کنند.

انواع کباب ها را می توان در روز سیزده بدر پخت و از آن میل کرد، نمونه هایی از کباب های پخته شده در روز سیزده بدر عبارت است از:

• جوجه کباب مخصوص بر روی ذغال
• کباب کوبیده

بهتر است در هنگام تهیه‌ کباب کوبیده حتما از قسمت قلوه گاه گوسفند و ران گوساله استفاده کنید. زیرا مخلوط این دو گوشت سبب بافت نرم و خوبی از کباب خواهد شد و از متلاشی شدن و وا رفتن گوشت بر روی ذغال جلوگیری خواهد کرد.

پلو گوشتی که درون دیگ تهیه شده نمونه ای دیگر از غذاهای سنتی سیزده بدر می باشد.

همچنین شوید پلو و باقلا به همراه مرغ سرخ شده از دیگر غذاهای رایج روز سیزده بدر است.

عصرانه روز سیزده بدر

عصرانه روز سیزده بدر می تواند آش رشته، آش دوغ، آش ترش و… باشد که هر کدام از این آش ها بر اساس سلیقه و نظر افراد پخته خواهد شد. البته استفاده از کاهو به همراه سکنجبین نیز در هنگام عصرانه قابل استفاده می باشد. هرکدام از مناطق ایران غذاهای سنتی مخصوص خود را دارند که در روز طبیعت از آن استفاده خواهند کرد.

رایج ترین محتویات در سفره سیزده بدر

روز طبیعت برای افراد در مناطق مختلف رنگ و بویی تازه و متنوع دارد که در این روز به شادی و نشاط می پردازند. در روز سیزده بدر با وجود اقوام مختلف در ایران هر کدام لباس های محلی و مخصوص خود را پوشیده و با رقص و پایکوبی خود این روز را پایان می برند.

البته قوم های متنوع در ایران با درست کردن غذاهای محلی و مخصوص خود در این روز سفره خود را رنگین و از تناول غذاهای سنتی لذت می برند. رایج ترین غذاهای استفاده شده در سفره سیزده بدر درست کردن آش بر روی ذغال و درست کردن کباب می باشد که مختص یک شهر نیست. بلکه معمولا در تمامی شهرها از این روش برای گذراندن روز طبیعت خود استفاده می کنند.

البته در روز سیزده بدر بر روی آتش در منطقه های مختلف غذاهای سنتی جذابی را درست خواهند کرد. یکی از سنتی ترین غذاهای روز سیزده بدر آش رشته می باشد که با سبزیجات محلی به همراه حبوبات تهیه شده و به دلیل رنگ و بویی که دارد، افراد را در دل طبیعت غرق خواهد کرد.

غذای سنتی آذربایجان، تهران و فارس در سیزده بدر

یکی از غذاهای رایج سفره سیزده بدر افراد آذربایجان کوفته تبریزی می باشد که جزء غذاهای سنتی برای آن منطقه کاربرد دارد. در تهیه کوفته تبریزی در روز سیزده بدر جوان ها به کمک بزرگترها خواهند آمد و با درست کردن کوفته سفره این روز را رنگین تر می کنند. البته مواد کوفته از شب قبل آماده شده و درون یخچال نگهداری می شود و در روز سیزده بدر بر روی ذغال طبخ می شود.

از غذاهای معروف تهرانی ها در روز سیزده بدر دمی باقلا و دمی بلغور می باشد که در کنار کباب روز طبیعت که جزو اصلی ترین غذا است این غذای سنتی نیز پخته می شود.

در استان فارس بر روی سفره سیزده بدر خود از تخم مرغ پخته شده و گردو استفاده می‌کنند که این دو را به همراه برنج سرو خواهند کرد. آداب و رسوم مناطق مختلف ایران در مورد غذاهای روز سیزده بدر با یکدیگر متفاوت می باشد و هر کدام بر اساس سلیقه و آیین های خود به پخت غذا می پردازند.

آداب و رسوم مناطق مختلف در روز سیزده بدر

رسم و رسومات متنوعی در روز سیزده بدر برای مناطق مختلف وجود دارد که هر کدام با یکدیگر متفاوت می باشند. اما در این میان بین مناطق مختلف ایران در روز سیزده بدر اشتراکی وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره کرده ایم:

خارج شدن از خانه و رفتن به طبیعت

بعضی از معتقد می باشند که در روز سیزده بدر حتما باید از خانه خارج شد. زیرا ممکن است نحسی این روز دامن گیر آن ها باشد. از ایران باستان تا به امروزه اعدادی همچون ۱۳ را نحس شمرده که بر این اساس افراد معتقد هستند نباید در این روز در خانه ماند بلکه باید به جنگل و صحرا پناه برد.

گذاشتن سبزه در آب روان

در گذشته معتقد بودند که سپردن سبزه در آبی که روان می باشد نشانه پاک کردن خاطرات سال گذشته بوده که با این وجود سبزی بهار برای افراد و خانواده پر رنگ و لعاب تر دیده می شود. همچنین در گذشته گذاشتن سبزه در آب روان را نشانه برکت در آن سال می پنداشتند.

گره زدن سبزه

یکی دیگر از رسوم و رسومات در روز سیزده بدر گره زدن سبزه می باشد. زیرا گره زدن سبزه را به عنوان برآورده شدن آرزوها درنظر گرفتند. همچنین گره زدن سبزه در این روز برای جوانان بسیار تاکید شده است. زیرا در برآورده شدن آرزو و باز شدن بخت جوانان نقش دارد. البته این آئین ها از گذشته تا به امروزه در بین افراد جا افتاده می باشد.

پرتاب سنگریزه به پشت سر خود

بعضی ها معتقد بودند در روز سیزده بدر اگر سنگریزه را به پشت سر خود بیندازید از نحسی این روز در امان می مانید و خداوند متعال می خواهید آفت و بلا را در این سال نو از شما دور نگه دارد. البته در مناطقی از قزوین پرتاب سنگریزه در اطراف چشمه ها و جوی آب ها ممکن بوده است.

پختن آش بر روی آتش

یکی دیگر از آیین های روز سیزده بدر که معمولا اکثر افراد به آن اعتقاد دارند و از آن استفاده می کنند پختن آش می باشد. زیرا بعضی از افراد برای سلامتی و در امان ماندن از حوادث روز سیزده آش را پخته و بین همسایگان پخش خواهند کرد. همچنین پختن آش رشته در دل طبیعت از گذشته تا به امروزه بین ایرانیان رایج می باشد. همچنین در کنار خوردن آش از تنقلات دیگر در این روز نیز استفاده خواهند کرد که یکی از این خوراکی ها دلمه برگ مو می باشد که بسیار خوشمزه و لذیذ است.

خوردن کاهو و باقی مانده آجیل از عید در روز سیزده بدر

در این روز از کاهو به همراه سکنجبین استفاده می کنند. زیرا کاهو طبعی سرد و سکنجبین طبعی گرم دارد که در کنار یکدیگر بسیار لذیذ دیده می شوند. همچنین باقی مانده آجیل عید را در روز طبیعت به پایان خواهند رساند.

گفتن طنز در روز سیزده بدر

در این روز پرشور با گفتن طنز و لطیفه های خنده دار می توانید موجب خنده خود و اطرافیان خود شوید زیرا در این روز بر اساس رسم های گذشته خنده و شادی باید پابرجا باشد. با خنده و شادی شما می توانید بدی و ها کینه های خود را در سال جدید از بین ببرید.

نتیجه گیری

سیزده بدر به عنوان یکی از آیین های گذشته شمرده شده است که افراد در این روز به شادی و خوشحالی در دل طبیعت می پردازند و این روز عزیز را جشن خواهند گرفت.