دلایل یخ زدگی اواپراتور و لوله های پشت یخچال

یخچال و فریزر از جمله وسایل بسیار ضروری و پرکاربرد در آشپزخانه است، که با توجه به میزان استفاده نسبت به سایر دستگاه های موجود بیشتر نیاز به مراقب دارد چرا که ممکن است که در دراز مدت و در اثر استفاده مکرر در طی زمان کارایی اولیه و بهینه خود را در اثر وجود اشکال در برخی از قطعات از دست بدهد. یکی از مشکلات رایج یخچال و فریزر یخ زدگی اواپراتور یا تبخیر کننده به همراه لوله های پشت یخچال است.

اواپراتور یخچال وظیفه به گردش درآوردن هوای سرد را در داخل یخچال به عهده دارد. یخ زدن این قطعه یا به طورکلی هر عاملی که باعث خرابی آن شود، عملکرد یخچال را با اختلال مواجه و در نتیجه از سرد شدن یخچال جلوگیری می کند. در مقاله پیش رو تلاش شده است تا عواملی که موجب یخ زدن اواپراتور و لوله های پشت یخچال می شود، مورد بررسی قرار بگیرد.

اواپراتور یخچال

در پشت همه یخچال ها لوله هایی مارپیچ شکل و در اندازه های متنوع تعبیه شده اند که در آن ها گاز یا مایع مبرد جریان دارد و در یخچال سرما تولید می کند. مجموعه این لوله ها را اواپراتور یا تبخیر کننده می گویند. به طور کلی اواپراتور ها در یکی از ۴ دسته اواپراتور رادیاتوری و پره دار، اواپراتور لوله ای، اواپراتور قفسه ای و اواپراتور صفحه ای قرار می گیرند.

درباره چگونگی عملکرد اواپراتور و فرآیند خنک سازی یخچال به بیانی ساده باید گفت که لوله هایی مویین نیز در پشت یخچال وجود دارد که به اواپراتور متصل هستند، مایع مبرد از طریق این لوله های مویین به اواپراتور وارد و در آن جا به حالت گاز تبدیل می شود، از نظر تئوری و همچنین عملی این تبدیل مایع به گاز مقدار گرمای زیادی را از محیط می گیرد، در نتیجه موجبات خنک شدن محیط یخچال را فراهم می کند. در نهایت این گاز تولید شده توسط لوله ای دیگر به کمپرسور یخچال یا موتور وارد می شود.

• از نظر محل قرار گیری اواپراتور در یخچال فریزرها باید اشاره کرد، که معمولا اواپراتور در مکانی پشت فریزر قرار داده می شود و سرمای قسمت یخچال توسط فریزر تامین می گردد. البته این جریان هوای سرد از فریزر به یخچال با استفاده از یک دریچه دمپر یا فلاپ امکان پذیر می شود، در نتیجه دمای یخچال به دمایی ایده آل و متفاوت با دمای فریزر می رسد.

یخ زدن اواپراتور یخچال و دلایل مربوط به آن

با توجه به تعریف و چگونگی عملکرد اواپراتور، یخ زدگی این قطعه  مانع از جریان یافتن گاز و به دنبال آن عدم جریان هوا در یخچال می شود که در نهایت از سردی یخچال جلوگیری می کند.

دلایل بسیاری وجود دارد که باعث می شود اواپراتور و لوله های پشت یخچال دچار یخ زدگی شوند. از جمله عواملی که باعث ایجاد این اختلال می شوند می توان به مواردی همچون باز بودن طولانی مدت درب یخچال یا خرابی لاستیک آن، اختلال در سیستم دیفراست، اختلال در هیتر دیفراست، اختلال در تایمر، اختلال در ترموستات، نشت گاز مبرد، انباشت ذرات خارجی در لوله های کندانسور و تنظیم نامناسب دمای یخچال اشاره کرد، که در ادامه به صورت اجمالی مورد بررسی قرار می گیرند.

خرابی لاستیک درب یخچال

لاستیک درب یخچال در طول زمان و استفاده مکرر ممکن است دچار فرسودگی یا حتی پارگی شود، این امر باعث می شود تا هوای محیط به درون یخچال راه پیدا کند که در طولانی مدت خود به عاملی برای یخ زدن لوله ها و اواپراتور یخچال تبدیل می شود.

باز بودن طولانی مدت درب یخچال

نبستن کامل درب یخچال در اثر سهل انگاری و یا خرابی درب آن و همچنین زیاد باز و بسته کردن درب اثری همچون خرابی لاستیک درب را در مدت زمان کوتاه تر از خود نشان می دهد، که یکی از پیامد های آن یخ زدگی اواپراتور یخچال است.

قرار دادن یخچال در مکان نامناسب

باید توجه داشت اگر یخچال در محیطی بسیار مرطوب قرار بگیرد، با هر بار باز و بسته شدن مقداری رطوبت وارد یخچال می شود که در نهایت می تواند باعث یخ زدن اواپراتور و ایجاد برفک در آن شود.

پایین بودن دمای تنظیم شده در یخچال

چنانچه دمای یخچال بر روی درجه پایین تنظیم شود، موتور برای خنک تر کردن آن مجبور است مدت زمان بیشتری کار کند. روشن ماندن موتور در مدت زمان طولانی تر باعث می شود تا دمای لوله های اواپراتور نیز به مقدار چشمگیری با کاهش مواجه شود که این کاهش دما خود دلیلی بر ایجاد برفک و یخ زدگی در اواپراتور است.

نشت گاز مبرد

یکی از دلایل یخ زدن اواپراتور و لوله های پشت یخچال، نشت گاز مبرد است. با خارج شدن گاز مبرد از لوله ها در اثر نشتی و یا سوراخ شدن لوله ها به سرعت لوله های مسی دچار یخ زدگی و برفک می شوند.

از طرف دیگر باید توجه داشت که کاهش میزان گاز مبرد و یا کمبود آن باعث می شود که عملکرد یخچال یا اختلال مواجه شود و اواپراتور و لوله های آن یخ بزند.

انباشت ذرات خارجی در لوله ها

انباشت ذرات معلقی هم چون گرد و غبار و یا چربی بر روی لوله های پشت یخچال موجب می شود تا تبادلات دمایی با محیط به خوبی انجام نشود. در نتیجه کمپرسور برای انجام وظیفه خود باید مدت زمان بیشتری روشن بماند، این امر باعث می شود که اواپراتور و لوله های متصل به یخ زدگی دچار شوند.

خرابی و یا اختلال در عملکرد ترموستات

ترموستات قطعه ای است که وظیفه اصلی آن در دستگاه های مختلف، تنظیم دما است. در یخچال ترموستات به المنت حرارتی متصل می شود و از این طریق دمای لوله ها را تشخیص می دهد و در نتیجه شروع به کار المنت را کنترل می کند.

چنانچه ترموستات یخچال خراب شود، بدون اینکه نشانه ای از خود به جا بگذارد موجب می شود تا دیفراست نتواند دمای لوله ها را تشخیص بدهد، که این مورد موجبات یخ زدگی اواپراتور یخچال و لوله های آن را فراهم می کند.

اختلال در سیستم دیفراست یخچال

سیستم دیفراست در یخچال وظیفه برفک زدایی آن را بر عهده دارد و در واقع می توان آن را به عنوان سنسور اواپراتور معرفی کرد. سیستم دیفراست به طور معمول از سه قطعه زیر تشکیل شده است که هر یک وظایف خاصی را بر عهده دارند:

• تایمر

باید توجه داشت که سیستم دیفراست در زمان و بازه زمانی معینی (هر ۶، ۸ و یا ۱۲ ساعت یکبار ) روشن می شود، که همگام با روشن شدن آن موتور خاموش می شود. این تنظیم زمان بر عهده قطعه تایمر دیفراست است.

باید اشاره کرد در یخچال های جدید به جای تایمر از برد الکتریکی استفاده می شود، که سنسور دما، ترمودیسک و ترموفیوز در آن وظیفه برفک زدایی را برعهده دارد.

• ترمودیسک

عمل ترمودیسک مخالف عمل ترموستات در یخچال است، به این ترتیب زمانی که سیستم دیفراست روشن است و دمای المنت آن به ۷ درجه سانتی گراد بالای صفر می رسد، برق المنت را قطع می کند.

• المنت (هیتر) دیفراست

المنت وظیفه ذوب کردن یخ های روی اواپراتور را در زمانی معین برعهده دارد، این قطعه به طور معمول در محلی کنار اواپراتور یا پشت آن تعبیه شده است.

باید اشاره کرد که آب حاصل از یخ زدایی و برفک روبی اواپراتور و لوله های پشت یخچال در اثر روشن شدن سیستم دیفراست و راه اندازی المنت آن توسط مجرایی جهت تخلیه به مخزن پشت یخچال منتقل می شود و در آن جا برای خنک نمودن کمپرسور مورد استفاده قرار می گیرد.

باید توجه داشت اگر هر یک از قطعات سیستم دیفراست دچار خرابی یا ایراد شوند یخچال با مشکل یخ زدگی اواپراتور و لوله ها مواجه می شود.

رفع یخ های ایجاد شده در اواپراتور و لوله های پشت یخچال

اگر یخچال قدیمی باشد یعنی سیستم دیفراست نداشته باشد، یا اینکه یخچال بنا به دلایل مختلفی که در بالا به آن اشاره شد دچار یخ زدگی در محل لوله ها و اواپراتور شود، در این حالت باید اقدام به یخ زدایی کرد. ساده ترین راه کار برای یخ زدایی این قسمت آن است که؛ ابتدا باید اتصال یخچال را از برق جدا و آن را خاموش کرد و سپس اجازه داد تا یخ و برفک های ایجاد شده در اثر گذشت زمان و تبادل دمایی با محیط به آرامی ذوب شوند و یا اینکه با استفاده از وسیله ای مانند سشوار موجبات زودتر آب شدن یخ های مذکور را فراهم نمود و دوباره یخچال را راه اندازی کرد.

در پایان ذکر این نکته الزامی است تا زمانی که دلیل یخ زدگی اواپراتور و لوله های پشت یخچال مشخص و همچنین مشکل مربوط به آن رفع نشود، اواپراتور هم چنان با مشکل یخ زدگی مواجه خواهد بود و به دنبال آن یخچال نخواهد توانست که به خوبی سرمای لازم برای عملکرد خود را فراهم آورد.

در نتیجه بهتر است در صورت بروز چنین ایرادی دفترچه راهنمای یخچال را به خوبی مورد مطالعه قرار داد و همچنین از خدمات تکنسین ها و کارشناسان ماهر در این زمینه بهره گرفت تا با تعمیر و یا تعویض قطعه دارای ایراد مشکل یخ زدگی اواپراتور یخچال رفع گردد و بتوان از کارایی بهینه آن بهره مند شد.