دلایل اضطراب دندانپزشکی در کودکان چیست و والدین چه وظایفی دارند؟

بیشتر کودکان، اضطراب از دندان پزشکی را در زندگی خود تجربه کردند. این اضطراب می تواند برای شما یک مشکل واقعی باشد زیرا هم شما و هم فرزندتان از آن ناراحت بوده و رنج می برید و برایتان بسیار ناراحت‌کننده است. هدف ما از این مقاله ارائه دادن راه هایی برای غلبه بر ترس از دندانپزشکی در کودکان است.

مهمترین و اولین کاری که شما باید برای غلبه بر این اضطراب انجام بدهید، به وجود آوردن یک رابطه قابل اعتماد بین دندانپزشک و کودک است. شما می‌توانید با برقرار کردن ارتباط با تیم دندانپزشکی، نگرانی های کودک خود را مدیریت کنید.

اضطراب دندانپزشکی چیست؟

نگرانی و اضطراب از دندانپزشکی یک ترس و حالت عصبی است که از فکر قرار ملاقات با دندانپزشک، در کودک ایجاد می شود که به آن در اصطلاح فوبیای دندانپزشکی یا ترس از دندانپزشکی می گویند. البته این به معنای ترس از دندانپزشکی است که به وسیله بهداشت جهانی هم به رسمیت شناخته شده است.

طبق آمار حدود ۲۰ درصد از کودکان دچار اضطراب دندانپزشکی می باشند. این علائم اضطراب را شما می‌توانید در پنج سالگی در کودک خود مشاهده کنید و شدت آن هم در کودکان متفاوت است. طبق مطالعات ۱۰ درصد از جوانان، نوجوانان و همچنین کودکان دچار فوبیای شدید دندانپزشکی هستند. گاهی کودک با یک ترس خفیف در هنگامی که به دندانپزشک مراجعه می کند، احساس عصبی بودن و استرس را از خود بروز می‌دهد، در حالی که ممکن است کودکانی که به فوبیای شدیدتری مبتلا هستند از ملاقات با دندانپزشک اجتناب کرده و یا عصبانی شود و حتی گاهی خود را به بیماری بزنند.

دلایل فوبیای دندانپزشکی چیست؟

فوبیای دندان پزشکی می تواند تمام افراد را تحت تأثیر خود قرار بدهد، ولی کودکان بیشتر به آن مبتلا هستند. گاهی بعضی از بزرگسالان هم این علائم را از سنین کودکی داشتند و در بزرگسالی هم از آن رنج می برند و این می‌تواند باعث منتقل شدن این حس به فرزندان شود.

تجربه بد در گذشته کودک

اگر کودک شما در گذشته با دندانپزشک خاطرات بدی را تجربه کرده باشد، باعث می شود دیدگاه او نسبت به تمام دندانپزشکان منفی شود و این حتی در آینده او هم تأثیر گذار خواهد بود و تصور می کند تمام مراجعات او به دندانپزشکی در آینده، به همین شکل است.

اگر متوجه این موضوع شدید که کودک شما در آخرین بازدید خود در دندانپزشکی تجربه خوبی نداشته است، حتماً دلیل اضطراب و ترس او را بفهمید سپس باید نگرانی او را با تیم دندانپزشکی در میان بگذارید.

برای مبارزه با اضطراب دندانپزشکی با کودکان چکار کنیم؟

اضطراب دندانپزشکی در کودکان، هنگامی که به دندانپزشک مراجعه می کنند بسیار معمول می باشد. البته بسیاری از بزرگسالان هم دارای این اضطراب هستند به این ترتیب می‌توانید به کودکان حق بدهید که گاهی دچار ترس شوند.

البته بعضی از کودکان هم علاقه زیادی به دندانپزشکی داشته و از آن لذت می برند و برعکس بعضی از کودکان حتی از ویزیت شدن به وسیله دندانپزشکی هم ترس دارند. اگر فرزند شما هم جزو آن دسته از افراد است که ترس شدیدی از دندانپزشکی دارد، می‌توانید با رعایت موارد زیر برای رفع مشکل به او کمک کنید:

۱- با کودک خود صادق باشید:

شاید بهتر باشد گاهی اوقات در مورد کارهایی که در دندانپزشکی انجام می شود، با کودک صحبت کنید. بیشتر مواقع ترس به دلیل چیزهای ناشناخته است. وقتی کودک بفهمد که در اتاق دندانپزشکی چه اتفاقی برای او می افتد؟ و یا چرا این اتفاق خواهد افتاد؟ شاید استرس کمتری برای رفتن به دندانپزشکی داشته باشد. ابتدا باید سعی کنید دلایل ترس کودک خود را بفهمید. ممکن است تجربیات منفی کودک در رابطه با دندانپزشکی باعث این اضطراب و ترس شده باشد، پس برای کمک کردن به کودک ابتدا باید دلایل ترس او را فهمیده و درک کنید.

۲- ترس از خجالت:

بعضی از کودکان ممکن است دارای مشکلات واضحی مانند تغییر شکل دندان، پوسیدگی و… باشند و خود آنها هم نسبت به این مشکلات آگاهی دارند و این می تواند باعث ترس از مورد تمسخر قرار گرفتن، توسط افراد شود. در این موارد باید به کودک خود اطمینان بدهید که دکتر دندان پزشک، حرفه‌ای بوده و تمام این مسائل را قبلا دیده است و کاملاً آن را درک می کند. باید به کودک بگویید که دندانپزشک ترس کودک را درک کرده و می داند که این یک واکنش طبیعی از جانب کودکان است، پس نباید از آن خجالت بکشد. شما باید یک دندانپزشک متخصص پیدا کنید که بتواند با کودک شما در آرامش ارتباط خوبی برقرار کند.

۳- ترس از تزریق و یا سوزن دلیل اضطراب دندانپزشکی

البته این ترس فقط مربوط به کودکان نیست، دیده شده بعضی از بزرگسالان هم از تزریق دندانپزشکی ترس داشته و دچار اضطراب می‌شوند. کودکان وقتی می دانند که با سوزن دندانپزشکی دچار درد می شوند، این می تواند برای آنان بسیار ترسناک باشد. ولی دندانپزشک حرفه ای، تکنیک های تزریق بدون درد را می داند و گاهی بدون اینکه کودک متوجه شود سوزن را به او تزریق می کند.

پس بهتر است در هنگام تزریق از کودک خود بخواهید که چشمان خودش را ببندد. بعضی اوقات اضطراب دندانپزشکی به دلیل شنیدن صدای کودکان و یا حتی بزرگسالان در هنگام عمل دندانپزشکی است. بعضی از متخصصین دندانپزشکی با به وجود آوردن حس اعتماد به نفس و راحتی در کودکان می توانند با آنها ارتباط برقرار کنند. مدیریت درد کاملاً جدی بوده و باید برای کودک توضیح داده شود پس قبل از این که عملیات دندانپزشکی روی کودک انجام شود، به او بگویید که چه چیزی در انتظار اوست و برایش کاملاً توضیح دهید تا کودک دچار ترس های بی مورد نشود.

۴- دندانپزشک مناسب پیدا کنید.

برای کودک خود باید یک دندانپزشک مناسب پیدا کنید. گاهی بعضی موارد باعث می شود که کودک نسبت به دندانپزشک احساسات منفی پیدا کند. داشتن یک دندانپزشک مناسب می تواند این مشکل را برطرف کند و برای هر خانواده جزو موارد ضروری محسوب می شود. اگر کودک شما نسبت به کار دندانپزشکی اضطراب دارد، باید به دنبال یک دندانپزشک خوب باشید که فقط با کودکان سروکار دارد و می داند چگونه باید با کودک ارتباط خوب برقرار کرده و او را آرام کند. این باعث می شود کودک شما در قرار ملاقات با دندانپزشک، لحظات خوبی را تجربه کند و دندانپزشک هم اضطراب کودک را به راحتی مدیریت می کند.

شما باید تمام تلاش خود را بکنید که به دندانپزشک کمک کنید تا اضطراب کودک کاهش پیدا کند. اگر کودک در گذشته دارای تجربه ناخوشایندی نسبت به دندانپزشکی است، حتماً باید با پزشک کودک در میان بگذارید. ممکن است دندانپزشک روش های دیگری را برای آرامش کودک پیدا کند.

به طور کلی بهتر است که شما یک دندانپزشک خانوادگی داشته باشید تا هم مورد اعتماد شما باشد و هم کودک شما نسبت به او احساس راحتی کند.

۵- با کودک خود گفتگو کنید.

با توجه به سن کودک بهتر است با او گفتگوی دو طرفه داشته باشید و اگر کودک به طور کافی بزرگ شده است کار شما بسیار ساده تر است و می توانید با او صحبت کرده و به سوالاتی که او نسبت به دندانپزشکی دارد، به درستی پاسخ دهید. باید به او بگویید که دندانپزشک می خواهد چه کاری انجام بدهد مثلا بگویید که دندانپزشک باید از محکم بودن دندان های تو اطمینان پیدا کند. و به او اطمینان بدهید که در تمام مدت دندانپزشکی، در کنار او خواهید ماند.

۶- از تکنیک آرام سازی استفاده کنید.

گاهی والدین در هنگام مراجعه به دندانپزشکی، دچار اضطراب می‌شوند و این می‌تواند به کودک منتقل شود. باید برای آرام کردن کودک از استراتژی های آرامش بخش استفاده کنید. برای این منظور می توانید از تکنیک تنفس عمیق کمک بگیرید. به این صورت که تنفس های عمیق و بازدم های آهسته به شکل گام به گام داشته باشید. این می تواند باعث احساس آرامش در کودک شود. این کار را می توانید در اتومبیل و یا در خانه و حتی در راه مطب انجام بدهید.

۷- داشتن برنامه ریزی عاقلانه

ممکن است ترس از دندانپزشکی در کودک شما به دلیل اضطراب واقعی نباشد و در نتیجه خستگی، گرسنگی و یا حتی عصبی بودن از مورد دیگری باشد، پس بهتر است در هنگامی که با دندانپزشک کودک قرار ملاقات دارید، با کودک خود همکاری کنید مثلاً خواب روزانه او را تنظیم کنید و یک صبحانه خوب به او بدهید و تا در هنگام رفتن به دندانپزشکی کودک گرسنه و یا خواب آلود نباشد.

۸- حتماً به دندانپزشک کودک مراجعه کنید.

دندانپزشک مخصوص کودک، نیازهای ویژه کودکان را شناخته و در آن تخصص دارند. دندانپزشک متخصص کودکان، بعد از اینکه دانشکده دندانپزشکی را تمام می کند، حدود دو یا سه سال به صورت اضافه آموزش می بیند. او تنها در مورد دندان کودکان علم نمی آموزد بلکه در مورد روانشناسی کودک هم اطلاعات کافی کسب می‌کند تا بتواند به راحتی با کودک ارتباط برقرار کند.

دندانپزشک کودک از تکنیک های خاصی استفاده می کند و به کودک می گوید که می خواهد چه کاری در روی دندان های او انجام بدهد. او قبل از اینکه کودک با واقعیت روبرو شود، واقعیت را به او نشان می دهد. مثلاً قبل از این که از آینه استفاده کند آینه را به کودک نشان خواهد داد. این صحبت و گفتگو حواس کودک را پرت کرده و گاهی هم در مورد تلویزیون با او صحبت می کند و همچنین ممکن است در پایان کار به او مسواک، بادکنک و یا چیزهای دیگری هدیه بدهد و این باعث تشویق کودک شده و برای مراجعات بعدی لحظه شماری می کند.

اگر دقت کرده باشید مطب دندانپزشکی که متخصص کودکان است، دارای محیطی جذاب و دوستانه برای کودک بوده و اسباب بازی های زیادی دارد به صورتی که کودکان خودشان تمایل پیدا می کنند تا به مطب دندانپزشکی مراجعه کنند و دیگر اضطرابی هم برای ویزیت شدن به وسیله دندانپزشکی ندارند.