سیم کشی و نصب کنتور برق سه فاز در ساختمان ها

جهت اندازه گیری مصرف انرژی در ساختمان نیاز به یک کنتور است.  بدلیل تفاوت جریان و ولتاژ برق تک فاز با سه فاز بهتر است، ساختمان هایی که برق سه فاز دارند از کنتور های سه فاز استفاده کنند. در این مقاله از ایبک امداد به نحوه سیم کشی و نصب کنتور های سه فاز در ساختمان می پردازیم:

کنتور برق چیست؟

پیش از پرداختن به نصب کنتور برق باید بگوییم که شما می‌دانید برای انجام اکثر کارهایمان در طی روز به جریان الکتریسیته یا برق نیاز داریم. هر واحد ساختمانی یا مجتمع و… نیز به اندازه ی نیاز از این انرژی برق استفاده می‌ کنند. بهتر است که میزان مصرفی انرژی الکتریکی بدرستی اندازه گیری شود. از این رو بوسیله دستگاهی به نام کنتور برق میزان برق مصرفی ساختمان اندازه گیری می‌شود. این مقدار انرژی اندازه گیری شده نیز بر حسب واحد KWH کیلو وات در ساعت می باشد.

کنتور برق طبق نیروی مغناطیسی کار می‌کند. یعنی هنگامی که جریان برق از داخل سیم پیچ عبور کند در اطراف آن میدان مغناطیسی ایجاد خواهد شد. مقدار شدت این میدان بستگی به اندازه انرژی که از داخل سیم پیچ عبور کرده بستگی خواهد داشت. کنتورهای برق بطور کلی به دو شکل تک فاز و سه فاز تولید شده اند. که معمولاً  به نام کنتورهای اکتیو شناخته می شوند.

محل مناسب نصب کنتور برق سه فاز

محل مناسب نصب کنتور برق باید نزدیک درب ورودی و اصلی ساختمان قرار بگیرد. کابل اصلی برق بواسطه اداره برق تا تیرهای چراغ برق باید کشیده شوند و بعد از آن وارد ساختمان شود. جریان الکتریکی از تابلوی کنتور برق عبور خواهد کرد و پس از آن برق وارد تمامی واحد های ساختمان و یا فضاهای مشاعات ساختمان می شود. توجه داشته باشید که اندازه تابلو کنتور برق با توجه به تعداد واحد های ساختمان متفاوت است پس باید هر واحد ساختمان یک کنتور برق جداگانه نصب کند.

مثلا اگر در مجتمع مسکونی شما ۲۰ واحد وجود داشته باشد حتماً باید، ۲۰ کنتور برق هم در ساختمان نصب شود و همچنین یک تابلو کنتور برق مشترک هم آنجا نصب شود. باید تابلو کنتور برق طوری باشد که تمامی ۲۰ کنتور را در آن جای دهید. کنتورهای برق بطور معمول به دو شکل تک فاز و سه فاز طراحی و تولید می‌شوند. که نحوه نصب آنها یک شکل نیست و باید جهت نصب آنها حتماً اطلاعات کافی و جامع داشته باشید. موضوعی که باید در نصب کنتور برق آنرا رعایت کنید، ارتفاع نصب کنتور ها است. کنتور حداقل باید از ۱۸۰ الی ۲۰۰ سانتی‌ متر تا زمین فاصله داشته باشد.

روش نقشه کشی کنتور سه فاز دیجیتالی

یکی از مهم ترین تفاوت ها میان کنتور برق سه فاز با کنتور دیجیتالی در این می باشد که اطلاعات بدست آمده از کنتور های سه فاز دیجیتالی خیلی بیشتر از کنتور آنالوگ است. اطلاعاتی که از کنتور سه فاز دیجیتالی می توانید بدست آورید شامل موارد زیر است:

1. توان سه فاز اول، دوم و سوم
2. ساعت
3. تاریخ
4. توان کل فاز
5. مقدار توان راکتیو
6. مقدار توان اکتیو
7. توان بار ورودی کنتور
8. ضریب توان کنتور
9. ولتاژ فاز های اول، دوم و سوم
10. جریان‌ فاز های اول، دوم و سوم

در این قسمت به معرفی شرایط لازم جهت سیم کشی و نصب کنتور سه فاز دیجیتالی می پردازیم:

شرایط لازم سیم کشی و نصب کنتور سه فاز دیجیتالی

1. در نقطه ی امن و دور از آسیب  فیزیکی باید کنتور دیجیتالی را نصب کنید.
2. دمای محل نصب کنتور باید بین منفی ۳۰ درجه و مثبت ۷۰ درجه باشد.
3. کنتور دیجیتالی را در محیط هایی که هوای آسیب زا  دارد نصب نکنید.
4. قبل از نصب کنتور سه فاز باید ابتدا از مقدار جریان الکتریکی مورد احتیاج ساختمان اطلاع پیدا کنید. حداکثر جریان را برای کنتور در نظر بگیرید تا جوابگوی کل ساختمان شما باشد.
5. قبل از اقدام به نصب کنتور باید کل بدنه را بررسی کرده، تا اطمینان پیدا کنید آسیب دیدگی نداشته باشد.

مراحل نصب کنتور سه فاز دیجیتالی

مراحل نصب و راه اندازی کنتور سه فاز دیجیتالی به شرح زیر می باشد:

1. برق ساختمان را قطع کنید.
2. درپوش سیم ها متصل به کنتور سه فاز را از روی آن بردارید.
3. کنتور را در جای مناسبی روی دیوار وصل کنید.
4. حتماً از نقشه سیم کشی که روی درپوش کنتور درج شده، استفاده کنید.
5. طبق نقشه سیم فاز ها را به ترمینال متصل کنید.
6. نهایتاً شما سه خروجی فاز اول، فاز دوم و فاز سوم با خروجی یک سیم نول در کنتورهای برق سه فاز دیجیتالی خواهید داشت که به طرف مصرف کننده فرستاده می شود.
7. اندازه سیم ها را به شکلی در نظر گرفته که به آسانی زیر پیچ های ترمینال ها متصل و بسته شوند.
8. قبل از بستن سیم ها به قسمت زیر پیچ ترمینال حتماً باید مقداری از سیم ها را لخت کنید، ولی باید مراقب باشید که قسمت هادی سیم نباید با بدنه خارجی تماس داشته باشد.
9. پس از اینکه قسمت هادی سیم ها را در زیر پیچ ترمینال ها قرار داده، باید پیچ ها را بخوبی سفت کنید تا شل بودن اتصال آنها موجب آسیب رسیدن به کنتور و سیم کشی های برق ساختمان شما نشود.
10. پس از اتمام سیم کشی، برق ورودی به کنتور را نیز متصل کنید.
11. از متصل بودن کانکتورها و رله کنتور سه فاز دیجیتال اطمینان پیدا کنید و سپس باید برق ورودی را قطع کنید.
12. در این مرحله درپوش سیم های ورودی به کنتور را باید در جای خودش قرار داده و بخوبی ببندید.
13. در انتها جریان برق ورودی به کنتور سه فاز دیجیتالی را متصل کرده و تنظیمات دیگر مربوط به تاریخ و ساعت کنتور را تنظیم کنید و مقدار ولتاژ برق و جریان کنتور سه فاز را چک کنید.

نحوه نصب کنتور سه فاز آنالوگ یا قدیمی

کنتور های برق سه فاز در دو مدل دیجیتال و آنالوگ طراحی و تولید شده اند.

•  کنتور برق سه فاز قدیمی را به نام کنتور سه فاز آنالوگ هم می شناسند. این وسیله در دو مدل سه فاز غیر دیماندی و سه فاز دیماندی موجود می باشند. جهت مصارفی که توان و قدرت کنتور نصب شده باید برای آن بیشتر باشد، انشعاب دیماندی را در نظر می گیرند.
• کنتور های سه فاز غیر دیماندی با ولتاژ برق ۲۲۰ تا ۲۸۰ ولت و شدت جریان ۱۰ تا ۲۵ آمپر عمل می کند، در حالی که کنتور های سه فاز دیماندی با ولتاژ برق ۲۲۰ تا ۲۸۰ ولت ولی با شدت جریان برق ۵ آمپر کار می کنند.
• نحوه سیم کشی کنتورهای برق سه فاز دیجیتالی خیلی زیاد به سیم کشی کنتورهای برق قدیمی شباهت دارد، فقط با این تفاوت که اتصال سیم های رله و پایه های مثبت و منفی در مدل آنالوگ یا قدیمی وجود ندارد.
• جهت نصب و سیم کشی کنتور سه فاز قدیمی به سه رشته سیم فاز و یک رشته سیم نول ورودی احتیاج دارید. به این شکل که سه سیم فاز L1، L2 و L3 را به ترتیب باید به ترمینال های ۱، ۵ و ۹ ببندید، تا به این وسیله بتوانید فاز ورودی را به کنتورهای سه فاز قدیمی متصل کنید.
• اکنون از ترمینال های ۳، ۷ و ۱۱ می توانید سه خروجی فاز را بگیرید. باید سیم نول ورودی را به ترمینال ۱۳ متصل کرده و از ترمینال ۱۴ خروجی آنرا بگیرید. به این شکل سه مدار یعنی نول و سه سیم فاز خواهید داشت که از کنتور سه فاز به طرف مصرف کننده جریان پیدا خواهند کرد.
• بعد‌ از نصب کردن کنتور سه فاز قدیمی یا آنالوگ هر وقت مصرف کننده از کنتور استفاده کند، جریان مصرفی برق از سیم پیچ جریان گذر خواهد کرد و به اینصورت یک میدان مغناطیسی در سیم پیچ ها ایجاد خواهد شد. همچنین اختلاف پتانسیل در سیم پیچ ها همیشه ثابت است و به همین علت یک میدان مغناطیسی یکپارچه در خودش ایجاد می کند. چرخش صفحه کنتور در کنتور آنالوگ به علت واکنش این دو میدان مغناطیسی به یکدیگر است.

کنتور برق چگونه در مدار قرار می گیرد؟

سیم فاز را باید به سیم پیچ جریان مدار متصل کنید و از سر بعدی آن باید فاز را بگیرید. اکنون باید سیم پیچ ولتاژ برق را به سیم های فاز و نول وصل کنید. وقتی یک دستگاه به کنتور وصل می‌شود جریان الکتریکی از سیم‌های نول و فاز عبور خواهد کرد. به اینصورت که جریان مصرف کننده از سیم پیچ جریان عبور کرده و یک میدان مغناطیسی در اطراف آن ایجاد خواهد شد. باید بدانید که سیم پیچ ولتاژ بصورت همیشگی به جریان برق وصل است همچنین میدان مغناطیسی آن نیز ثابت خواهد بود. میزان این میدان به نوع مصرف کننده متصل به کنتور هیچ ارتباطی ندارد.

دو میدان مغناطیسی روی یکدیگر اثر گذاشته و در داخل کنتور باعث بوجود آمدن یک نیروی حرکتی در صفحه آلومینیومی کنتور می‌شوند. سرعت حرکت صفحه و جریان مصرف کننده رابطه‌ای بسیار مستقیمی با یکدیگر دارند. این حرکت بواسطه یک چرخ دنده و محوری به یک شماره‌انداز متصل شده و طبق گردش آن میزان شماره‌ ها بیشتر می‌شود.

شماره‌ها میزان مصرف جریان الکتریکی را بر حسب واحد کیلو وات ساعت نشان می‌دهند.

جمع بندی

ساختمان هایی که از برق سه فاز برای موتور برق یا راه اندازی آسانسور استفاده می کنند، حتماً باید کنتور برق سه فاز نصب کنند. در این مقاله با کنتور های سه فاز آنالوگ یا قدیمی و کنتور سه فاز دیجیتالی آشنا شدید. همچنین از نحوه سیم کشی و نصب آنها مطالب مهمی را برایتان بیان کردیم. چنانچه سوالی در این زمینه داشتید، می توانید با قسمت پشتیبانی مطرح کنید تا متخصصان ما در مجموعه ایبک امداد پاسخگوی سوالات شما باشند.