ایمنی ساختمان برای مکان‌هایی که ساخت و ساز در آنجا انجام می‌شود از اهمیت زیادی برخوردار است. مکان ساخت و ساز به منطقه‌ای می‌گویند که در آن ساختمان و یا خانه‌ای در حال ساخت، تعمیر و یا تخریب باشد. افرادی که در این مکان‌ها کار می‌کنند معمولاً با جرثقیل برای جابجایی مصالح و یا آواربرداری از ماشین آلات و ابزار بزرگ استفاده می‌کنند و همین باعث می‌شود که گاهی در معرض مواد خطرناک و یا در معرض ارتفاع قرار بگیرند. به همین دلیل است که می‌گویند صنعت ساختمان بیشتر از حرفه‌های دیگر خطر آفرین است. در مکان‌های که ساخت و ساز انجام می‌شود خطرات زیادی وجود دارد ولی راه‌های هم وجود دارد که می‌توان این خطرات را به حداقل رساند.
کار ساخت و ساز ریسک زیادی دارد و مدیریت کارگران هم کار سختی است. کارفرما باید برای جلوگیری از ایجاد حوادث، اقدامات لازمی را انجام دهد و به کارگران خود تجهیزات ایمنی را ارائه کند. همچنین به آنها بیاموزد که چگونه می‌توانند از آسیب‌های فیزیکی جلوگیری کنند. در این مقاله از ایبک شما را با خطرات بزرگی که ممکن است در محل های ساخت و ساز ایجاد شود آشنا کرده و همچنین اقدامات ایمنی را که باید در حین انجام کار رعایت کنید، برایتان توضیح می دهیم.
مهمترین خطرات ایمنی در محل‌های ساخت و ساز چیست؟
اشخاص زیادی به شکل روزمزد کار می‌کنند که نان‌آور خانواده بوده و در صورت آسیب دیدگی، فقط کارگر آسیب نمی‌بیند بلکه به خانواده او هم زیان های مالی وارد می‌شود و می‌تواند در بهره‌وری کشور اثر نامطلوبی داشته باشد.
البته مقررات و قوانینی توسط مسئولین وضع شده که این خطرات را به حداقل می‌رساند، ولی گاهی خرابی ماشین آلات و یا خطای انسانی می‌تواند باعث بروز خطراتی شود. اگر عادلانه و منصفانه به خطرات مربوط به ساخت و ساز ساختمان رسیدگی نشود و همچنین نکات ایمنی را در هنگام کار رعایت نکنند، مسلماً جان افراد بسیاری به خطر می‌افتد. در ادامه می‌خواهیم شما را با ایمنی ساختمان و مهمترین خطرات در هنگام ساخت و ساز آشنا کنیم.
۱- کار کردن در ساختمان‌های بلند
در مکانی که ساخت و ساز انجام می‌شود، کارگران بیشتر از تمام قشرها در معرض صدمات جسمی و یا خطر سقوط هستند. این افراد به وسیله شرکت ساختمانی استخدام شده و مجبورند که در طبقات بالا و ارتفاع کار کنند، به همین علت ممکن است برای آنها اتفاق ناگواری افتاده و جانشان به خطر بیفتد. برای اینکه از سقوط کارگران در هنگام ساخت و ساز جلوگیری شود، باید از سکوهای نگهدارنده، کفپوش‌های موقت، نرده‌های محافظ و همچنین تور ایمنی استفاده شود. مهمترین خطراتی که ممکن است در ارتفاعات اتفاق بیفتد عبارتند از:
- انباشته شدن مصالح در سر راه کارگران
- نردبان و داربست غیر ایمنی
- عدم ایمن سازی و تعبیه حفاظ در محل کار
۲- کار کردن با اشیا متحرک
در صنعت ساختمان و ساخت و ساز، خطرات شغلی بسیار وجود دارد زیرا اشیاء متحرکی هم در این محل وجود دارند مانند وسایل نقلیه‌ای که برای جابجا کردن مصالح ساختمانی بوده و یا تجهیزات بالابر و حتی جرثقیل‌هایی که در هوا معلق هستند و… همه این‌ها می‌توانند خطرساز باشند. برای کاهش این خطرات احتمالی باید اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام شود:
- باید هیچگاه در نزدیکی و مجاورت ماشین آلات متحرک و اشیاء سنگین قرار نگیرید.
- اگر دیدید که جرثقیل ها در شرایط پایداری نیستند، حتماً از آنها دوری کرده و شرایط جرثقیل را گزارش کنید.
- سعی کنید از تجهیزات ایمنی فردی برای کار استفاده کنید.
۳- آسیب‌های چشمی
یکی دیگر از خطرات بسیار مهمی که ممکن است در مکان ساخت و ساز ایجاد شود، صدمات چشمی است که احتمال دارد به دلیل کار کردن طولانی در محل جوش و برش برای کارگران ایجاد شود. علاوه بر این، امکان دارد که آسیب‌های چشمی به علت ذرات گرد و غبار باشد. به همین دلیل باید در پروژه جوشکاری حتماً از محافظ چشم و صورت استفاده کنید. در هنگام کار در پروژه‌های جوشکاری باید اقدامات پیشگیرانه‌ای را هم کارگران انجام دهند که مهمترین آنها عبارتند از:
- همه کارگران باید در محل کار از کلاه و عینک ایمنی یا محافظ چشم استفاده کنند تا چشمان آنها در مقابل قطعات فلز و جرقه‌های پرنده و حتی پرتوهای جوشکاری محافظت شود.
- اگر در محل جوشکاری مواد قابل احتراق وجود دارد، حتماً باید آنها را از محل کار کارگران دور کنند.
۴- اختلال سندروم لرزش دست
سندروم لرزش دست، اختلالی دردناک بوده که می‌تواند در اثر آسیب‌های جدی به عروق خونی، مفاصل و اعصاب ایجاد شود. دلیل این سندروم هم احتمالاً استفاده کردن طولانی مدت از ابزارهای برقی زمینی و ارتعاشی است. اگر اقدامات ایمنی مناسب انجام شود از این مشکل می‌توان به راحتی پیشگیری کرد ولی اگر این آسیب برای کارگر ایجاد شود به هیچ وجه مشکل قابل درمان نیست.
از عوارض مهم این بیماری می‌توانیم به کاهش توانایی دست‌ها برای کار اشاره کنیم. همچنین ممکن است در هنگام سرما، فرد درد زیادی در انگشتان دست احساس کند. به همین علت است که به آن سندروم انگشتان آبی هم می‌گویند. برای اینکه از این سندروم جلوگیری کنید باید اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام دهید:
- قبل از اینکه کار را شروع کنید، حتماً دستگاه ارتعاشی را بررسی کنید.
- قبل از اینکه از ماشین آلات استفاده کنید به وسایل ایمنی مانند کلاه و دستکش ایمنی مجهز شوید.
۵- خطر برق گرفتگی
می‌توانیم بگوییم که سالانه حدوداً ۳ حادثه در مورد برق گرفتگی ایجاد می‌شود که به ساخت و ساز مربوط هستند زیرا گاهی کارگران صلاحیت انجام کارهای برقی را ندارند و آموزش‌های کافی را در این مورد ندیده‌اند. در اصل می‌توان گفت یکی از مهمترین خدماتی که در هنگام ساخت و ساز برای کارگران ممکن است به وجود بیاید، همین خطر برق گرفتگی است.
کار کردن در کنار کابل‌ها و سیم‌های برق می‌تواند سلامت کارگران را تهدید کند. اگر کارگر مهارت لازم را در برقکاری نداشته باشد، نباید به هیچ وجه در قسمت برق ساختمان کار کند. باید آموزش‌های ایمنی برای کارگران اجباری شود تا بتوانید از حوادثی مانند برق گرفتگی جلوگیری کنید.
دقت داشته باشید هیچگاه نباید مواد رسانا را در مجاورت سیم برق قرار بدهید زیرا خطر برق گرفتگی افزایش پیدا می‌کند. اقداماتی که برای جلوگیری از برق گرفتگی در هنگام کار ساخت و ساز ساختمان باید انجام گیرد، عبارتند از:
- هیچگاه از سیم‌های برق روغنی یا وصله‌دار و همچنین سیم‌های برق فرسوده استفاده نکنید.
- حتماً طرحی از توزیع برق که به محل ساخت و ساز مربوط می‌شود، به کارگران بدهید تا آگاهی کامل در مورد راه‌های قطع برق و وضعیت مدارها و ولتاژ داشته باشند.
- تجهیزات فشار قوی و ترانسفورماتور باید از دسترسی‌های غیر مجاز محفوظ بماند.
۶- جابجا کردن مصالح ساختمانی
معمولاً در مکان‌هایی که ساخت و ساز انجام می‌شود، یک سری تجهیزات و مصالح دائما جابجا می‌شوند. گاهی این کار به شکل دستی انجام می‌گیرد و این می‌تواند برای کارگران خطرات زیادی در پی داشته باشد. جابجایی های دستی می‌تواند مثل کشیدن و یا فشار دادن مصالح ساختمانی، پایین آوردن، نگه داشتن و یا بلند کردن مصالح باشد که گاهی منجر به آسیب‌های زیادی مانند آسیب دیدگی دیسک‌ها، غضروف‌ها، ربات‌ها، ماهیچه‌ها و یا حتی سوراخ شدن، کبودی و شکستگی استخوان خواهد شد.
ایجاد این آسیب‌ها به کارگر می‌تواند در ابتدا با دردهای شدید بوده و یا حتی با درد جزئی در اعضای بدن شروع شود. شدت آسیب و همچنین مدت درمان آن در افراد و نسبت به آسیب وارده، متغیر است. این مشکل نه تنها باعث می‌شود برای خانواده کارگر، آسیب‌های مالی ایجاد شود، بلکه فعالیت‌های فرد را هم مختل می‌کند. در اصل باید آموزش‌های پیوسته و کافی به کارگران داده و از آنها تست‌های صلاحیتی بگیرند و حتماً در مورد مهارت‌های جابجایی مصالح، به آنها آموزش بدهند.
۷- آلودگی‌های صوتی
بعضی از تجهیزاتی که در پروژه‌های ساختمانی استفاده می‌شود، دارای نویز بالایی هستند. این صدای زیاد می‌تواند به گوش افراد در هنگام کار آسیب بزند ولی متأسفانه به آن توجه زیادی نمی‌شود زیرا بر خلاف خطرات دیگر، اثر آشکاری ندارد. معمولاً تأثیراتی که آلودگی صوتی می‌گذارد با گذشت زمان معلوم می‌شود ولی این نمی‌تواند از خطرات ناشی از آلودگی صوتی کم کند زیرا به شنوایی کارگران آسیب های جبران ناپذیر وارد می شود.
آسیب هایی که به گوش افراد وارد می‌شود، ممکن است در اثر انفجارهای ناگهانی بوده و با قرارگیری در معرض سر و صدا تشدید شود. در صورتی که کارگران به علت سر و صدای زیاد دچار مشکلات شنوایی بشوند ممکن است در معرض خطرات دیگری هم قرار بگیرند زیرا به خوبی قادر به شنیدن نبوده و نمی‌توانند عکس العمل مناسبی هم از خود نشان دهند. متأسفانه باید بگوییم که کارگران سهل انگاری زیادی در هنگام پوشیدن لباس‌ها و وسایل محافظتی می‌کنند. برای اینکه از آسیب های جدی جلوگیری کنید باید اقدامات زیر را انجام دهید:
- حتماً از گوش بند برای محافظت از گوش‌های خود استفاده کنید.
- کارگران باید از منبعی که سر و صدا را تولید می‌کند، دور بمانند.
- هر چند وقت یک بار ارزیابی نویز انجام دهید.
سخن پایانی
در این مقاله از ایبک شما را با ایمنی ساختمان و مهمترین خطرات در هنگام ساخت و ساز آشنا کردیم. رعایت نکات بیان شده از اهمیت زیادی برخوردار است و چنانچه به آنها توجه نکنید ممکن است با خطرات جدی مواجه شوید.
امیدواریم مطالب بیان شده برای شما مفید بوده باشد. در صورتی که سؤالی در این زمینه داشتید، می‌توانید در بخش دیدگاه ها مطرح کنید تا متخصصین ایبک پاسخگوی شما عزیزان باشند.
ایمنی ساختمان و مهمترین خطرات در هنگام ساخت و ساز
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
مهمترین خطرات ایمنی در محل‌های ساخت و ساز چیست؟
