روز جهانی یادبود قربانیان برده داری ۲۵ مارس /۵ فروردین سال ۱۴۰۲

روز جهانی یاد بود قربانیان برده داری و تجارت برده های آتلانتیک، یک برپایی بین المللی سازمان ملل متحد است. که در سال ۲۰۰۷ تعیین و هر ساله در ۲۵ مارس برگزار می شود. در این روز از کسانی که در تجارت برده های اقیانوس اطلس رنج بردند و کشته شدند یاد می شود. که بدترین نقض حقوق بشر در تاریخ خوانده شده است. این روز جهانی همچنین برای افزایش آگاهی در مورد خطرات نژاد پرستی و تعصب امروز برگزار می شود. با شروع سال ۲۰۱۵ میلادی در مقر سازمان بین الملل در نیویورک یک یاد بود، با عنوان (کشتی بازگشت) توسط یک معمار هائیتی- آمریکایی به نام رادنی لئون طراحی شد.

اگر چه برده داری سال ها پیش ممنوع شده است، ولی به دلیل شرایط سخت کار و استثمار، هنوز بیش از ۴۰ میلیون نفر به عنوان برده مدرن در جهان وجود دارند.

بردگی چیست؟

برده بودن و یا در بند بودن به معنی این است که با زور و تهدید و در اختیار دیگران قرارگرفته است؛ که بهره کشی اقتصادی و جـنـسی نیز در انتظار او است. از زمان های دور تا کنون برده ها به عنوان اشیاء در نظر گرفته می شدند، که از آن ها برای خرید و فروش، هدیه یا تعویض و یا به عنوان وثیقه برای پرداخت بدهی خود استفاده می کردند.

انواع برده:

• برده به عنوان دارایی: در این نوع برده داری، برده ها به عنوان دارایی برای مالکانشان محسوب می شدند.
• بیگاری کشیدن: در این نوع برده داری فردی نیروی کارش را در برابر یک بدهی، رایگان به دیگری عرضه می کند.
• ازدواج اجباری: در این نوع برده داری طرف مقابل علی رقم میل باطنی خود  تن به ازدواج می دهد.
• نیروی کار اجباری: در این نوع برده داری فرد مجبور است، با محدود گشتن آزادی خود به کار برای دیگری بپردازد.

پیشینه بردگی و برده داری در جهان

به گفته کارشناسان، بردگی یک پدیده پیچیده جهانی است. که حذف آن نیازمند بررسی ریشه های به وجود آورنده آن در دنیا است؛ که فقر، تبعیض نژادی، تضاد طبقاتی، نابرابری های جـنـسی و بی سوادی از عوامل آن است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد بر اساس اعلامیه جهانی، مصوب ۱۹۴۸ هر نوع برده داری را ممنوع اعلام کرد.

در ماده چهارم این اعلامیه آمده: کسی را نباید در بردگی نگه داشت و داد و ستد بردگی ممنوع است؛ بنابراین طبق قوانین بین المللی سوء استفاده جـنـسی و فیزیکی از افراد علی رغم میل باطنی آنها بردگی محسوب می شود. این تعریف می تواند در شکل های مختلفی مانند کار اجباری، نظام رعیتی، انواع کار کودکان و بکارگیری آن ها به عنوان سربازان جنگی، قاچاق انسان برای بهره کشی جـنـسی و یا فروش اعضای بدن، ازدواج اجباری، فروش زنان بیوه برای تصرف ارثیه آن ها و…. خود را نشان می دهد.

طبق آمارها به دست آمده از عصر باستان، نخستین بار بردگی در مصر، هندوستان و چین پدید آمد، و بعد به روم و یونان کشیده شد. در عهد باستان برده داری به صورت یک سنت به شمار می رفت و از حیث اجتماعی و سیاسی نیز امری اجتناب ناپذیر بود. عربستان نیز به  رسم برده داری پایبند بود، اما اسلام به شدت با آن مخالف بود و ائمه علیه السلام غلامان را تربیت کرده و آن ها را به انسانهای شریفی تبدیل و سپس آزاد می کردند.

پس از جنجال  بسیار میان کشور های آمریکایی و اروپایی درباره نظام برده داری، سرانجام دانمارک به عنوان اولین کشور اروپایی این نظام را منسوخ اعلام کرد. به دنبال آن انگلیس و بعد آمریکا نیز برده داری را لغو کردند. در کنفرانس وین در سال ۱۸۱۴ کشور انگلیس از نفوذ خود بر سایر کشور ها استفاده کرد، و آن ها را به پایان برده داری تشویق کرد. اما این پایان برده داری نبود و به شکلی جدید خود را آشکار کرد.

برده داری مدرن

امروزه برده داری مدرن با گذشته متفاوت است. برده ها مانند گذشته غل و زنجیر به گردن و یا داغی بر بدن خود ندارند، ولی همچنان برده هستند. در کشورهای آمریکا و اروپا که حاکمان آن خود را مدعی حقوق بشر می دانند، در خانه ای بزرگ و یا در کنار خیابان ممکن است برده ای در حال کار کردن برای کسی باشد که او را مالک خویش می داند.

اصطلاح برده داری مدرن را برای توصیف شرایطی به کار می برند، که در آن افراد به دلیل خشونت، اجبار، تهدید، تقلب و سوء استفاده از قدرت قادر نیستند، وضعیت فعلی خود را ترک کنند. بر اساس شاخص جهانی برده داری مدرن بیشتر در آفریقا، و پس از آن در کشور های آسیایی و حوزه اقیانوس آرام وجود دارد.

تعداد بزرگ سالانی که تحت شرایط برده داری مدرن کار می کنند، حدود.۴۰.۳ میلیون نفر هستند، و ۱۵.۴ میلیون نفر  مجبور به ازدواج و ۲۴.۹ میلیون نفر مجبور به کار نیز هستند، گفته شده است، که ۷۱ درصد از کسانی که تحت بردگی مدرن اند، زنان و دختران می باشند.

بر اساس گزارش های سازمان بین المللی کار و صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) ۱۶۰ میلیون کودک کار در گروه سنی ۵ تا ۱۷ سال در جهان وجود دارند. به گفته کارشناسان، تاجران برده مدرن، ۳۰ برابر بیشتر از برده فروشان قرن ۱۸ و ۱۹ در آمد دارند. سود سالانه این تاجران ۱۵۰ میلیون دلار برآورد شده است.

برده داری جـنـسی در اروپا و آمریکا

کشور های مدعی حقوق بشر که سایر کشورها را متهم به نقض این حقوق می کنند، خود دارای بالاترین آمار برده داری هستند. در اروپا قاچاق زنان بعد از قاچاق مواد مخدر و اسلحه یکی از پر سود ترین تجارت های غیر قانونی است. تجارت جـنـسی در اروپا ریسک کم، ولی سود فراوانی دارد. تحقیقات سازمان های رسمی آمریکا این را نشان می دهد، که هر ساله بیش از ۵۱ هزار دختر زیر سن قانونی برای بردگی جـنـسی برده می شوند. آمریکا جزو ۳ کشور اولی است که مقصد قاچاق چیان زنان به شمار می آید و معمولا این قاچاق چیان در نیویورک، تگزاس، کالیفرنیا و لاس وگاس بازار خود را دایر می کنند.

دولت آمریکا که در گذشته سابقه خوبی از برده داری سیاه پوستان ندارد، اکنون نیز اقدام جدی برای مبارزه با برده داری مدرن نمی کند. شاید در آمد ۲۰۰ میلیون دلاری از تجارت جـنـسی دلیل خوبی برای آزاد گذاشتن این پدیده شرم آور است.

برده داری پناهجویان و روش جنگی تروریستی

سازمان ملل متحد اعلام کرده است، که گروه های تکفیری مانند داعش و بوکوحرام از حملات جـنـسی به عنوان روش جنگی استفاده می کنند، که این خود یک نوع بردگی محسوب می شود. گروه های تکفیری بارها از تجـاوز، بردگی جـنـسی و ازدواج اجباری به عنوان یک روش تروریستی استفاده کرده اند، مانند حملات جـنـسی ( در سوریه، عراق و نیجریه )  که هر ساله در نیجریه تعداد زیادی از دانش آموزان دختر توسط بوکوحرام به بردگی جـنـسی برده می شوند، که فقط تعداد اندکی از آن ها می توانند فرار کنند. در کشورهای عراق و سوریه هم زنان جوان به ویژه اقلیت های ایزدی بعد از اسارت، به ناچار تن به بردگی جـنـسی دادند.

طبق گزارش سازمان ملل، پناهجویانی که آرزو دارند، خود را از طریق دریا به آمریکا و اروپا برسانند مورد تهاجم برده داران قرار خواهند گرفت.

طبق آمارهای جهانی ۱۱ کشور که بیشترین تعداد برده را در سال گذشته به خود اختصاص داده اند، عبارت اند از:

میانمار، تایلند، بنگلادش، نیجریه، روسیه، پاکستان، چین، هند، ازبکستان، اتیوپی و کنگو .

 البته این آمار در حالی ارائه شده است که به گفته کارشناسان، آمریکا و بعضی از کشور های اروپایی مانند فرانسه و انگلیس پشت تمام روش های برده داری نوین حضور دارند و دلیل این که با بردگی جـنـسی و قاچاق انسان مبارزه نمی کنند، منفعت و سود بالای آن برای این کشور ها است.

بیانات رهبر ایران و مقامات حقوق بشری درباره بردگی

 رهبر معظم انقلاب در خصوص برده داری به جوانان اروپایی و آمریکایی تاکید کردند؛ تاریخ آمریکا و اروپا از برده داری شرمسار است، و از ستم بر رنگین پوستان سر افکنده و خجل است.

آیت الله آملی لاریجانی در درباره برده داری غرب می گوید؛ کشور های غربی خودشان تا ۱۵۰ سال قبل انسانهایی را به عنوان برده از کشور آفریقا به امریکا می بردند و اکنون مدعی حقوق بشر هستند.

زید رعد الحسین کمیسر عالی حقوق بشر در سازمان ملل؛ در اظهاراتی ضمن انتقاد از شرایط برده داری مدرن می گوید، برده داری به هر شکلی باید ممنوع شود.

اندرو فارست بنیانگذار و رئیس بنیاد واک فری در خصوص برده داری می گوید؛ این واقعیت که در جهان بیش از ۴۵ میلیون نفر هنوز از بردگی مدرن رنج می برند، شرم آور است.

روز جهانی لغو برده داری

آنچه اولین جرقه لغو برده داری را زد، شورش بردگان در آگوست ۱۷۹۱ در جزیره هیسپانیولا در دریای کارائیب بود. این شورش بردگان یک جنبشی شد، که در نهایت برده داری را لغو کرد. دستاورد های این شورش رهایی از بردگی و خلاص شدن این جزیره از سلطه استعمار گران است.

هیسپانیولا امروز همان کشور جمهوری دومینیکان می باشد.

نتیجه گیری

در این مقاله از تقویم تاریخ ایبک با شما بودیم و روز جهانی برده داری را برایتان شرح دادیم، اگرچه برده داری در قرن ۲۱ مانند گذشته نیست، ولی هنوز به صورت مخفی در جریان است. امروزه برده داری به یک تجارت تبدیل شده و در کشورهای فقیر جهان از هر زمانی بیشتر است. این برده ها امروزه دیگر غل و زنجیر نمی شوند، بلکه با زور و تهدید و اجبار در معادن زغال سنگ، تولید فولاد، صنایع لباس و غذا به کار برده می شوند.