اصطلاحات تخصصی لوله کشی و تاسیسات به فارسی و انگلیسی

اصطلاحات تخصصی لوله کشی و تاسیسات ساختمان شامل عبارت و کلمات پرشماری است که برای آموزش آنها باید یک دوره بلند مدت را طی کنید. ما در این مقاله به بررسی اصطلاحات تخصصی لوله کشی و تاسیسات رایج و مهم می پردازیم و همچنین نام های عامیانه آن را در فرهنگ تأسیساتی بیان می کنیم. خیلی از این کلمات و لغات ریشه لاتین و انگلیسی دارند و بعضی از آنها هم مربوط به فرهنگ غنی زبان فارسی می باشد.

تاسیسات ساختمانی چیست؟

به مجموعه ای از لوازم و تجهیزات که به منظور سرمایش، گرمایش، تهویه مطبوع، نصب تجهیزات برق، برق رسانی ساختمان، دفع فاضلاب و آبرسانی و همچنین نصب و راه اندازی دستگاه هایی مثل بالابر، آسانسور و سیستم دفع زباله، تاسیسات ساختمانی گفته می شود. هدف از به کارگیری تاسیسات در ساختمان، افزایش رفاه و راحتی کاربران و ساکنان ساختمان می باشد و راه اندازی و طراحی آن مطابق با استانداردهای خاصی صورت می گیرد. در دهه اخیر نصب تجهیزاتی برای اطفای حریق آتش نشانی و … جهت حفظ ایمنی ساکنان ساختمان و نصب و اجرای تجهیزات شبکه بیشتر از گذشته رایج شده است.

معنی واژه Piping به فارسی

به طور کلی کلمه Piping به معنی لوله کشی به معنای عام آن می باشد و در همه صنایع پتروشیمی، نفت و گاز، مواد غذایی و … کاربرد دارد. اما وقتی از کلمه Plumbing در جاهایی استفاده می شود، این کلمه مربوط به لوله کشی ساختمان و همچنین خطوط لوله شهری می باشد. معادل این عبارت، Building plumbing یا لوله کشی ساختمان است. واژه Tap Water به معنای آب لوله کشی می باشد. واژه Fitting به اتصالات لوله گفته می شود و در واقع به لوله و اتصالات در انگلیسی pipes and fitting اطلاق می شود. تاسیسات در انگلیسی facilities نامیده می شود.

• Plumber: لوله کش
• Gas fitter: لوله کش گاز
• Pipe fitter: تعمیرکار لوله کشی
• Piper/pipe-layer: تعمیرکار لوله کشی
• Wiring: سیم‌کشی

اصطلاحات عمومی لوله کشی و تاسیسات ساختمان

در ادامه مطلب به بررسی اصطلاحاتی که به تاسیسات حرارتی، برودتی و همچنین لوله کشی ساختمان و اصطلاحات فنی لوله کشی مربوط می باشد، می پردازیم. به طور کلی هر ساختمان دارای سیستم گرمایشی و یا مولد گرمایشی می باشد که شامل پکیج، شوفاژ و انواع موتورخانه است. برای فصل های گرم سال هم در کنار سیستم گرمایشی یک سیستم خنک کننده مثل کولر آبی، داکت اسپلیت، کولر گازی و یا انواع چیلر در ساختمان نصب خواهد شد. شرایط نصب هر کدام از سیستم هایی که نام برده شد به تعداد واحد و متراژ زیربنا، هزینه‌ها، شرایط عمومی و منطقه ای که ساختمان در آن قرار دارد و یا حتی بودجه و سلیقه کاربر بستگی دارد. در کنار این تاسیسات سرمایشی و گرمایشی، سیستم آبرسانی که می‌تواند شامل چاه آب، پمپ مخزن ذخیره آب، بوستر پمپ آبرسانی، لوله کشی آب گرم و سرد ساختمان و … از تجهیزات مهم است که جزئی از امکانات اولیه در ساختمان می باشد. هر جایی که لوله کشی آب داشته باشد نیاز به لوله کشی فاضلاب هم دارد. وجود لوله کشی فاضلاب در پشت بام و دیگر مکان ها برای جمع آوری کردن آب های سطحی لازم است. لوله کشی سیستم گرمایشی و سرمایشی مثل لوله کشی شوفاژ و یا کولر گازی و همچنین لوله کشی گرمایش از کف از تسهیلاتی می باشد که در تاسیسات یک ساختمان به کار برده می شود. نصب تجهیزات مربوط به اطفای حریق و لوله کشی آتش نشانی هم آپشنی امنیتی می باشد که معمولاً در ساختمان های لوکس به کار برده می شود. هر کدام از این بخش ها دارای اصطلاحات لوله کشی و تاسیسات ساختمان مربوط به خود هستند که امکان دارد در بخش‌های دیگر برداشت و معانی دیگری داشته باشد. به طور کلی می‌توان گفت کلمه piping و یا همان لوله کشی به معنی نصب لوله و اتصالات به همدیگر با هدف انتقال سیالات و آب از نقطه ای به نقطه دیگر می باشد. در ادامه تک‌تک این اصطلاحات را ذکر می کنیم.

معنی اصطلاحات انگلیسی مربوط به تاسیسات

Power house یا موتورخانه یک سالن بزرگ یا یک اتاق در زیر زمین و یا طبقات پایین ساختمان می باشد که مکان نصب وسایل مربوط به گرمایش محیط، خنک سازی و یا آبرسانی به ساختمان می باشد. گاهی ممکن است بعضی از بخش های سیستم مربوط به موتورخانه در بخش پشت بام و یا دیگر از طبقات نصب و بهره برداری شود. در برخی اوقات به موتورخانه Boiler engine room یا شوفاژ مرکزی هم گفته می شود. واژه facilities engine room هم مربوط به تجهیزات تاسیسات موتورخانه می باشد. در ادامه اصطلاحات مربوط به موتورخانه را عنوان می کنیم.

• Boiler: دیگ
• Burner: مشعل
• Circulator pump: پمپ سیرکولاتور
• Collector: کلکتور
• Engine room source: منبع موتورخانه

• Coil tank یا Domestic hot water: منبع کوئلی
• Double wall source: منبع دو جداره
• Thermostat: ترموستات
• Relay: رله
• Bypass: بای پس
• Radiator: رادیاتور
• Ventilation boiler: هواگیری شوفاژ
• Bleeding radiator: هواگیری رادیاتور
• Pressure tank: مخزن تحت فشار
• Pressure switch: پرشر سوئیچ
• Underfloor heating system: سیستم گرمایش از کف

برخی از اصطلاحات رایج در زبان محاوره ای و فارسی وجود دارند که از آن جمله می‌توان به سیفون شدن شوفاژ اشاره کرد که این اصطلاح به معنی عدم توانایی سیستم لوله کشی در مدار شوفاژ می باشد. برخی از اصطلاحات هم هستند که تخصصی نمی باشند و توسط مردم متداول شده‌اند. این دسته از عبارات و نام ها مکتوب نیستند و بیشتر به صورت محاوره ای استفاده می شوند.

اصطلاحات و کلمات مربوط به لوله کشی آب

ممکن است کلمه لوله آذین به گوشتان خورده باشد. این اصطلاح نام برند کارخانه می باشد که لوله تک لایه پلیمری تولید می کند و به خاطر آنکه مصرف این لوله ها بسیار زیاد است به نام لوله آذین معروف شده است. از دیگر برند هایی که در این زمینه معروف شده‌اند می‌توان به سوپرپایپ و نیوپایپ اشاره کرد. این لوله ها لوله های پنج لایه می باشند. لوله پایپ، لوله پرسی، لوله کوپلی و مهره ماسوره ای هم از دیگر اصطلاحاتی هستند که به صورت محاوره ای مورد استفاده قرار می گیرند. به این لوله ها لوله های پنج لایه هم گفته می شود. برند دیگری به نام لوله ساوه و یا لوله سپنتا معروف شده است که لوله گالوانیزه فلزی می باشند و یا یک لوله دیگر به نام لوله اهوازی و یا لوله مانیسمان در بازار وجود دارد که در بین عموم شناخته شده است. لوله API هم از لوله هایی است که در بازار می باشد و برای لوله کشی گاز به صورت توکار می توان از آن استفاده کرد. اتصالات برزیلی TUPI که به اتصالات دنده ای هم معروف است ست ساخت کشور برزیل می باشد و اتصالات مک ساخت کشور چین است.

اصطلاحات مربوط به لوله گاز

به اتصالاتی که در جوشکاری لوله های گاز و یا آتش نشانی مورد استفاده قرار می گیرد، اتصالات جوشی می گویند که دارای انواع درزدار و بدون درز می باشد. این اتصالات در رده معمولی ۴۰، ۸۰ و ۱۶۰ ساخته می شود. علمک گاز، کنتور، انشعاب، رگلاتور، جوشکاری و برچسب انرژی از اصطلاحات رایج هستند که در لوله کشی های گاز ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. به علمک در لوله کشی گاز Gas main pole می گویند.

اصطلاحات مربوط به لوله کشی فاضلاب

فاضلاب و پساب که از ساختمانها هدایت می شود و به طرف فاضلاب و چاه می رود سیستم فاضلاب شهری نامیده می شود. داخل هر ساختمانی برای جمع آوری کردن و هدایت فاضلاب سیستمی وجود دارد. به راه آبی که در کف آشپزخانه و یا بخش های دیگر ساختمان تعبیه شده است کفشور هم گفته می شود. ناودانی به لوله ای گفته می شود که برای جمع آوری کردن آب های سطحی روی پشت بام تعبیه شده است. شتر گلویی و یا سیفون هم قطعه ای است که جهت پیشگیری از ورود بوی بد در قسمت زیرین کفشور فاضلاب و یا فاضلاب توالت ایرانی قرار می گیرد.

• Sewer pipe: لوله فاضلاب
• Sewer pipe clogging: گرفتگی لوله فاضلاب
• Siphon: سیفون
• Trap: شتر گلویی
• Floor drain: کفشور

اصطلاحات مربوط به تاسیسات شوفاژ

شوفاژ به سیستمی گفته می شود که یک سیال که معمولاً آب است توسط پکیج بویلر داغ می شود و آب داغ شده به تبادل کننده حرارتی انتقال می یابد که این تبادل کننده ها می توانند رادیاتور، فن کوئل و یا گرمایش از کف باشد. این سیستم همچنین می‌تواند آب گرم مورد نیاز برای استحمام و دیگر مصارف را هم فراهم کند. چنانچه سیستم شوفاژ خراب شود آب رادیاتور سرد میشود و همچنین آب مصرفی پکیج و موتورخانه هم گرمای خود را از دست خواهد داد

• Central heating: شوفاژ
• Wall mounted boiler: پکیج دیواری
• Boiler unit: پکیج

واژه شوفاژ در اصل فرانسوی است. برخی‌ افراد شوفاژ را رادیاتور می‌نامند که ترجمه صحیح نمی باشد. مربوط به لوله و اتصالات در ادامه معانی برخی از اصطلاحات مربوط به لوله و اتصالات را بیان

• Pipe: لوله
• Galvanized fitting: اتصالات گالوانیزه
• Elbow: زانو
• Coupling: روشن
• Tee: سه راهی
• Nipple: مغزی
• Elbow Street: زانو چپقی
• Reducer: تبدیل گالوانیزه
• Union: مهره ماسوره
• Cap: درپوش

سخن پایانی

در این مقاله از ایبک امداد برخی از اصطلاحات و کلمات مربوط به لوله کشی و تاسیسات را بیان کردیم. برخی از کلمات هم هستند که به صورت محاوره ای در بین مردم مورد استفاده قرار می گیرند. چنانچه واژه ای در این مقاله از قلم افتاده بود در قسمت دیدگاه ها آن را بیان کنید تا دیگر کاربران هم از آن استفاده کنند.