یکی از مشکلاتی که معمولاً مادران با آن روبرو هستند بی میلی و بی اشتهایی نوزاد است که باعث می‌شود رشد نوزاد به تأخیر بیفتد و این اکثراً می تواند به دلایلی مانند رفتار والدین در هنگام غذا دادن به کودک باشد. کم اشتهایی در کودک به عنوان آنورکسی شناخته می شود و زمانی اتفاق می‌افتد که کودک شما حداقل یک ماه غذای کافی و مناسب نخورد و کمبود رشد هم در او مشاهده شود. همچنین کودک میلی به غذا نداشته و گرسنه هم نشود.
البته این غذا نخوردن کودک مربوط به آسیب دیدگی نبوده و احتمالاً به دلیل بیماری می باشد. این بی اشتهایی با بی اشتهایی عصبی که در نوجوانان که به دلیل ترس از اضافه وزن اتفاق می افتد، کاملاً فرق دارد.
کم غذایی در نوزادان به دلایل مختلف ایجاد می شود و این با کم غذایی و بد غذایی کودک به دلیل ترجیح دادن یک شیر به شیر دیگر، کاملاً فرق می‌کند. ممکن است کودک شما از خوردن غذای مخصوصی امتناع کند که این مورد جزو کم غذایی محسوب نمی شود.
طبق منابع معتبر که سازمان بهداشت جهانی آن را تخمین زده اند، حدود ۴۵ درصد مرگ و میر کودکان به دلیل سوء تغذیه است. البته گاهی ممکن است این کم غذایی به مرور زمان بهبود پیدا کند ولی در صورتی که با گذشت زمان هم کم غذایی کودک از بین نرود، ممکن است مواد مغذی به بدن کودک نرسیده و باعث بروز مشکلات جسمی در کودک شود.
دلایل تغذیه نامناسب نوزادان چیست؟
یکی از دلایل مهم که می تواند باعث کم غذایی نوزادان شود، زایمان زودرس می باشد. نوزادانی که نارس هستند معمولاً اشتهای کمی داشته و مهارتی برای بلعیدن و مکیدن شیر ندارند. معمولاً در این جور مواقع، با رشد کودک مقدار تغذیه او هم افزایش پیدا می کند. در صورتی که کودک شما زودرس می باشد و بعد از به خانه آمدن هنوز هم مشکل تغذیه او برطرف نشده، توصیه می کنیم حتماً سریعاً به پزشک اطفال مراجعه کنید.
دلایل دیگری هم وجود دارد که می‌تواند باعث کم غذایی در نوزاد شود که یکی از آنها بیماری های مادرزادی مثل زردی، تبخال و یا عفونت هایی مانند ورم روده و معده ویروسی است که باعث کم غذایی در نوزادان می شود. معمولاً با درمان این موارد، کم غذایی نوزاد هم برطرف می شود.
در چه زمانی کم غذایی نوزادان جدی است؟
در موارد خاصی کم غذایی نوزاد کاملاً جدی بوده و حتماً باید برای رفع آن سریعاً اقدام کنید این موارد عبارتند از:
- کم کاری تیروئید: وقتی نوزاد دچار کم کاری تیروئید باشد نمی‌تواند رشد کافی کرده و در انجام عملکرد ها هم ضعیف خواهد بود.
- هیپوپلاستیک قلب چپ: این بیماری بسیار نادر بوده و در صورتی که نوزاد به آن دچار شود باعث می شود قسمت چپ قلب نوزاد رشد نکرده و نتواند درست خون را به بدن پمپاژ کند.
- بوتولیسم نوزاد: این مشکل وقتی برای نوزاد اتفاق می‌افتد که یک سم خیلی خطرناک به نام باکتری کلستریدیوم بوتولینوم در بدن نوزاد تولید شود. این سم می تواند بر غذا خوردن و تنفس نوزاد تأثیر بسزایی بگذارد.
- سندروم دان: گاهی بد غذایی نوزاد بدلیل یک بیماری ژنتیکی مادرزادی به نام سندروم دان است که به علت تغییر کروموزوم های جنسی جنین برای نوزاد به وجود می آید.
دلایل دیگر کم غذایی نوزاد چیست؟
کم غذایی نوزاد دلایل دیگری هم دارد که مربوط به شرایط مادرزادی نوزاد نمی شود. گاهی بیماری های موقت باعث می‌شوند نوزاد دچار سوءتغذیه شود. این بیماری ها گاهی برای نوزاد بسیار دردناک هستند.
معمولاً بیماری های شایع که باعث می شوند نوزاد به خوبی غذا نخورد عبارت هستند از:
- دندان درآوردن
- سرماخوردگی و سرفه
- عفونت گوش
- اسهال
در صورتی که متوجه کم غذایی نوزاد شدید، حتماً برای بررسی های بیشتر به متخصص اطفال مراجعه کنید.
مراقبت های اضطراری از نوزادان کم غذا
به این نکته مهم توجه کنید که کم غذایی و مشکل تغذیه در نوزادان بسیار جدی است و اگر کم غذایی نوزاد شما علائم خاصی داشت، نوزاد به مراقبت های اضطراری نیاز دارد. در صورت مشاهده علائم زیر باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- اگر کودک شما بیشتر از چهار ساعت غذا نخورد باید به پزشک مراجعه کنید.
- داشتن تب بیشتر از ۳۷ درجه سانتیگراد
- استفراغ کردن نوزاد بعد از شیر خوردن
- وجود خون در استفراغ
- سرفه های مداوم
- گریه بی‌وقفه
- خس خس سینه
- وجود خون در مدفوع
چگونه کم غذایی نوزاد را درمان کنیم؟
اگر کم غذایی نوزاد شما به دلیل عفونت باشد معمولاً در صورت درمان عفونت، کم غذایی هم برطرف خواهد شد و یا اگر کم غذایی کودک به دلیل بیماری های دیگر باشد در صورت رفع بیماری، کودک به راحتی غذا خواهد خورد.
اگر مشکوک هستید که کودک شما توانایی هضم و تحمل شیر مادر را ندارد، باید با مشورت پزشک، شیرخشک مناسبی برای او تهیه کنید. در صورتی که قبلاً به کودک شیر خشک داده باشید، احتمال دارد پزشک شیر دیگری را به شما پیشنهاد کند.
چه زمانی کم غذایی نوزاد را با درمان های خانگی رفع کنیم؟
بعضی مواقع کم غذایی نوزادان کاملاً جدی بوده و حتماً باید با مراقبت های پزشکی مشکل را برطرف کنید ولی اگر مشکل زیاد جدی نباشد می توانید در منزل و البته با مشاوره پزشک مشکل کم غذایی نوزاد را برطرف کنید.
موارد مهمی را که مادر باید رعایت کند.
در صورتی که نوزاد شما از خوردن شیر اجتناب می کند، موارد زیر را انجام دهید:
- قبل از اینکه به نوزاد غذا بدهید ورزش نکنید، زیرا ورزش باعث می‌شود اسید لاکتیک شیر تجمع پیدا کند.
- مادران باید دقت داشته باشند، غذاهایی که طعم شیر را تغییر می دهد، نخورند زیرا تغییر کردن طعم شیر، باعث می شود کودک شما شیر را پس بزند.
- بعضی از داروها در صورت مصرف توسط مادر، وارد شیر خواهند شد از این داروها را استفاده نکنید.
- روی سینه مادر نباید از محصولات پوستی و لوسیون‌ها استفاده شود.
- در صورتی که مادر دچار استرس زیاد شود، باعث می شود طعم شیر تغییر کرده و کودک شیر نخورد.
اگر نوزاد شما شیر خشک می‌خورد و یا غذاهای جامد را برای او شروع کرده اید، در صورت بد غذایی نوزاد، به موارد زیر توجه کنید:
۱- فرمول تغذیه کودک را تغییر دهید.
تغذیه با شیر مادر توسط تمام متخصصین توصیه می شود ولی گاهی ممکن است این روش برای نوزاد شما موفقیت آمیز نباشد. اگر متوجه شدید که نوزاد به شیر مادر علاقه نشان نمی‌دهد باید با مشورت پزشک، از شیر خشک استفاده کنید. البته می‌توانید علاوه بر شیرخشک، شیر مادر هم به نوزاد بدهید امتحان این کار ضرری ندارد. تغذیه کافی برای سلامتی و رشد نوزاد اهمیت زیادی دارد.
۲- از غذای جامد برای نوزاد استفاده کنید.
می توانید بعد از شش ماهگی کودک، کم کم غذاهای جامد را برای او شروع کنید البته نباید غذای جامد را جایگزین شیر مادر کنید. نوزادان بعد از شش ماهگی نیاز به مواد مغذی اضافه دارند مثلاً می توانید از ماست، سبزیجات پوره شده، میوه ها و غلات برنج برای تغذیه کودک خود استفاده کنید. استفاده از غذاهای جامد می تواند گاهی برای کودک مناسب باشد ولی باز هم ممکن است بعضی از نوزادان نتوانند به راحتی به غذای جامد عادت کنند. در این صورت می توانید از روش زیر استفاده کنید:
- غذاهای جامد را با غلات مخلوط کنید
- مواد جامد را به شکل واحد های کوچک به نوزاد بدهید.
- فقط چند روز یکبار به کودک غذای جامد بدهید.
استرس زیاد در مادر
کم غذایی نوزاد باعث استرس زیادی برای مادر می شود. مخصوصاً مادرانی که کم تجربه و تازه کار هستند ممکن است با کم غذایی نوزاد خود، دچار استرس شوند. دقت داشته باشید که استرس مادر می تواند باعث کم غذایی بیشتر نوزاد شود زیرا استرس طعم شیر مادر را بد خواهد کرد و این فشار بیشتری به کودک وارد می کند.
همانطور که گفتیم تغذیه نامناسب باعث توقف رشد و سوء تغذیه نوزاد خواهد شد. اگر نوزادی دارید که از جهت تغذیه ضعیف است، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید و بعد از تشخیص صحیح، درمان های لازم در روی نوزاد انجام شود.
چگونه می توان کم غذای نوزادان و کودکان را درمان کرد؟
درمان کم غذایی و بی اشتهایی نوزاد و کودک بسیار مهم است، زیرا از کمبود تغذیه ای در کودک جلوگیری خواهد کرد. به طور کلی سه راه درمان برای این مشکل وجود دارد که می‌تواند به کودک شما برای رفع مشکل کمک کند.
- باید کودک را تشویق کنید که نشانه های گرسنگی و سیری را درک کرده و بشناسد.
- باید کودک را به صرف غذا های مختلف ترغیب کنید و برای او غذا های کامل را آماده کنید.
- مواد غذایی را جهت تأمین انرژی لازم برای کودک تهیه کنید.
نوزادانی که دچار بی‌اشتهایی هستند، مادر باید برای آنها یک برنامه غذایی آماده کند تا نیازهای کودک برآورده شود.
نکات مهم جهت کمک به تغذیه کودک بد غذا
اگر در عادات تغذیه نوزاد و یا کودک خود تغییری را مشاهده کردید به نکات زیر توجه کنید:
- به کودک اجازه دهید تا گرسنه شود.
- در وعده های غذایی کودک فاصله بیندازید و در این فاصله فقط به کودک آب بدهید.
- ابتدا به کودک مقدار کمی غذا داده و اجازه دهید تا خودش درخواست غذا کند.
- کودک را در روی میز ناهار خوری بنشانید تا بهتر غذا بخورد.
- هنگام غذا خوردن کودک را تشویق کنید.
- غذا را در بشقاب های رنگی و زیبا سرو کنید و آن را تزئین کنید.
- غذا خوردن با کودکان دیگر، باعث تشویق کودک به خوردن خواهد شد.
دلایل کم غذایی نوزادان چیست؟
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
روش های برطرف کردن کم غذایی نوزاد
