حادثه چرنوبیل یکی از حوادث ویرانگر در طول تاریخ بوده است که زندگی نسل های بعد از خود را نیز تحت تاثیر قرار داده است؛ ۲۶ آوریل هر سال تحت عنوان روز جهانی حادثه چرنوبیل آوریل نامیده شده است.، این روز را می توان یکی از بزرگترین حوادث تلخ برای بشر دانست که در این حادثه اتمی انسان های زیادی کشته شدند و زندگی خیلی از مردم هنوز هم تحت شعاع این واقعه درگیر است، در این مقاله از مجله ایبک به سراغ روز جهانی حادثه چرنوبیل رفتیم و در رابطه با دلایل نامگذاری و حادثه آن روز صحبت خواهیم کرد.
تاریخ های دقیق روز جهانی یادآوری حادثه چرنوبیل
تاریخ میلادی: ۲۶ آوریل ۲۰۲۳
تاریخ شمسی:۶ اردیبهشت ۱۴۰۲
تاریخ قمری:۵ شوال ۱۴۴۴
حادثه چرنوبیل
این حادثه که به عنوان فاجعه بار ترین حادثه اتمی تاریخ بشر شناخته شده، از هنگام رخ دادن خود در بیست و ششم ماه آوریل ۱۹۸۶ تا اکنون، زندگی شمار زیادی از مردم سر تا سر اروپا را تحت الشعاع خود قرار داده است.
در این فاجعه که در حدود نیمه شب رخ داد، رآکتور هسته ای شماره چهارم نیروگاه چرنوبیل، واقع در حوالی شمال کی یف پایتخت کشور اوکراین ، در یک فرآیند آزمایشی منفجر شد و منتشر شدن مواد رادیواکتیو بر اثر انفجار آن، سبب خالی از سکنه شدن شهر شد.
شمار زیادی از اندیشمندان استدلال کرده اند که در بهترین حالت ۱۵۰ سال زمان نیاز است تا شرایط سکونت در این نقطه به شرایط عادی برگردد و مردم بتوانند مثل گذشته در آن، با ایمنی به زندگی خود بپردازند.
میزان فاجعه چرنوبیل به مقداری زیاد بود که سازمان ملل متحد تصمیم گرفت هر ساله، روز وقوع این فاجعه را یادآوری کند و به دعوت مردم دنیا به همدلی با جوامع آسیب دیده بر اثر آن حادثه اقدام کند.
تاریخچه روز یادآوری حادثه چرنوبیل
در سال ۱۹۷۷ میلادی نیروگاه اتمی چرنوبیل افتتاح شد تا انرژی لازم برای زیر ساخت های قسمتی از جماهیر شوروی، که در جهان امروزی پریپیات اوکراین نامیده شده است، تأمین کرده و در آخر، سبب رشد اقتصادی برای منطقه شود. در سال ۱۹۸۲ و قبل از رخ دادن حادثه چرنوبیل، حادثه ای نه چندان فاجعه بار در رآکتور یک نیروگاه هسته ای رخ داد و برای مدتی حدود چند ماه، مشکلات فراوانی را برای مردمی که ساکن این منطقه بودند رقم زد. البته رخ دادن این واقعه از مردم دنیا مخفی ماند تا زمانی که واقعه اصلی اتفاق افتاد و باعث انفجاری بزرگ را در همه منطقه پریپیات امروزی شد.
نکته قابل توجه این است که با وجود اینکه ۳۷ سال از رخ دادن فاجعه چرنوبیل گذشته است، با این وجود هنوز اثرات آن بر حیات تعداد زیادی از مردم اروپا به جا مانده و درماندگی همیشگی را برای آن مردم رقم زده است. در اصل، اگرچه بعد از فاجعه چرنوبیل، نیروگاه اتمی به فعالیت خود پایان داد، اما پیامدهای آن هنوز حیات مردم را تحت الشعاع قرار داده و تبعاتی همیشگی را برای آن مردم در پی داشته است.
در حقیقت، بیش از ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از مردم دنیا، آلودگی هوا در نتیجه منتشر شدن رادیواکتیو را تجربه کرده‌اند که در آن هنگام، در اثر انفجار وارد هوا شده بود.
به خاطر آن که در زمان رخ دادن حادثه چرنوبیل، ارتباطات بین مدیران منطقه و مردمی که ساکن آن منطقه بودند برخوردار از شفافیت لازم نبود، در نتیجه رخ دادن فاجعه از سمت بزرگان شوری نفی میشد و اکثراً انفجار را به عنوان رخدادی سطحی و بدون خطر یاد میکردند که همین موضوع سبب آسیب های غیر قابل جبران به سلامت ساکنین حومه منطقه و حتی شهروندان کشورهای مجاور شد.
حتی تعداد زیادی از مردم آن هنگام در چرخه پاکسازی منطقه از آلودگی های ناشی از فاجعه جان باختند چرا که خطرهای حاصل از این فعالیت ها از سمت مدیران مخفی ماند. در همین حین، سازمان ملل متحد فعالیت خود را برای کمک به کنترل کردن فاجعه شروع کرد و موفق به جلوگیری از تلف شدن جان افراد بیشتری شد.
۲۶ ماه آوریل و همزمان با سالگرد رخ دادن حادثه چرنوبیل، سازمان ملل متحد هر ساله این روز را تحت عنوان روز جهانی یادآوری حادثه چرنوبیل نامیده است. از مردم جهان درخواست کرده که یادآور افراد قربانی باشند که به هر صورتی، تحت تأثیر این واقعه عظیم، لحظه های سختی را در حیات خود تجربه کرده اند.
شیوه گرامیداشت روز جهانی حادثه چرنوبیل
اکثر مردم در همه جهان، در روز سالگرد یادبود فاجعه چرنوبیل می کوشند دانش خود را درباره این واقعه عظیم زیاد کنند و از دلیل اصلی رخ دادن آن، که برای زمان طولانی از جهانیان مخفی ماند، آگاهی حاصل کنند.
بعضی از آنان، به یاد عزیزان جانباخته و برای همدردی کردن با خانواده های بازمانده، شمعی را روشن می کنند حال آنکه تعداد زیادی هم به پیامهای همدردی را در صفحات مجازی خود به اشتراک می گذارند تا احساس همدردی با افرادی را بیان کنند که هم اکنون و بعد از گذشت چند دهه، همچنان آثار منفی ناشی از حادثه را در حیات خود تجربه می کنند. استفاده کردن از هشتگ های مرتبط در رسانه های اجتماعی هم از دیگر فعالیت های مردم سر تا سر دنیا به منظور یادآوری از حادثه عظیم چرنوبیل به حساب می آید.
احیای منطقه بعد از حادثه چرنوبیل
اکنون دولت اوکراین قصد دارد در عوض نگاه به گذشته و به حادثه، بر روی «یک بازسازی صحیح» سرمایه گذاری کند. بوروخوفسکی ، معاون وزیر محیط زیست اوکراین بیان کرده کوشش او برای این می باشد که منطقه مجاور راکتور را احیا کند. او بیان می کند: چرنوبیل محل یادآور یک خاطره فاجعه بار می باشد. اما همچنان مکانی می باشد که کمک می کند ببینید مردم به چه شیوه ای با نتایج یک فاجعه عظیم کنار می آیند.
در حقیقت اوکراین تلاش می کند گردشگران را به سمت این نقطه جذب کند. مقامات بلند پایه به آن حتی به عنوان یک منبع مهم گردشگری نگاه می کنند و یک متخصص جهانگردی در این باره بیان می کند که لازم نیست آن اتفاق به فراموشی سپرده شود، اما «شما لازم است در طی هر سالگردی به یاد بیاورید که این روز یک روز موفقیت نیز هست».
از “جاذبه های” ناراحت کننده برای گردشگران خرابه های پریپیات می باشد که هنگامی یک شهرک به روز برای کارگران چرنوبیل با پنجاه هزار نفر سکنه بود. این شهر طبق گفته های مسئولین اوکراین لازم است تحت عنوان میراث جهانی یونسکو اعلام بشود.
لزوم عدم تکرار چرنوبیل
پائولینا زرلوک، پزشک اهل اوکراینی با توجه به گذشته و به یاد آوردن خاطرات آن زمان بیان میکند: “چرنوبیل به هیچ عنوان نباید بازم هم تکرار بشود”. او که در زمینه مغز و اعصاب متخصص است، مدتی بعد از انفجار و بدون کوچک ترین اقدامات لازم برای ایمنی با گروهی دیگر از پزشکان همراه خود، به نقطه آسیب دیده رفتند. این فرد که اکنون در آلمان مشغول به زندگی است هنگام بیان خاطرات خود از حادثه به رادیوی آلمان درباره شرایط آن زمان بیان می کند و اینکه رهبران آن دوره اتحاد جماهیر شوروی و مقامات مسئول در روزهای نخست اجازه خروج هیچ اطلاعاتی را نمی دادند و با پنهان کردن اخبار حوادث، مردم را بدون دفاع در برابر خطری مهلک تنها گذاشته بودند.
تلفات فاجعه چرنوبیل
مقامات اوکراین در سال ۱۹۹۵ اعلام کردند که ۱۲۵ هزار نفر به خاطر تشعشات حاصل از نیروگاه چرنوبیل کشته شده اند. سازمان ملل در یک گزارش در سال ۲۰۰۵ تخمین زد که کمتر از پنجاه نفر در اوایل واقعه کشته شدند، اما تعداد اشخاصی که در نهایت به خاطر سرطان های ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه های چرنوبیل جان خود را از دست دادند بیشتر از ۹ هزار نفر می باشد.
مطابق گزارشی که به وسیله «اتحادیه اندیشمندان نگران» انتشار پیدا کرده ۶ هزار شخص به سرطان تیروئید و ۱۵ مورد مرگ در اثر این سرطان، به فاجعه چرنوبیل نسبت داده شده است.
جدا از ۳۰ نفری که در نخستین روز ها و به خاطر تماس با ذرات و اشعه های هسته‌ای جان باختند. تاثیرات ناشی از واقعه چرنوبیل همچنان نامشخص است. هیچ تحقیقی از سمت دولت شوروی برای ارزشیابی مقدار تاثیر این واقعه بر روی کارگران، متخصصان پاکسازی و مردمی که ساکن همان حوالی بودند رخ نداده است.
سازمان ملی سلامت آمریکا طی تحقیقی که در سال ۲۰۱۱ انجام داد بیان کرد که قرارگرفتن در معرض ذرات ید ۱۳۱ ناشی از ریزش غبار هسته ای نیروگاه چرنوبیل، به احتمال زیاد دلیل سرطان های تیروئیدی گزارش شده در بین کودکان و نوجوانان در آن دوران می باشد.
تغییرات ژنتیکی در اثر حادثه چرنوبیل
به خاطر آلودگی انتشار یافته به وسیله فاجعه چرنوبیل، تخمین می زنند که طی ۷۰ سال آینده، مقدار سرطان برای گروهی که به خاطر احتراق و انفجار در معرض بخار با اجزای رادیواکتیو قرار گرفته اند، ۲٪ زیاد خواهد شد. مطالعه زیاد نشان می دهد که سرطان تیروئید در دوره کودکی در کشورهای مجاور نقطه فاجعه، زیاد شده است.
بعد از فاجعه چرنوبیل، تعداد کودکان متولد شده با سندروم داون زیاد شده و تعداد زیادی از جنین ها از نقص لوله عصبی در عذاب هستند. رخ دادن نقص لوله عصبی موارد کودکان متولد شده با اسپینا بیفیدا، آنسفالوسل و در موارد شدید آنانسفالی را زیاد کرده است.
خالی کردن منطقه از انواع حیوانات اهلی، طی سالها سبب زیاد شدن تعداد حیوانات وحشی شده است. این منطقه اکنون بهشتی طبیعی برای حیوانات رادیواکتیو تبدیل شده که جمعیت گرگ ها، آهو ها، اسب های وحشی و سایر گونه ها را ۲ برابر کرده است. حیوانات به وسیله اشعه آلوده شده اند و با وجود اینکه تنوع کمتر می باشد، تعداد نمونه ها به مرور زیاد می شود.
انواع جهش های اسراف نژادهای موجود نمی باشند، اما اختلاف های کوچکی هستند که نشان دهنده مقدار آلودگی این حیوانات است. گیاهخواران، که از گیاهان و قارچ هایی که در خاک موجود هستند تغذیه می کنند، بیشتر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت، زیرا سطوح آلودگی در آن ها بیشتر می باشد.
گیاهخواران به تومور و جهش های کوچک دچار می شوند و در مورد تعدادی از انواع گونه ها رفتارهای غیر عادی دیده می شود. به عنوان نمونه، در عنکبوت، آنها تارهای بدون نظم می بافند و نقاط متفاوت و بیشتری در مقایسه با سایر نژادها از یک جنس در نقاط دیگر از خود نشان می دهند.
سخن آخر
حوادث اتمی همواره از مواردی هستند که هیچ وقت برای انسان خوشایند نخواهد بود و حتی تصور یک انفجار هسته ای بسیار آزار دهنده است، مخصوصا زمانی که بعد از یک انفجار هستی سعی در پنهان کردن خطرات ناشی از آن داشته باشند و مردم برای کمک فعالیت میکنند که آلودگی کاملا آن ها را درگیر خواهد کرد، سال ها از این موضوع می گذرد و حتی اگر سال ها و قرن های دیگر نیز از این حادثه بگذرد باز هم چیزی تغییر نخواهد کرد و تنها کافیست یک قارچ که از دل زمین بیرون آمده توسط یک انسان یا حیوان خورده شود و آن هنگام است که پیامدهای این فاجعه اتمی باز هم زنده خواهند شد، کودکان زیادی هستند که به علت آلوده شدن پدر و مادرشان درگیر سرطان خواهند شد و این مورد تا نسل های زیادی مانند هیروشیما ادامه خواهد داشت.
روز جهانی حادثه چرنوبیل
امتیاز سردبیر
مجموع امتیاز
مقاله ای کامل برای شناخت روز جهانی حادثه چرنوبیل
