مراقبت و پرستاری از بیمار سکته مغزی | مشکلات بعد از سکته مغزی

اگر یکی از نزدیکان شما دچار سکته مغزی شده و شما می خواهید از او مراقبت کنید، باید بدانید که مراقبت های روزهای اول می تواند در بهبودی فرد نقش مهمی داشته باشد. مهم ترین نکته برای مراقبت از بیمار سکته مغزی در خانه این است که شما به علائم و رفتار فرد بعد از سکته توجه کرده و در دوران نقاهت و شرایط او را بررسی کنید.

در هنگام مراقبت از بیمار سکته مغزی، شما می‌توانید ریسک خطر و احتمال مشکلات بعدی را در بیمار کاهش بدهید. به طور کلی باید بگوییم که مراقبت از بیمار سکته مغزی باعث می شود سطح استرس او کم شده و مشکلات جسمی و ذهنی در فرد کاهش یابد.

مراقبت و پرستاری از بیمار سکته مغزی

در صورتی که یکی از اعضای خانواده شما دچار مشکل سکته مغزی شود، شما باید در مورد مراقبت و پرستاری از بیمار، اقدامات اولیه را به درستی انجام دهید. در این مورد یک جمله معروف است که می گوید سکته مغزی در افراد متفاوت بوده و بهبودی هم در آنها متفاوت است.

در هنگام بروز این مشکل ممکن است همه افراد احساسات متفاوتی را تجربه کنند، پس باید عواطف و احساسات بیمار را درک کنید. برای مراقبت و نگهداری از بیمار سکته مغزی در منزل، شما باید ابتدا خود را به جای بیمار بگذارید.

سکته مغزی چیست؟

وقتی سکته مغزی در افراد اتفاق می‌افتد باعث می شود که در اثر پاره شدن و یا بسته شدن شریان مغزی، خونرسانی به قسمت مغز مختل شود. وقتی سلول های مغز از خون اکسیژن دار محروم می شوند کم کم شروع به مردن کرده و این امر باعث سکته مغزی خواهد شد. ممکن است فردی که دچار سکته مغزی شده احساسات مختلفی را تجربه کند، مانند:

• در درک مطالب مشکل داشته باشد.
• لکنت زبان پیدا کند.
• یک طرف صورت افتادگی پیدا کرده باشد.
• یک طرف بدن فلج و یا ضعیف شده باشد.
• دچار مشکلات بینایی می شود.
• به طور شدید و ناگهانی دچار سردرد خواهد شد.
• گیجی
• سرگیجه

البته احتمال دارد که افراد یکی از این علائم و یا حتی بیشتر از آن را تجربه کنند.

مینی سکته مغزی چیست؟

گاهی ممکن است علائم سکته بیش از چند دقیقه طول نکشیده و سریع برطرف شود و گاهی هم امکان دارد که چند ساعت این علائم طول بکشد. این می تواند نشانه حمله گذرا باشد که در اصطلاح مینی سکته مغزی به آن می گویند که به صورت موقت خون در شریان ها لخته می شود. مینی سکته مغزی هم علامت هایی مانند سکته مغزی دارد یعنی ممکن است بیمار همان احساس ها را داشته باشد و این احساس ها خود به خود از بین برود. مثلاً مینی سکته مغزی ممکن است با درد شدید سر همراه باشد و هم احتمال دارد که سردرد سریع برطرف شود. هرچند که مینی سکته مغزی مانند سکته مغزی خطر ایجاد نمی کند ولی نباید از آن سریع بگذرید زیرا یک سوم از افرادی که دچار مینی سکته مغزی می شوند، درمان نشده و ممکن است بعد از یک سال به سکته مغزی دچار شوند.

چه وقت باید با آن اورژانس تماس گرفت؟

دقت داشته باشید که اگر علائم سکته مغزی را مشاهده کردید هر چه سریعتر با اورژانس تماس بگیرید. علایم سکته مغزی عبارتند از:

1. افتادگی در صورت بیمار
2. ضعف بازو
3. لکنت زبان بیمار

هر وقت شما یکی از این علائم را هم در بیمار خود مشاهده کردید سریع با اورژانس تماس بگیرید. ممکن است سکته معمولی در بیمار ایجاد درد نکند و به همین دلیل فردی که دچار این حمله شده از شما درخواست کمک نمی کند. یکی  از مهمترین مواردی که باعث مرگ و میر در جهان می‌شود، سکته مغزی بوده و دلیل آن هم ناتوانی برای مدت طولانی است. در صورتی که سریعاً برای درمان اقدام کنید، می‌توانید خطر معلولیت را در فرد به حداقل برسانید و جان او را نجات بدهید.

چه نکاتی را برای مراقبت و پرستاری از بیمار سکته مغزی باید رعایت کنیم ؟

اگر می خواهید از بیمار سکته مغزی در منزل مراقبت و نگهداری کنید باید نکات مهمی را رعایت کنید که عبارتند از:

۱- بیمار خود را به ورزش های توانبخشی در طول روز تشویق کنید.

بیشتر بیمارانی که دچار سکته مغزی شده اند ممکن است با اختلالات حرکتی روبرو شوند و در زمان مراجعه به منزل، نیاز به توجه زیادی دارند. شما باید بیمار را به ورزش های توانبخشی در منزل تشویق کنید تا به سیم کشی دوباره مغز او کمک کرده باشید و باعث افزایش روند بهبودی شوید. تنها راه برای درمان سکته مغزی، حرکت منظم است.

۲- به بیمار کمک زیادی نکنید ولی مفید باشید.

شاید سؤال کنید چگونه می توان بدون کمک کردن مفید بود؟ اگر مشاهده کردید که بیمار می خواهد برای انجام دادن کارها تلاش کند، فقط اگر از شما درخواست کمک کرد، می توانید به او کمک کنید. انجام دادن کارهای روزمره و ساده به بیمار شما کمک می کند تا زودتر بهبودی پیدا کند و کمک زیاد شما به او، از بهبودی جلوگیری خواهد کرد.

۳- از پزشک و مددکار اجتماعی راهنمایی بگیرید.

مددکار اجتماعی قسمتی از تیم بهبودی برای بیماران سکته مغزی می باشد. در صورتی که برای مراقبت از بیمار سکته مغزی مشکلی داشتید، می توانید با آنها تماس گرفته و مشکل خود را مطرح کنید. مددکاران اجتماعی اطلاعات مهمی را در مورد اعمالی که بعد از ترخیص بیمار باید انجام بدهید و یا پوشش بیمه درمانی بیمار و… در اختیار شما قرار می دهند.

۴- برای بهبود شرایط و تغییرات در خانه، با پزشک صحبت کنید.

بیماران سکته مغزی، معمولاً دچار مشکلات حرکتی هستند و خطر افتادن آنها را تهدید می کند. برای ایمن سازی می توانید میله های ایمنی در تخت خواب و جاهای مورد نیاز قرار بدهید و مشکل را تا حدودی رفع کنید. مرتب بودن خانه و جمع کردن وسایل، در منزل ضروری بوده و می‌تواند از خطرات احتمالی برای بیمار سکته مغزی، جلوگیری کند.

۵- به عوارض جانبی تمام داروها توجه کنید.

فردی که دچار سکته مغزی شده است باید داروهای زیادی مصرف کند. مانند داروهای کنترل کلسترول، داروهای رقیق کننده خون و… معمولاً داروها دارای عوارضی هستند که ممکن است بیمار شما نسبت به بعضی از آنها حساسیت داشته باشد، پس باید بیمار را کاملاً تحت نظر داشته و علائم او را بعد از مصرف دارو، مشاهده کنید و اگر بعد از یک دارو علائم حساسیت به دارو را در او دیدید، حتماً با پزشک تماس بگیرید.

۶- مراقب عوارض جسمی سکته مغزی باشید.

بعد از سکته مغزی ممکن است فرد پس از ترخیص، حال بهتری داشته باشد، ولی گاهی هم امکان دارد که عوارض جانبی سکته مغزی بعد از ماه‌ها مرخص شدن از بیمارستان بروز کند. اگر شما عارضه متفاوت و غیر معمول در بیمار مشاهده کردید، سریعاً باید با پزشک مشورت کنید.

۷- در هنگام شرایط سخت ایمان داشته باشید.

فضای خانه باید کاملاً آرام بوده تا بتوانید به بهبود بیمار سکته مغزی کمک کنید. با این حال اگر شما برای بهبود بیماری تلاش می کنید باید به این نکته توجه داشته باشید که ممکن است روند بهبودی کاملاً کند باشد یعنی گاهی بیمار دو قدم به جلو برداشته و یک قدم هم به عقب برمی گردد، این کاملاً طبیعی است ولی حتماً باید الگوی بهبودی به طرف جلو حرکت کند.

۸- مراقب باشید مکمل های اضافه موجب سکته نشود.

تبلیغات زیادی در مورد مکمل ها برای سکته مغزی وجود دارد که ممکن است شما را وسوسه کند، ولی حتماً قبل از خرید این مکمل ها، باید با پزشک خود مشورت کنید. بعضی از مکمل ها احتمال دارد خطر دوباره سکته مغزی را هم افزایش بدهد و این مورد در روی شیشه نوشته نشده باشد ولی حتماً قبل از استفاده از مکمل ها با پزشک بیمار مشورت کنید.

۹- پشتکار داشته باشید و سختی ها را پشت سر بگذارید.

دقت کنید اگر شما از بیمار سکته مغزی مراقبت می کنید ممکن است بعد از سه ماه علائم بهبودی را در بیمار مشاهده کنید ولی بهبودی بیمار در ظاهر متوقف شده باشد. هیچ گاه کندی بهبودی نشانه توقف کامل آن نیست. ممکن است تغییرات عصبی بعد از چند ماه تثبیت شود ولی بهبود عملکرد برای سال ها امکان پذیر می باشد. مغز آسیب دیده بیمار بعد از سکته مغزی می تواند سال ها رو به تغییر و بهبودی باشد پس هیچگاه از بهبودی ناامید نشوید.

۱۰- ایمنی بیمار را جدی بگیرید.

بیماران سکته مغزی همان طور که گفتیم، با مشکلات حرکتی روبرو هستند و بلند شدن از روی زمین ممکن است برای آنها کار دشواری باشد و خطر زمین خوردن را زیاد کند. باید حتماً ظاهر خانه را تغییر داده و ایمن سازی کنید. قرار دادن تشک های ضد لرزش می تواند یکی از موارد ضروری باشد. قبل از اینکه از منزل خارج شوید، حتماً مطمئن باشید که خانه کاملاً برای بیمار ایمن است و خطری او را تهدید نمی‌کند.

۱۱- از حالات روحی بیمار پشتیبانی کنید.

وقتی بیمار دچار سکته مغزی می شود، معمولاً از جهت عاطفی دچار تغییرات شده و شما باید نسبت به این رفتارها کاملاً آگاهی داشته باشید. احتمال دارد بیمار ناگهان دچار خنده و یا گریه شود، که این می‌تواند به دلیل پیوند عصب های مغزی اتفاق بیفتد و باید به وسیله دارو آن را درمان کرد و گاهی هم ممکن است خود به خود این مشکل رفع شود.

گاهی سکته مغزی باعث افسردگی، اضطراب و یا اندوه و غم در بیمار می شود که این کاملاً طبیعی است. در این صورت بیمار را کاملاً درک کنید و در رفع مشکل به او کمک کنید.

۱۲- از خودتان مراقبت کنید.

در هنگامی که از بیمار سکته مغزی مراقبت می کنید هیچ گاه خود را فراموش نکنید. اگر شما هر روز با بیمار در تماس باشید، این می‌تواند باعث فرسایش جسم و روح شما شود. در صورتی که مسئولیت شما زیاد است حتماً از اعضای دیگر خانواده کمک بگیرید و بخواهید تا آنها هم مراقبت از بیمار را عهده دار شوند تا شما هم بتوانید به فعالیت های دلخواه و استراحت بپردازید.

سخن پایانی

یادتان باشد که برای مراقبت و نگهداری از بیمار سکته مغزی، حتماً باید شکیبا و صبور بوده و توجه خاصی به بیمار کنید و شرایط او را کاملاً درک کنید. مراقبت صحیح و حرفه ای از بیمار سکته مغزی باعث افزایش روند بهبودی او خواهد شد.