عوامل که باعث پیری زودرس می شوند | جلوگیری از پیری زودرس

با بالا رفتن سن و گذشت ۳۰ الی ۳۵ سال پوست رفته رفته خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و همواره شل و افتاده می گردد به علاوه چین و چروک و لک نیز در آن نمایان می شوند. بروز پیری پوست با افزایش سن امری طبیعی است اما اگر این پیری زودتر از موعد اتفاق بیفتد غیر طبیعی می‌ باشد به همین دلیل به آن پیری زودرس پوست می گویند. پیری زودرس پوست هنگامی رخ می دهد که فرایندهای داخلی بدن ( فرایند رشد سلول های پوستی تا فرایند بهبود بدن پس از ورزش کردن ) کند شود به همین دلیل بدن برای انجام فرایندهای خود به مدت زمان بیشتری نیازمند است.

نشانه های پیری زودرس چیست؟

پیری زودرس پوست دارای علائم مختلف بسیاری می باشد که چروک شدن پوست اطراف چشم ها اولین نشانه بروز آن است و به دلیل حساسیت بیشتر پوست این ناحیه نسبت به سایر قسمت های پوست و وجود کمترین غده چربی رخ می دهد به علاوه پوست دور چشم ها مکرراً در حال انقباض و حرکت ناشی از پلک زدن می باشند. سایر علائم پیری زودرس پوست عبارتند از:

بروز لکه های کبدی: علاوه بر چروک شدن پوست دور چشم ها یکی دیگر از علائم پیری زودرس پوست بروز لکه های کبدی است این لکه ها که بسیار ناخوشایند هستند بیشتر در افرادی بروز می دهند که پوست آنها برای مدت زیادی در معرض نور آفتاب قرار دارد. بروز این لکه ها پس از گذشت ۴۰ الی ۵۰ سالگی طبیعی است اما اگر قبل از این سن رخ دهند نمایانگر پیری زودرس پوست خواهند بود و باید درمان گردند.

خشک شدن پوست: افرادی که در سن ۳۰ الی ۳۵ سالگی پوست آنها ابتدا خشک و سپس مستعد به شوره یا همان پوسته پوسته شدن می شود دچار پیری زودرس پوست شده اند چرا که بروز این عارضه در سن کمتر از ۴۰ سال کاملاً غیر طبیعی است.

بروز چین و چروک در پوست صورت و دست ها: همانطور که گفته شد پوست انسان با افزایش سن خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و نازک می شود به علاوه میزان تولید پروتئین های ساختاری آن همانند کلاژن کاهش می یابد. هنگامی که پوست قادر به تولید پروتئین های ساختاری از جمله کلاژن نباشد روز به روز نازک تر و لاغر تر می شود که این لاغری سبب چروک شدن آن می گردد. توجه داشته باشید که چروک شدن پوست دست و صورت اگر قبل از سن ۳۵ الی ۴۰ سالگی بروز دهد باید سریعاً درمان شود چرا که یکی از اصلی ترین عامل پیری زودرس پوست به شمار می آید و در صورت درمان نشدن موجب افتادگی دائمی پوست می گردد.

ریزش موها: به طور کلی ریزش مو زمانی بروز می دهد که سلول های بنیادی که موجب رشد موها در فولیکول های مو می گردند از بین بروند، از بین رفتن این سلول ها به دلایل مختلفی از جمله: عوامل محیطی، تغییرات هورمونی، ژنتیک و رژیم غذایی بروز می دهد اما یکی از اصلی ترین دلایل ریزش مو و نابودی سلول های بنیادی موجود در فولیکول های مو بروز پیری زودرس است.

چه عواملی باعث پیری زودرس میشوند؟

پیری زودرس همواره به دلایل مختلفی بروز می دهد یا به عبارت دیگر عوامل مختلفی در بروز پیری زودرس دخیل اند که برخی از این عوامل قابل کنترل و برخی دیگر غیر قابل کنترل اند. این عوامل عبارتند از:

سیگار کشیدن: سیگار همواره سرشار از سموم خطرناکی از جمله: آرسنیک ( در ساخت سم موش از آن استفاده می‌ شود )، گاز بوتان ( در ساخت مایع فندک از آن استفاده می شود )، مولکول فعال کادیوم ( ماده ای موجود در اسید باتری )، بنزن ( در ساخت رنگ مصنوعی و لاستیک مورد استفاده قرار می گیرد )، آستون ( ماده ای لکه بر )، آمونیاک ( نوعی پاک کننده خانگی )، نیکوتین ( ماده ای حشره کش )، متانول ( نوعی سوخت )، سرب ( ماده ای موجود در باتری )، هگزامین ( ماده‌ ای روشن کننده )، تولوئن ( ماده ای که در تولید رنگ مورد استفاده قرار می گیرد )، اسید استیک ( ماده ای موجود در رنگ مو )، تار ( ماده ای که برای جاده های سنگ فرش مورد استفاده قرار می گیرد ) و گاز مونوکسید کربن می باشد که هنگام روشن شدن و دود کردن پوست را در معرض استرس اکسیداتیو ( از بین رفتن تعادل میان آنتی اکسیدان ها و رادیکال های آزاد موجود در بدن ) قرار می دهد. 

قرار گرفتن در معرض نور خورشید و برنزه کردن پوست: یکی دیگر از عواملی که سبب پیری زودرس می گردد قرار گرفتن برای ساعات طولانی در معرض نور خورشید و برنزه کردن پوست است چرا که هر دو این عوامل سبب آسیب رسانی اشعه فرابنفش خورشید به پوست گشته و بر روی سلول های DNA نیز اثر منفی می گذارد در نتیجه پوست در سنین پایین چروک می شود.

ژنتیک: یکی دیگر از عوامل دخیل در پیری زودرس ژنتیک است. افراد بسیار نادری هستند که همواره به دلیل شرایط ژنتیکی خود دچار پیری زودرس می شوند یا به عبارت دیگر علائم پیری زودرس در ابتدای بلوغ و کودکی در این افراد بروز می دهد که این حالت را پروگریا می نامند. در بین هر یک میلیون نفر یک نفر به سندروم ورنر ابتلا پیدا می کند که این سندروم در سنین ۱۳ تا ۳۰ سال بروز می دهد و افراد مبتلا به آن نیز سفیدی موها، طاسی و چین و چروک های پوستی را تجربه خواهند کرد. علاوه بر سندروم ورنر که یکی از علائم پیری زودرس است نوعی سندروم نادر دیگر به نام سندروم هاچینسون گیلفورد وجود دارد که از هر هشت میلیون نوزاد یک نوزاد به این عارضه مبتلا می گردد و رشد نمی کند. نوزادان و کودکان مبتلا به این سندروم اندامی نحیفی دارند و طاس می شوند به علاوه عمر مفید آنها ۱۳ سال است.

آلودگی های محیطی: به طور قطعی می توان گفت که آلاینده های زیست محیطی سبب به وجود آمدن لک های پوستی و چین و چروک می گردند چرا که پوست به طور مستقیم و مداوم با هوای اطراف خود در ارتباط است از این رو هنگامی که هوا آلوده باشد سموم و آلاینده های موجود در هوا به درون پوست نفوذ می کنند و بر روی آن اثر منفی می گذارند در نتیجه پیری زودرس رخ می دهد.

مصرف کردن الکل و کافئین: الکل و کافئین موادی ادرار آور هستند و هنگام مصرف سبب دفع آب بدن می شوند. هنگامی که آب بدن بیشتر از مایعات نوشیده شده دفع گردد یا به عبارت دیگر تولید ادرار در بدن افزایش یابد، بدن با کم آبی مواجه می گردد. شادابی و شفافیت پوست همواره بسته به آب موجود در بدن می باشد به همین دلیل است که مکررا توصیه می گردد برای حفظ سلامت و پوست روزانه ۸ لیوان آب بنوشید، وقتی که بدن با کم آبی مواجه گردد، پوست به مرور زمان شروع به شل شدن و افتادگی کرده و همواره حالت اولیه خود را از دست می دهد از این رو پیری زودرس بروز می گردد.

فشار روحی یا همان استرس: یکی دیگر از عواملی که در بروز پیری زودرس نقش بسزایی دارد استرس می باشد چرا که شرایط و سبک زندگی پر استرس سبب ایجاد واکنش التهابی در بدن می شود و این واکنش های التهابی ابتدا بر روی پوست و سپس بر روی کیفیت خواب اثر می گذارند. پس از اثرگذاری این نوع واکنش های بر روی پوست، روند پیری سرعت یافته و پوست همواره سلامت خود را از دست می دهد در نتیجه چروکیده می شود.

پایین بودن کیفیت خواب: خواب فرصتی طلایی برای بازسازی و احیای سلول های بدن و سلول های پوستی است از این رو افرادی که کیفیت خواب بالایی دارند همواره سرحال، شاداب و سالم هستند اما افرادی که از کیفیت خواب پایینی برخوردارند همواره پریشان بوده و دچار پیری زودرس می گردند چرا که با پایین بودن کیفیت خواب عملکردهای محافظتی پوست کاهش یافته و علائم پیری زودرس بروز می دهند.

رژیم غذایی: رژیم غذایی نیز تاثیر بسزایی در بروز پیری زودرس دارد و افرادی که بیش از حد مواد سرشار از قند و کربوهیدرات های تصفیه شده مصرف می کنند دچار پیری زودرس می گردند چرا که این مواد به مرور زمان به پوست آسیب وارد می کنند. علاوه بر قند و کربوهیدرات های تصفیه شده مواد غذایی دیگری همچون فست فود، روغن های اشباع شده، میان وعده های شور، غذاهای فریز شده، نیترات ها، روغن های صنعتی، چربی های اشباع حیوانی و رژیم های کم چرب در پیری زودرس تاثیر دارند. توجه داشته باشید که مصرف نکردن  و حذف چربی های سالم همچون اسید چرب امگا ۳ از رژیم غذایی علاوه بر بروز پیری زودرس سبب وارد نمودن آسیب جدی به بدن می شود چرا که مصرف این نوع چربی ها علاوه بر محافظت از پوست سبب حفظ سلامت قلب و افزایش طول عمر می گردد.

سخن پایانی

به طور کلی تمامی عوامل گفته شده در پیری زودرس دخیل اند که بسیاری از آنها همانند سیگار کشیدن، رژیم غذایی و غیره قابل کنترل اند و برخی دیگر نیز همانند ژنتیک و استرس غیر قابل کنترل می باشد از این رو همواره برای جلوگیری از بروز پیری زودرس باید عوامل قابل کنترل را مهار نمود و در صورت بروز پیری زودرس آن را درمان کرد.