چرا باید به فکر تفکیک زباله باشیم؟ | نحوه تفکیک زباله

تفکیک زباله یا جداسازی زباله‌ها برای این است که زباله‌های خشک و مرطوب به طور جداگانه نگهداری شوند، به گونه‌ای که زباله‌های خشک را بتوان وارد چرخه بازیافت کرد. تفکیک زباله از منزل و مدیریت آن یکی از راهکارهای بسیار مناسب برای تسریع فرایند بازیافت و کاهش هزینه‌های مربوط به آن است. بنابراین پیشنهاد می‌شود که با نحوه صحیح جداسازی زباله‌ها و نحوه انجام دادن این کار آشنایی کافی داشته باشید.

معنای تفکیک زباله

تفکیک زباله به معنای جداسازی انواع گروه‌های زباله از هم می‌باشد. زباله‌ها ممکن است که در گروه‌های گوناگونی تقسیم بندی شوند و معمولاً با توجه به مرطوب یا خشک بودن آنها از یکدیگر جداسازی می‌شوند. همچنین امکان دارد که زباله‌ها و پسماندها به دو گروه تجزیه ناپذیر یا تجزیه پذیر نیز دسته‌بندی شوند.

تفکیک زباله به صورت معمول به دو شیوه انجام می‌شود، روش اتوماتیک و روش دستی. در روش دستی زباله‌ها در مراحل اولیه و قبل از اینکه به چرخه مدیریت پسماند وارد شوند، در خانه از هم جدا می‌شوند. برای این کار باید دو سطل جداگانه برای جداسازی زباله‌های تر و خشک قرار دهید.

در روش اتوماتیک وقتی که زباله‌ها جمع آوری شدند و به مراکز دفع زباله و یا مدیریت پسماند انتقال یافتند، انجام می‌شود. در این روش همانطور که از نام آن پیدا است، با استفاده از ماشین آلات و دستگاه‌های مخصوص به حالت اتوماتیک تفکیک زباله انجام می‌گردد.

مزایای تفکیک زباله

با تفکیک زباله و جداسازی آنها حجم پسماندهایی که به محل سوزاندن زباله‌ها یا دفن آنها انتقال می‌یابد، بسیار کاهش پیدا می‌کند. برای تغییر ماهیت زباله‌های تر فرایندهای گوناگونی انجام می‌شود که معمولاً موجب آلودگی شدید محیط زیست می‌شوند. بنابراین با تفکیک درست زباله‌ها برای حفاظت از آب و هوا و سالم‌سازی آن گام مفیدی برمی‌داریم.

وقتی که تفکیک زباله به صورت صحیح و اصولی انجام می‌شود، در هنگام تخلیه کردن زباله‌ها در مکان سوزاندن یا دفن آنها از آزادسازی گازهای گلخانه‌ای جلوگیری خواهد شد. همچنین با جداسازی زباله‌ها سرعت روند یافت زباله‌ها بسیار افزایش پیدا می‌کند. اگر تفکیک زباله‌ها در مبدأ تولید یعنی بیمارستان، خانه، مدارس و… انجام شود، هزینه‌های مربوط به تفکیک بسیار کمتر خواهد شد. برای اینکه زندگی همگام با طبیعت و ارگانیک داشته باشید، مشارکت در تفکیک زباله و جداسازی آنها از خانه اولین قدم خواهد بود.

زباله‌های تر و خشک

همانطور که گفته شد زباله‌ها با توجه به تر یا خشک بودن دسته‌بندی می‌شوند و انواع مختلفی دارند. زباله‌های تر به پسماندهایی گفته می‌شود که در طبیعت قابل تجزیه هستند و یا به اصطلاح دیگر تخریب پذیر می‌باشند و به مرور زمان دچار فساد یا پوسیدگی می‌شوند. معمولاً مانده مواد خوراکی از جمله زباله‌های تر محسوب می‌شوند. این دسته از زباله‌ها دارای رطوبت بوده و به همین علت سنگین‌تر هستند.

زباله‌های تر معمولاً در آشپزخانه‌ها تولید می‌شوند. مثل سبزیجات و میوه‌ها، تفاله قهوه و چای، پوست تخم مرغ، غضروف مرغ و ماهی، استخوان غذاهای پخته شده و خام. از این زباله‌های تر برای تولید کمپوست استفاده می‌شود. کمپوست برای رشد گیاهان بسیار مفید است و مورد استفاده قرار می‌گیرد. به جز مواد غذایی بعضی از مواد شیمیایی مثل روغن خودرو و مایع‌های ضدعفونی کننده نیز در گروه زباله‌های تر قرار می‌گیرند.

نوع دیگری از زباله‌ها که به آنها زباله خشک گفته می‌شود، برخلاف زباله‌های تر تجزیه پذیر نبوده و به مرور زمان پوسیده یا فاسد نمی‌شوند. زباله‌های خشک معمولاً دارای رطوبت کمی هستند و یا بدون رطوبت می‌باشند. این زباله‌ها را می‌توان از یکدیگر به راحتی جدا کرد و بازیافت آنها را انجام داد. به این ترتیب از آنها مجدداً می‌توان استفاده کرد.

زباله خشک شامل پلاستیک، کاغذ، شیشه، فلز، فوم، پارچه، چرم، چوب و دیگر مواردی می‌شود که برای مدت زمان بیشتری بدون اینکه خراب یا تجزیه شوند، قابل نگهداری می‌باشند.

توجه نمایید که نگهداری زباله‌های خشک موجب جمع شدن موجودات موضعی نمی‌شود. فقط در مواقعی که درون زباله‌های خشک پسماندهای مواد غذایی وجود داشته باشد، ممکن است با جانورانی مانند موش و حشرات مواجه شوید. در غیر این صورت زباله‌های خشک هیچ جانور آزاردهنده یا حشرات دیگر را جذب نمی‌کنند.

انواع زباله‌های دیگر

علاوه بر گروه‌های اصلی پسماندها که شامل زباله‌های خشک و تر هستند، دسته‌بندی‌های دیگری نیز برای زباله‌ها وجود دارند که عبارت هستند از:

زباله‌های الکترونیکی

ضایعات الکترونیکی مثل قطعات کامپیوتر، باتری، انواع تجهیزات الکتریکی، سیم‌ها، کنترل از راه دور، اسباب بازی‌های الکتریکی، تلفن، ساعت و انواع ابزار روشنایی در این دسته قرار می‌گیرند.

زباله‌های پزشکی و بهداشتی

پدهای بهداشتی، لباس‌های خونی، پوشک‌های یکبار مصرف، کاندوم، باند، نوار، موم، پنبه‌های خیس و پدهایی که برای تمیز کردن موهای زائد مورد استفاده قرار می‌گیرند، داروها، سرنگ، ناخن، مو، دماسنج، وسایل آرایشی و بهداشتی و به صورت کلی همه مواردی که با مایعات بدن یا خون آلوده شده باشند، در این گروه از زباله‌ها قرار می‌گیرند.

زباله‌های خطرناک

زباله‌های خطرناک دارای سه زیر مجموعه مواد سمی ( مثل حلال‌ها تمیز کننده‌ها رنگ حشره کش‌ها و مواد شیمیایی)، زباله‌های الکترونیکی و زباله‌های پزشکی و بهداشتی می‌باشند.

تفاوت بازیافت و تفکیک زباله

بازیافت و تفکیک زباله شامل اقداماتی می‌شوند که موجب حفظ سلامت محیط زیست و بهینه‌سازی چرخه مدیریت پسماند می‌شوند. با این حال متفاوت از هم می‌باشند. در فرایند تفکیک زباله در هر کدام از مراحل رسیدگی به زباله‌ها امکان دارد انجام شود، اما بازیافت زباله آخرین مرحله از چرخه تولید تا از بین بردن زباله محسوب می‌شود.

به صورت کلی تفکیک زباله شامل جداسازی زباله‌های خشک و تر از هم می‌باشد، در صورتی که بازیافت زباله برای استفاده مجدد از زباله‌های خشک و برای تولید محصولات جدید انجام می‌شود. در بازیافت زباله از مواد اولیه محصولات بازیافت شده برای ساختن دوباره محصولات جدید یا همان کالای اولیه استفاده می‌گردد.

مدیریت تفکیک زباله در منزل

برای بهینه سازی مدیریت پسماندها، تفکیک زباله اولین قدم خواهد بود در خانه این کار را می‌توانید از همان ابتدا انجام دهید برای این کار راهکارهای زیر را به کار ببرید:

• انواع گوناگون زباله‌ها را شناخته و هر کدام را به صورت جداگانه نگهداری نمایید. در آشپزخانه بهتر است که برای نگهداری و زباله‌های تر و خشک سطل‌های زباله جداگانه در نظر بگیرید.
• برای جمع آوری شیشه، قوطی‌های پلاستیکی و کاغذ پیشنهاد می‌شود که از ساک‌های دستی قابل بازیافت استفاده نمایید.
• قوطی‌های پلاستیکی بستنی، ماست و… و یا قوطی‌هایی که حاوی مواد خوراکی بوده‌اند را پس از خالی شدن کامل مورد شستشو قرار داده و خشک نمایید و در کنار زباله‌های خشک بگذارید.
• روزانه زباله‌های تر را به بیرون از خانه منتقل نمایید. برای زباله‌های خشک می‌توانید به صورت هفتگی این کار را انجام دهید.
• برای نگهداری زباله‌های بهداشتی از کیسه‌های کاغذی یا بازیافتی استفاده نمایید.
• برای جمع آوری جعبه‌های کیک و شیرینی، پیتزا و… پس از اینکه محتویات آن خالی شد، با استفاده از دستمال مواد غذایی مانده را از روی آنها پاک نمایید و بگذارید در هوای آزاد به صورت کامل خشک شوند. پس از آن می‌توانید آنها را در کنار زباله‌های خشک نگهداری نمایید.
• بطری‌های سس و ترشی را قبل از جمع آوری با استفاده از مایع ظرفشویی و آب به خوبی تمیز نمایید. چربی روی بطری‌ها را با استفاده از یک روزنامه می‌توانید پاک کنید.
• ظروف پاکتی شیر، پنیر و ماست را با آب گرم شسته و مطمئن شوید که اثر مواد غذایی روی آن نمانده است.
• در صورتی که غذا را به بیرون سفارش دادید و بسته‌بندی یا پلاستیک آن آغشته به چربی یا غذا شده است، قبل از اینکه به عنوان زباله‌های خشک تفکیک نمایید، آن را با استفاده از مایع ظرفشویی و آب تمیز نمایید.
• برای اینکه از تجمع مورچه‌ها جلوگیری نمایید، بهتر است که بسته‌بندی‌های آبمیوه را با آب بشویید.
• بسته‌بندی‌های نان و بیسکویت را با دستمال مرطوب تمیز نمایید. در صورتی که بیسکویت مورد نظر بیش از اندازه دارای چربی است، بسته‌بندی آن را با استفاده از آب و صابون تمیز نمایید.
• کیف‌های دستی، لباس‌های قدیمی، اسباب بازی‌ها و کمربندها را اگر قابل استفاده نیستند و آسیب دیده‌اند، می‌توانید در گروه زباله‌های خشک دسته‌بندی کرده و نگهداری نمایید. در غیر این صورت می‌توانید آنها را به کس دیگری هدیه دهید.
• اگر لباس‌های شما خونی شده است از جمله زباله‌های بهداشتی محسوب خواهد شد. در صورتی که لباس حاوی مواد شیمیایی و رنگ شده باشد، از جمله زباله‌های خطرناک خانوار خواهد بود و باید جمع آوری آن به صورت جداگانه انجام شود.
• بالشت، تخت قدیمی، ملحفه و روتختی در هنگام تفکیک زباله از جمله زباله‌های خشک محسوب می‌شوند.
• شیشه‌های روی میز یا مبل‌های قدیمی نیز از جمله زباله‌های خشک بازیافتی می‌باشند. در صورتی که شیشه مورد نظر شکسته است، باید به عنوان زباله‌های متفرقه دسته‌بندی شوند.
• برس‌های تمیز کننده حمام، لوازم گردگیری کف را در صورتی که قطعات پارچه‌ای دارند یا پلاستیکی هستند، در گروه زباله‌های خشک قرار دهید و در غیر این صورت آنها را در دسته ضایعات بهداشتی بگذارید.

سخن تکمیلی

در صورتی که به تفکیک زباله و دفع درست آن توجه نشود، سالیانه حجم بسیار زیادی از منابع طبیعی کشور تهدید خواهند شد. در صورتی که به تمیزی هوا، آب، خاک و محیط زندگی خود اهمیت می‌دهید و دوست دارید که فرزندان شما نیز تا سال‌ها از این زیبایی‌ها برخوردار باشند، باید نحوه تفکیک زباله از مبدأ را به اعضای خانواده خود به خوبی آموزش دهید. همه افراد باید مسئولیتی که در قبال محیط زیست و طبیعت دارند به خوبی انجام دهند.